Pochodzący z Kongo pisarz, naukowiec, literaturoznawca, działacz społeczny, stypendysta Fundacji Fulbrighta i University of California – dr Felix Kaputu został kolejnym stypendystą Miasta Kraków w ramach programu ICORN – Międzynarodowej Sieci Miast Uchodźstwa. Będzie przebywał w Krakowie do końca roku, a organizatorami jego pobytu są Miasto Kraków, Krakowskie Biuro Festiwalowe i Stowarzyszenie Willa Decjusza.
Urodzony w 1959 roku w Kongo Felix Kaputu jest specjalistą w dziedzinie afrykanistyki, sztuki i filozofii. W swojej pracy naukowej badał również problematyką gender, mitologię i literaturę afrykańską. Prowadził badania naukowe i wykładał m.in. w USA, Japonii i Belgii. W 2003 roku został stypendystą Fundacji Fulbrighta i University of California. Jest autorem 6 książek i blisko 60 publikacji, dotyczących m.in. trudnej sytuacji kobiet w Afryce, problematyki HIV i AIDS.
W maju 2005 r. Kaputu został aresztowany bez nakazu przez Agencję Bezpieczeństwa Narodowego (ANR). Oskarżono go o bycie odpowiedzialnym za ruch secesyjny 20 tys. żołnierzy w prowincji Katanga, przemyt broni i podżeganie do buntu studentów. Według nieoficjalnych informacji miał być skazany na 30 lat więzienia lub śmierć. Został zatrzymany i przez 10 dni przebywał w areszcie, gdzie odmawiano mu jedzenia i grożono śmiercią. Był świadkiem stosowania przemocy fizycznej i tajemniczych zniknięć innych zatrzymanych. Przeniesiony do zakładu więzienno-resocjalizacyjnego Makala w Kinszasie, został w końcu wypuszczony dzięki interwencji Amnesty International oraz naciskom mediów i zaprzyjaźnionych naukowców. Po wyjściu z więzienia przebywał pod stałym nadzorem, co uniemożliwiało mu powrót na uniwersytet. W 2006 r. wyjechał z kraju na stypendium Scholars at Risk.
Kraków – Miasto Literatury, miasto schronienia
Kraków przystąpił do ICORN w 2011 roku (Roku Miłosza) – i jest pierwszym członkiem tej sieci z obszaru Europy Środkowo-Wschodniej. Sieć ICORN, oferująca azyl pisarzom i obrońcom praw człowieka, którzy z powodu prześladowań nie mogą swobodnie żyć i tworzyć we własnej ojczyźnie, powstał w 2005 r. w Norwegii. Jednym z jej pomysłodawców był jeden z najbardziej prześladowanych pisarzy XX w., Salman Rushdie, którego Szatańskie wersety wywołały gwałtowne protesty w świecie islamskim i nałożenie na autora przez ajatollaha Chomejniego słynnej fatwy – wyroku nakazującego każdemu prawdziwemu muzułmaninowi zabicie pisarza.
Gdy Kraków przystępował do ICORN, władze organizacji wskazały polskie miasto jako ważnego i jak najbardziej uzasadnionego kandydata, który będzie służyć za doskonały wzór dla innych miast tego regionu Europy. Helge Lunde, Dyrektor Sieci ICORN, wskazywał, że dzięki tradycjom kulturalnym, bogatemu życiu artystycznemu i literackiemu, Kraków będzie doskonałym miejscem schronienia i inspiracji dla prześladowanych twórców.
Za równie istotne uznał geopolityczne położenie miasta, nazywając Kraków „bramą na Wschód” – co jest istotne z punktu widzenia zainteresowania ICORN pomocą licznym pisarzom prześladowanym w krajach sąsiadujących z Polską na Wschodzie. Od tamtej pory Kraków gościł pięciu pisarzy: Marię Amelie (właściwe nazwisko Madina Salamowa, z Osetii Północnej, dziś w Norwegii), Kareema Amera (Egipt, dziś w Norwegii), Mostafę Zamaninija (Iran), Lawona Barczewskiego (Białoruś) i Aslı Erdoğan (Turcja).
ICORN tworzy wciąż rozwijającą się sieć ponad 50 miast, a jego działalność to jeden z najsilniejszych na świecie głosów w obronie prawa do wolności poglądów i wypowiedzi oraz międzynarodowej solidarności. W ciągu 10 lat działalności sieci ICORN znaleziono miejsce tymczasowego schronienia dla kilkuset pisarzy, intelektualistów, blogerów i działaczy praw człowieka. Sieć nie tylko koordynuje program „miast tymczasowego schronienia” (shelter cities), ale także współpracuje z rządami poszczególnych państw i wieloma organizacjami z całego świata – bardzo konkretnie walcząc o wolność słowa i prawa człowieka.
Współpraca międzynarodowa w ramach sieci ICORN zajmuje strategiczną pozycję w programie Kraków Miasto Literatury UNESCO, który zakłada strategię rozwoju obejmującą 10 obszarów tematycznych, w tym m.in. rozwijanie związków literatury z prawami człowieka.
W dniach 30.03-02.04.2016 odbyła się w Paryżu konferencja jubileuszowa 10.lecia sieci ICORN, w której wzięli udział przedstawiciele miasta Robert Piaskowski i Justyna Jochym z Krakowskiego Biura Festiwalowego oraz dr Danuta Glondys.