List otwarty w sprawie utworzenia instytucji kultury Centrum Literatury i Języka Planeta Lem

 

 

Sz. P.

prof. Jacek Majchrowski
Prezydent Krakowa

Artur Buszek
Wiceprzewodniczący Rady Miasta Krakowa

Michał Drewnicki
Wiceprzewodniczący Rady Miasta Krakowa

dr Małgorzata Jantos
Przewodnicząca Komisji Kultury

Radni i Radne Miasta Krakowa

 

Z rozczarowaniem przyjęliśmy doniesienia z ostatniej Komisji Kultury i z sesji Rady Miasta Krakowa, na której poddano pod dyskusję utworzenie instytucji kultury Centrum Literatury i Języka Planeta Lem z docelową siedzibą w Składzie Solnym na Zabłociu. Najbardziej zasmucające jest to, że rozmawiano o tak ważnym projekcie bez udziału osób reprezentujących środowiska krytycznoliterackie, językoznawcze, wydawnicze i literackie, zaangażowane w powstanie wizji tego miejsca.

Protest aktywistów, artystów i części przedsiębiorców wynajmujących tymczasowo przestrzenie w budynku historycznego budynku Składu Solnego, wsparty głosami radnych klubu Kraków dla Mieszkańców, przewodniczącej Małgorzaty Jantos i krakowskiej posłanki Darii Gosek-Popiołek postawiły mieszkańców Krakowa i środowisko literackie Krakowa w obliczu bardzo niekomfortowego dylematu: kibicować organizacjom społecznym i sztukom wizualnym czy literaturze, czytelnictwu, kreatywności językowej?

Jest dla nas rzeczą oczywistą, że niedobór pracowni twórczych i przestrzeni spontanicznej koegzystencji środowisk twórczych w takim mieście jak Kraków stanowi poważny problem. Jesteśmy przekonani, że powinien on zostać rozwiązany w sposób systemowy, a artystki i artyści obecnie pracujący w Składzie Solnym powinni niezwłocznie, w zgodzie z wcześniejszymi obietnicami, otrzymać propozycję satysfakcjonującej alternatywy lokalowej na przykład na terenie dzielnicy Wesoła, której poszpitalne budynki wydają się być idealnie stworzone dla takich działań.

Wysłuchaliśmy zapisu nagrania sesji z dnia 8 listopada i padających tam argumentów o drogich i kosztownych inwestycjach, o innych priorytetach, jakimi musi się pilniej zająć miasto. Tymczasem mówimy o wspólnie projektowanym Centrum Literatury i Języka Planeta Lem w Składzie Solnym, którego program powstał wiele lat temu w ścisłej współpracy ze środowiskiem literackim Krakowa – świętującego w tym roku dziesięciolecie tytułu Miasta Literatury UNESCO. Funkcje „Planety Lem” zostały wypracowane przez środowisko literackie i posłużyły do stworzenia planu funkcjonalno-użytkowego miejsca, a w konsekwencji do realizacji – we współpracy z krakowskim oddziałem Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP) – międzynarodowego konkursu. Planeta Lem ma być miejscem i domem dla tysięcy czytelników i czytelniczek wszystkich pokoleń, miejscem codziennej edukacji literackiej, domem dla kilkunastu odbywających się w Krakowie literackich festiwali, konferencji, spotkań, ale też dla całego programu od lat realizowanego pod szyldem Krakowa Miasta Literatury UNESCO.

Kraków jako jedyny w gronie miast kreatywnych UNESCO nie posiada jak dotąd swojej instytucji literackiej. Miasto szczycące się ośmioma wiekami historii literatury, miasto nadzwyczajnych zbiorów piśmiennictwa, miasto noblistów i wydawców nie ma swojej literackiej wizytówki. Odwiedzające Kraków liczne grupy młodzieżowe i szkolne nie znajdą nigdzie wystawy ani miejsca, gdzie mogą dotknąć fenomenu miasta pierwszych polskich drukarni i książek, najpoczytniejszych pisarzy i dramaturgów, czy poznać dorobek najważniejszych poetów: Szymborskiej, Miłosza, Zagajewskiego, ale i Conrada, Mrożka czy Lema.

Ale nie tylko o ekspozycje i muzea tu chodzi. Współczesny Kraków to wydawnicze centrum, to zagłębie talentów literackich, tłumaczy, projektantów książek – bez względu na medium, w jakim książka się uobecnia. To miasto krytyki literackiej i wymagających aktywnych czytelników. To wreszcie miasto, w którym literatura wchodzi w kontakt z ważnymi rozwojowymi branżami powiązanymi: rynkiem książki, projektantami, grami video, filmem, technologiami cyfrowymi itp. W mieście o takich bezcennych potencjałach potrzebujemy miejsca, które obejmie opieką przyszłość literatury naszego miasta.

Dlatego jako patrona powstającego centrum wybraliśmy Stanisława Lema – najchętniej przekładanego polskiego pisarza wszech czasów, geniusza, który przewidział dalekosiężne konsekwencje rozwoju technologii. Miejsce, któremu patronował będzie Lem, ma się stać przystanią dla kolejnych pokoleń twórców skupionych w rozmaitych kręgach intelektualnych i towarzyskich, o nierzadko rozbieżnych wizjach świata i wyznawanych wartościach. Barwne i niezatrzymane na sędziwych mistrzach, młode ciałem i duchem życie literackie tego miasta jest już teraz ważnym osiągnięciem, a naszym obowiązkiem jest je wzmacniać i rozwijać. Dlatego też Centrum Literatury i Języka Planeta Lem ma nadać kierunek i wysyłać istotne impulsy, a dla mieszkańców naszego miasta być nową otwartą przestrzenią kultury, którą współtworzą.

Zarzucenie kontynuacji projektu Centrum Literatury i Języka Planeta Lem, aby za wszelką cenę utrzymać kolektyw dotychczasowych najemców w obecnym miejscu, oznacza zatracenie dorobku ostatniej dekady. Oznacza też zaprzepaszczenie wizji, której zaufaliśmy, którą wspieraliśmy przez lata, co do której zapewnienia uzyskiwaliśmy z poziomu Rady Miasta i Władz Krakowa. Poświęcenie tego projektu w imię populistycznych argumentów nie mających oparcia w rzeczywistości, to najgorszy możliwy scenariusz, tym więcej, że oznacza także niemożność skorzystania ze sporego finansowania unijnego.

Apelujemy do Prezydenta Miasta Krakowa, który wielokrotnie prezentował Centrum Radzie Honorowej Miasta Literatury, który poprowadził miasto do tytułu Miasta Literatury, o wywiązanie się ze złożonych obietnic. Podobnie oczekujemy tego od Radnych, którzy ten pomysł wspierali ważnymi decyzjami strategicznymi. Apelujemy także do Przewodniczącej Komisji Kultury, aby zaniechała podważania sensowności tego zamierzenia, wbrew analizom i strategicznym założeniom polityki kulturalnej miasta. Apelujemy do Pani, jako przedstawicielki szeroko rozumianej humanistyki, i z poczucia odpowiedzialności za środowisko literackie miasta.

Apelujemy do Państwa o szacunek dla środowisk twórczych, o poszanowanie umów społecznych i dotąd wydatkowanych na ten cel środków publicznych. Apelujemy także o znalezienie jak najszybszego rozwiązania. Namawiamy miasto do jak najszybszego zaproponowania artystom ze Składu Solnego nowego, godnego miejsca w zasobie budynków komunalnych albo w dzielnicy Wesoła, którą – jak wiadomo – mieszkańcy wskazali jednoznacznie jako obszar przeznaczony do rozwoju sektora kreatywnego i dla aktywności organizacji społecznych – tak, aby nie zaprzepaścić szansy na pozyskanie funduszy dla budowy ważnego dla nas miejsca, Planety Lem.

 

Lista sygnatariuszy listu:

  1. Barbara Balmas, Główna Księgarnia Naukowa w Krakowie
  2. Marcin Baniak, Wydawnictwo Literackie
  3. Marcin Baran, poeta
  4. Wojciech Bonowicz, poeta i pisarz
  5. Wojciech Brzoska, poeta
  6. Jan Burnatowski, redaktor naczelny Czasu Literatury
  7. Michał Cetnarowski, pisarz i redaktor
  8. Marta Eloy Cichocka, poetka, literaturoznawczyni
  9. Marcin Oskar Czarnik, pisarz
  10. Krzysztof Czyżewski, Ośrodek Pogranicze
  11. Jacek Dehnel, pisarz, tłumacz
  12. Magdalena Dębowska, Karakter
  13. Przemek Dębowski, Karakter
  14. Łukasz Dębski, Fundacja Burza Mózgów
  15. Jacek Dargiewicz, Księgarnia Nowa
  16. Tomasz Fiałkowski, redaktor i krytyk
  17. Łukasz Marek Fiema, Przewodniczący Rady Nadzorczej Polskiej Fundacji Fantastyki Naukowej
  18. Aleksander Franaszek, pisarz
  19. Maja Gańczarczyk, tłumaczka
  20. Agnieszka Gajewska, literaturoznawczyni, biografka Stanisława Lema
  21. Grzegorz Gauden, Rada Honorowa KMLU
  22. Soren Gauger, pisarz i tłumacz
  23. Barbara Gawryluk, pisarka, tłumaczka, członkini Kapituły Nagrody imienia Ferdynanda Wspaniałego
  24. Weronika Gogola, pisarka i tłumaczka
  25. Mateusz Górniak, pisarz
  26. Gaja Grzegorzewska, pisarka i scenarzystka
  27. Milena Gumienny, Księgarnia de Revolutionbus
  28. Marcin Hamkało, dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Opowiadania, kurator programowy Gdańsk Miasto Literatury
  29. Justyna Hankus, pisarka
  30. Magda Heydel, Centrum Badań Przekładoznawczych przy Wydziale Polonistyki UJ
  31. Jerzy Illg, SIW ZNAK
  32. Inga Iwasiów, pisarka, profesorka literaturoznawstwa, USZ
  33. Weronika Janeczko, KONTENT
  34. Igor Jarek, pisarz
  35. Jerzy Jarniewicz, poeta, pisarz, tłumacz
  36. Pio Kaliński, wydawca
  37. Wojciech Kopeć, KONTENT
  38. Jolanta Korkuć, redaktor naczelna Wydawnictwa Literackiego
  39. Patryk Kosenda, poeta
  40. Rafał Kosik, pisarz
  41. Paweł Kowalewski, Woblink
  42. Kinga Kowalska, Festiwal Literatury dla Dzieci
  43. Dorota Kozicka, Wydział Polonistyki UJ
  44. Zofia Król, Dwutygodnik.com
  45. Katarzyna Kubisiowska, dziennikarka
  46. Artur Kurkiewicz, Prezes Stowarzyszenia Antykwariuszy i Bukinistów Krakowskich
  47. Paweł Kusiak, poeta
  48. Agata Kwaśnicka-Janowicz, Fundacja na rzecz Muzeum Języka Polskiego
  49. Tomasz Kwiecień, tłumacz
  50. Ewa Lipska, poetka
  51. Rafał Lisowski, Prezes Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury
  52. Elżbieta Łapczyńska, pisarka
  53. Bronisław Maj, poeta
  54. Tomasz Z. Majkowski, kierownik Ośrodka Badań Groznawczych przy Wydziale Polonistyki UJ
  55. Tomasz Makowski, dyrektor Biblioteki Narodowej
  56. Artur Mandaliński, Dyrektor Biblioteki Śląskiej
  57. Ewa Mańkowska-Grin, Wydawnictwo EMG
  58. Anna Marchewka, krytyczka
  59. Piotr Marecki, Wydawnictwo Ha!art
  60. Dawid Mateusz, poeta
  61. Aleksandra Młynarczyk-Gemza, pisarka
  62. Nadia Moroz-Olshanska, Kawiarnio-księgarnia NIĆ, Fundacja Aktywna Integracja, Fundacja Widowisk Masowych
  63. Agnieszka Myśliwy, Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury
  64. Andrzej Nowakowski, prezes TAiWPN Universitas
  65. Joanna Olech, krytyczka, członkini Kapituły Nagrody imienia Ferdynanda Wspaniałego
  66. Łukasz Orbitowski, pisarz
  67. Wojciech Ornat, Austeria
  68. Mateusz Pakuła, pisarz i reżyser
  69. Patrycja Pałka, Fundacja na rzecz Muzeum Języka Polskiego
  70. Mateusz Parkasiewicz, pisarz
  71. Edward Pasewicz, pisarz i poeta
  72. Tomasz Pindel, tłumacz
  73. Anna Piotrowska, Dyrektorka Biura Polskiego PEN Clubu
  74. Renata Przybylska, Fundacja na rzecz Muzeum Języka Polskiego
  75. Agata Puwalska, poetka
  76. Olga Rembielińska, poetka
  77. Michał Rusinek, prezes Fundacji im. Wisławy Szymborskiej
  78. Bartosz Sadulski, pisarz
  79. Barbara Sadurska, pisarka
  80. Zuzanna Sala, KONTENT
  81. Magda Salik, pisarka i dziennikarka
  82. Katarzyna Sarek, tłumaczka
  83. Katarzyna Sienkiewicz-Kosik, Powergraph
  84. Alan Skóra, poeta
  85. Agnieszka Staniszewska-Mól, dyrektorka Biblioteki Kraków
  86. Przemysław Suchanecki, poeta
  87. Marta Syrwid, krytyczka pisarka
  88. Małgorzata Szczurek, Karakter
  89. Monika Sznajderman, Wydawnictwo Czarne
  90. Wit Szostak, pisarz
  91. Magdalena Świerczek-Gryboś, Prezes Zarządu Polskiej Fundacji Fantastyki Naukowej
  92. Piotr Tarczyński, pisarz, tłumacz
  93. Tomasz Trzaskalik,
  94. Artur Wabik,
  95. Marcin Wilk, autor książek, publicysta
  96. Radosław Wiśniewski, poeta
  97. Barbara Woźniak, pisarka
  98. Jurij Zawadski, poeta i tłumacz
  99. Wojciech Zemek, sekretarz Stanisława Lema
  100. Aleksandra Zielińska, pisarka
  101. Mateusz Żaboklicki, poeta
  102. Jacek Żebrowski, Wydawnictwo papierwdole
  103. Jakub Żulczyk, pisarz i scenarzysta

 

 

 

 

Wpisz szukaną frazę: