2. dzień Festiwalu Conrada za nami!

Już drugi dzień na Festiwalu Conrada płyniemy „pod prąd”! I chociaż mamy już za sobą spotkanie z noblistką, we wtorek również nie mogliśmy narzekać na brak wyjątkowych spotkań. Tego dnia była z nami między innymi Olga Tokarczuk, dwukrotna laureatka Nagrody Literackiej Nike oraz Hooman Majd, amerykańsko-irański pisarz, dogłębnie znający problemy Bliskiego Wschodu. Nie przestaje nas zaskakiwać entuzjazm uczestników, którzy z ogromnym zainteresowaniem śledzą wydarzenia festiwalowe – i również tego wieczoru zapełnili Pałac Pod Baranami.

W takich momentach można poczuć, jak tworzy się literacka wspólnota. Zwróciła na to uwagę Olga Tokarczuk podczas spotkania „Brakujące światy”, opowiadając o więzi tworzonej z czytelnikami dzięki książkom. Choć jak sama przyznała, w jej dziełach (nie tylko nagrodzonych Księgach Jakubowych) wyraźnie widać buntowniczego ducha, to przez swój sprzeciw próbuje pomóc w budowaniu porozumienia – a także głębszego rozumienia siebie. To bardzo trudne zwłaszcza w przypadku zbiorowej pamięci, dlatego Tokarczuk stara się przywrócić czytelnikom poczucie złożoności świata, zwłaszcza historycznego.

Podczas spotkania „Tłumacz kultur” z Hoomanem Majdem mogliśmy spojrzeć na Iran z punktu widzenia mieszkańca tego kraju, głęboko zakorzenionego w jego kulturze, ale przy tym pozostającego na pograniczu świata Zachodu i Wschodu. Pisarz mówił nie tylko o trudnych doświadczeniach, życiu w poczuciu inwigilacji i kontroli, ale także o nadziei na zmiany, związanej zwłaszcza z przemianami pokoleniowymi. Jak się dowiedzieliśmy, Majd to także pisarz żywo zainteresowany naszym krajem – zwłaszcza dzięki dyplomatycznym przyjaźniom.

Dyskusja Leonidasa Donskisa i Tomasa Venclovy, „Przemoc i wyobraźnia”, należąca do pasma litewskiego, była szansą na przemyślenie niebezpieczeństw totalitaryzmu w bliższej nam części świata. Znów pomocne były literackie tropy – zwłaszcza utopie Huxleya, Orwella, a także twórczość Houellebecqa – które stały się osią dla komentarzy na temat politycznych przemian w Europie.

Ten rzut oka na wydarzenia festiwalowe to oczywiście tylko wycinek tego, czego mogli doświadczyć drugiego dnia uczestnicy. Jednak przed nami już trzeci dzień festiwalu! Zapraszamy zwłaszcza na spotkanie „Polskie fikcje”, podczas którego Inga Iwasiów, Wit Szostak, Agnieszka Taborska i Grażyna Plebanek będą dyskutować o tym, które fikcje są nam niezbędne, a z których powinniśmy natychmiast zrezygnować. Zwrócimy też uwagę na to, co przekracza tradycyjne rozumienie literatury. O godz. 17 spotkamy się z Igorem Sarzyńskim i Jakubem Szamałkiem z CD Projekt, by dyskutować o Agonie, czyli muzie graczy i nowym miejscu gier wideo w kulturze. Wieczorem natomiast będzie z nami Robert Coover (spotkanie „Postmodernizm nie jest tym, co myślisz”), twórca fascynujących opowieści, które eksperymentują z literaturą i granicami fikcji, prowokując do krytycznego spojrzenia na rzeczywistość.

To wiele jak na jeden dzień, jednak Festiwal kryje w sobie o wiele więcej – warto sprawdzić samemu! Zapraszamy!

Pierwszy dzień Festiwalu Conrada rozpoczął się bardzo mocnym akcentem. Z pewnością zapamiętamy z niego zwłaszcza obecność noblistki Swietłany Aleksijewicz i dwukrotnego laureata Literackiej Nagrody Nike Wiesława Myśliwskiego – jednak doświadczeń, jakie przyniosła inauguracja Festiwalu, było o wiele więcej.

Swietłana Aleksijewicz, która najpierw uczestniczyła w konferencji prasowej otwierającej Festiwal, sprawiła, że Auditorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego stało się na czas spotkania „Rosja nie ma w sobie nic z kobiety” literackim sercem świata. Dyskusja, przyciągnęła tłumy ludzi, którzy szczelnie wypełnili mieszczącą ponad tysiąc osób aulę. Było warto – pisarka przejmująco opowiadała o swoich doświadczeniach reporterskich (szczególnie spotkaniach z opisywanymi kobietami), twórczości, planach na kolejne książki i długo odpowiadała na pytania czytelników.

Po spotkaniu z Aleksiejewicz uczestnicy znowu licznie spotkali się w Pałacu Pod Baranami, żeby wziąć udział w dyskusji pt. „Obłaskawianie świata” z Wiesławem Myśliwskim. Jak się okazało, dzięki tej rozmowie udało się bardzo odświeżyć wizerunek pisarza, na który nakłada się wiele klisz – i zrozumieć, jakie znaczenie dla autora Traktatu o łuskaniu fasoli ma kultura chłopska, związany z nią metaforyczny sposób myślenia o świecie i światotwórcze możliwości literatury. Co więcej, przy okazji pytania publiczności o ideę „śmierci autora” mogliśmy usłyszeć pokrzepiającą odpowiedź, że Myśliwski nie zamierza jeszcze odchodzić z tego świata – i nie zakończył jeszcze swojej twórczej pracy.

„Czyja Ukraina?” – o tym w pierwszym dniu festiwalowym dyskutowali Igor T. Miecik, Paweł Pieniążek i Ziemowit Szczerek, wraz z Iryną Vikyrchak. To spotkanie pokazało, jak ściśle literatura może przenikać się z polityką. O problemach, które pojawiły się w dyskusji, słyszymy na co dzień: polityczno-społeczna sytuacja na Ukrainie, patologie systemu władzy w tym kraju, ale również nadzieje, jakie wiążą się z rodzącymi się w bólach postawami obywatelskimi i przemianami tożsamości.

To tylko niektóre z doświadczeń pierwszego dnia – a przed nami już dzień kolejny i dalsze spotkania z literackimi postaciami wielkiego formatu. Najpierw, o godz. 19:00 wysłuchamy „tłumacza kultury” irańskiej i amerykańskiej, Hoomana Majda, który wprowadzi nas w świat „demokracji ajatollahów”. Później (godz. 20:30), dzięki Oldze Tokarczuk, tegorocznej laureatce Nagrody Literackiej Nike, zbliżymy się do własnej pamięci historycznej.

Oprócz tego będziemy szeroko sięgać do wielu innych kręgów kulturowych – z Lukasem Bärfussem, Leonidasem Donskisem i Tomasem Venclovą, czy z Varujanem Vosganianem. Odbędą się spotkania poświęcone trzem wystawom: „Nieopowiedziane. Jan Peter Tripp”, „Emeryty” i „Wojna!”. Na koniec czeka nas filmowy pokaz Taxi – Teheran, do którego wprowadzi nas sam Hooman Majd.

Serdecznie zapraszamy!

W tym roku po raz pierwszy w historii Festiwalu wręczona zostanie Nagroda Conrada dla najlepszego literackiego debiutu ubiegłego roku.

Wyróżnienie ma być wsparciem dla początkujących pisarzy, ale i zachętą dla wydawnictw do śmielszego inwestowania w młodych twórców. Dzisiaj z radością ogłaszamy listę pięciu nominowanych, spośród których wy sami – czytelnicy – wybierzecie laureata. Zapraszamy do oddawania głosów!

Kapituła nagrody, w składzie: Michał Paweł Markowski (przewodniczący Kapituły), Urszula Chwalba, Inga Iwasiów, Grzegorz Jankowicz, Zofia Król, Michał Nogaś, Tomasz Pindel i Joanna Szulborska-Łukaszewicz stanęła przed trudnym zadaniem wybrania nominowanych tekstów spośród kilkudziesięciu nadesłanych propozycji. Ostatecznie do Nagrody Conrada nominowani zostali:

• Michał Cichy (Zawsze jest dzisiaj)
• Liliana Hermetz (Alicyjka)
• Robert Pucek (Pająki pana Roberta)
• Michał R. Wiśniewski (Jetlag)
• Aleksandra Zielińska (Przypadek Alicji)

Zapraszamy do oddawania głosów na stronie www.conradfestival.pl w zakładce NAGRODA CONRADA.

Patronem nagrody jest Joseph Conrad, jeden z najwybitniejszych pisarzy nowoczesnych, który rozpoczął swą międzynarodową karierę literacką po wyjeździe z Krakowa. Dla odmiany wyróżnieni twórcy przyjadą do Krakowa, korzystając z programu rezydencyjnego Instytutu Książki, by w mieście Conrada pracować nad swoimi kolejnymi dziełami. Nagroda w wysokości 30 tysięcy złotych będzie wręczana co roku podczas Festiwalu Conrada. Wyróżnienie, brakujące ogniwo na mapie polskich laurów literackich,  ma być wsparciem tak dla początkujących pisarzy, jak i dla wydawców  – zachętą do podejmowania ryzyka wydawniczego.

Ustanowienie Nagrody Conrada pozwala realizować kluczowe cele zawarte w strategii Miasta Literatury UNESCO. Fundatorem i organizatorem nagrody jest Miasto Kraków. Partnerzy: Instytut Książki, Fundacja Tygodnika Powszechnego, Krakowskie Biuro Festiwalowe.

Gala wręczenia Nagrody Conrada, która odbędzie się w Centrum Kongresowym ICE Classic 25 października o 20:00, połączona jest z wykładem mistrzowskim Jonathana Franzena Jak pisać. Wejściówki można rezerwować na stronie www.conradfestival.pl od 17 października od 12:00. Jedna osoba może zarezerwować tylko jedną wejściówkę. Niewielka pula wejściówek będzie również dostępna w dwóch punktach Info Kraków (Pawilon Wyspiańskiego, pl. Wszystkich Świętych 2 i św. Jana 2).

W dn. 15-16 października w Willi Decjusza odbędzie się Międzynarodowa Konferencja „Powrót upadłych imperiów” – kolejne z serii wydarzeń poświęconych idei wolności organizowanych od 2002 roku przez Stowarzyszenie Willa Decjusza.

Konferencji towarzyszy uroczystość wręczenia, już po raz dwunasty, Polskiej Nagrody im. Sérgio Vieira de Mello, Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka (2002-2003), która przyznawana jest osobom i organizacjom pozarządowym za ich działania na rzecz pokojowego współistnienia i współdziałania społeczeństw, religii i kultur.

Głównym celem konferencji „Powrót upadłych imperiów” jest zwrócenie uwagi na dramatyczną eskalację wydarzeń na płaszczyźnie międzynarodowej i tworzący się pod ich wpływem nowy układ sił z perspektywy głównych politycznych i społecznych aktorów. W trakcie obrad poruszone zostaną kwestie strategii geopolitycznych dawnych i obecnych mocarstw, nowych stref wpływów oraz społecznych skutków tych działań.

Spotkanie służyć będzie wymianie informacji i poglądów między uznanymi autorytetami w dziedzinie stosunków międzynarodowych i szeroką publicznością. Do udziału w nim zaproszeni zostali bowiem przedstawiciele świata nauki, polityki, mediów oraz organizacji pozarządowych i młode środowiska akademickie.

XXI wiek otworzył, nie tylko nominalnie, nowy rozdział w historii stosunków międzynarodowych, a jego treścią, w opinii ekspertów, będą przede wszystkim działania państw o zasięgu ogólnoświatowym oraz ogólnospołeczny wymiar nowoczesnych technologii.

Za najważniejsze wyzywania dla polityki międzynarodowej uznaje się globalne w swoich skutkach, relatywnie nowe, lokalne konflikty zbrojne (libijski, syryjski czy ukraiński) oraz eskalacja dotychczasowych, toczących się od lat wojen w Afryce i na Bliskim Wschodzie. Kluczowym przedmiotem polityki międzynarodowej stają się także tematy z pogranicza tego co społeczne i polityczne, wśród nich kontestacja zarówno korporacjonizmu, jak i fundamentów (normatywnych i empirycznych) demokracji liberalnych oraz realne zagrożenie religijnym fundamentalizmem.

Konflikty zbrojne i ich społeczne skutki, podobnie jak obywatelska czy religijna kontestacja systemów demokratycznych, nie są w historii stosunków międzynarodowych niczym nowym i wpisują się we wzorzec znany od wieków. Jednak powszechnie dostępne technologie i rewolucja cyfrowa zdają się ten cykl przyspieszać i nadawać mu nowego znaczenia, co widać wyraźnie na przykładzie aktualnego kryzysu imigracyjnego w Unii Europejskiej.

Tegoroczna konferencja organizowana jest we współpracy z magazynem „Res Publika Nowa”, Krakowskim Biurem Festiwalowym oraz krakowskim środowiskiem akademickim. Koncepcja konferencji została przygotowana przez Danutę Glondys, Dominikę Kasprowicz oraz Wojciecha Przybylskiego. Wydarzenie to zostało objęte patronatem honorowym Prezydenta Miasta Krakowa Jacka Majchrowskiego.

Powrót upadłych imperiów: Program konferencji

Czwartek, 15. października

10:00-10:15 Powitanie gości

10:15 -11:00 Wykład inauguracyjny pt. „Imperia w XXI wieku” – Giles Scott-Smith

11:00-12:30 Debata I

Dawid i Goliat:  Stany Zjednoczone jako supermocarstwo i jego regionalni konkurenci

Paneliści: Metin Bulut, David Jones, Paweł Kowal, Sergei Kovalyov

Moderator: Wojciech Przybylski

13:00-13:30 Wykład specjalny: „Wzejście upadłych imperiów – Lucas Scott

13:30-15:00 Debata II

Stare vs nowe przestrzenie imperializmu – Afryka Północna i państwa Lewantu

Paneliści: Emel Akcali, Jeannette Bougrab, Felix Kaputu, Patrycja Sasnal

Moderator: Łukasz Fyderek

15:00-15:30 Wystawa multimedialna „Czas imperium” autorstwa Tomasza Kizny

15:30-16:30 Lunch

WYDARZENIE SPECJALNE

16:30-18:30 12. gala wręczenia Polskiej Nagrody im. Sérgio Vieira de Mello, Wysokiego Komisarza  Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka

Gala z udziałem członków Kapituły Polskiej Nagrody im. Sérgio Vieira de Mello, JE Ambasadora Federacyjnej Republiki Brazylii w Polsce, JE Ambasadora Królestwa Szwecji w Polsce, Przedstawicielstwa UNHCR w Polsce, przedstawicieli Kancelarii Prezydenta RP, Departamentu Narodów Zjednoczonych i Praw Człowieka MSZ, Rzecznika Praw Obywatelskich, Instytutu Pamięci Narodowej, Konsula Generalnego Stanów Zjednoczonych, Fundacji Współpracy Polsko-Ukraińskiej PAUCI, Fundacji ZNAK, Prezesa ZUE S.A., Prezesa Portu Lotniczego w Krakowie, Dyrektora Regionalnego PZU oraz Stowarzyszenia Willa Decjusza.

Piątek, 16. października

SEMINARIUM EKSPERCKIE

10:00 –12:30 Okrągły stół: Upadek i odbudowa społeczeństw w XXI wieku

Uczestnicy seminarium dyskutować będą na temat społecznych i politycznych skutków geopolityki, ze szczególnym uwzględnieniem zmian w obrębie instytucji państwowych, idei i praktyki praworządności oraz praw człowieka.

Wykład wprowadzający: Hans Kolstad

Moderator: Michal Vašečka

Uczestnicy:

• Samuel Abraham (Polska)
• Emel Akcali (Cypr/Turcja)
• Joanna Bar (Polska)
• Jeannette Bougrab (Francja)
• Metin Bulut (Cypr)
• Asli Erdogan (Turcja)
• Łukasz Fyderek (Polska)
• Olga Glondys (Polska/Hiszpania)
• Danuta Glondys (Polska)
• David Jones (USA)
• Felix Kaputu (Kongo)
• Dominika Kasprowicz (Polska)
• Marcin Kędzierski (Polska)
• Tomasz Kizny (Polska)
• Paweł Kowal (Polska)
• Beata Kowalska (Polska)
• Sergey Kovalev (Rosja)
• Scott Lucas (Wielka Brytania)
• Robert Piaskowski (Polska)
• Jan Piekło (Polska)
• Wojciech Przybylski (Polska)
• Janusz Majcherek (Polska)
• László Rajk (Węgry)
• Ziyad Raoof (Kurdystan/Polska)
• Agnieszka Rozner (Polska)
• Hans Ingvar Toth (Szwecja)
• Irakli Samkharadze (Gruzja)
• Patrycja Sasnal (Polska)
• Giles Scott-Smith (Holandia)
• Michał Sutowski (Polska)
• Elżbieta Święcicka (Szwecja)

W ramach Festiwalu Interkulturalia zapraszamy na spotkanie z Asli Erdoğan, turecką pisarką i dziennikarką, niestrudzoną działaczką praw człowieka, 18 pazdziernika o godz. 17:00 w Spółdzielni „Ogniwo” Kraków.

W swoich książkach i artykułach Asli podejmuje takie tematy, jak przemoc ze strony państwa, dyskryminacja i łamanie praw człowieka, prawa kobiet. W obronę wolności angażuje się już od 1993 r., wskutek czego była prześladowana, niejednokrotnie zwalniana z pracy. Represje zmusiły ją do emigracji, na której spędziła kilkanaście lat. Od lipca 2015 r. Asli mieszka w Krakowie na stypendium w ramach sieci ICORN.

Rozmowę z Asli o jej pobycie w Krakowie, doświadczeniach podczas emigracji (tych przyjemnych i nieprzyjemnych) oraz koncepcji domu, korzeni i narodu poprowadzi Konrad Pędziwiatr.

Organizatorami Programu Międzynarodowej Sieci Miast Uchodźstwa ICORN w Krakowie są Miasto Kraków, Krakowskie Biuro Festiwalowe i Stowarzyszenie Willa Decjusza, które realizuje program stypendium i zapewnia miejsce pracy twórczej.

Organizatorami spotkania są Stowarzyszenie Interkulturalni, Krakowskie Biuro Festiwalowe oraz Stowarzyszenie Willa Decjusza.

Więcej o ICORNie tutaj

Spotkanie z doktorem Pietro Bartolo, przez którego ręce przeszły setki tysięcy imigrantów i uchodźców na włoskiej wyspie Lampedusa odbędzie się 15 października o godz. 13:30 w księgarni De Revolutionibus (ul. Bracka 14). Rozmowę poprowadzi Jarosław Mikołajewski, autor książki Wielki przypływ, w której wśród innych reportaży z wyspy, znajduje się także fascynujący wywiad z heroicznym lekarzem. Podczas spotkania goście opowiedzą o swoich doświadczeniach, życiu na Lampedusie oraz o kryzysie humanitarnym związanym z uchodźcami, który angażuje już całą Europę. Postawią trudne pytanie o współodpowiedzialność mieszkańców Europy Środkowej za los tysięcy ludzi uciekających przed wojną i głodem w poszukiwaniu wolności i bezpieczeństwa.

Pietro Bartolo przebywa w Krakowie w ramach międzynarodowej konferencji „Powrót Upadłych Imperiów” i jej specjalnego wydarzenia, jakim jest 12. edycja Polskiej Nagrody im. Sergio Vieira de Mello, Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka, których inicjatorem i organizatorem jest Stowarzyszenie Willa Decjusza.

Bo kiedy mówię, wszystko mnie boli. Do żywego. I jeśli zgodziłem się na rozmowę, to po to, żeby do kogoś te słowa dotarły. Inaczej szkoda naszego czasu. Mówię po to, żebyś poinformował o tym, co dzieje się na Morzu Śródziemnym. I tym samym – żebyś coś zmienił.

P. Bartolo, reportaż J. Mikołajewskiego Doktor Bartolo wita w lepszym świecie

Partnerami wydarzenia są Miasto Kraków, Krakowskie Biuro Festiwalowe, Stowarzyszenie Willa Decjusza, Konsulat Włoch w Krakowie oraz Włoski Instytut Kultury w Krakowie.

Lampedusa – niemy świadek dramatycznych wydarzeń

Przeprawa przez Morze Śródziemne na prymitywnych, przeładowanych do granic możliwości tratwach nie zawsze kończy się szczęśliwie. Zdani na łaskę przemytników uchodźcy dopływają do wyspy Lampedusa odwodnieni, w stanie hipotermii, poparzeni. Świadkiem jednych z najbardziej dramatycznych chwil kryzysu humanitarnego był miejscowy lekarz, Pietro Bartolo. Pod jego opiekę  trafiły setki tysięcy potrzebujących pomocy imigrantów. Bartolo widział twarze osób, których nie udało się uratować. Mikołajewski rozmawiał z nim na Lampedusie, dzięki czemu mógł spojrzeć na wydarzenia dziejące się na wyspie ze szczególnej perspektywy – człowieka walczącego o godność ludzi uciekających przed terrorem do świata, który często wcale nie chce ich przyjąć.

Według największego portalu turystycznego na świecie – Tripadvisor – właśnie tutaj, na włoskiej wyspie Lampedus znajdziemy najpiękniejsze plaże w całej Europie. Lampedusa, to  maleńka śródziemnomorska wyspa położona zaledwie 100 km od wybrzeży Afryki, o powierzchni 20,2 km². Turkusowa woda, biały piasek i sielankowy krajobraz nie przyciągają już jednak tłumów turystów. W ostatnich latach Lampedusa stała się symbolem rozpaczliwych wysiłków imigrantów, którzy chcą  dotrzeć do Europy oraz miejscem największego kryzysu humanitarnego w Europie. Napływ uchodźców i uciekinierów, przede wszystkim z Libii, Somalii, Erytrei, Mali, Nigerii i innych krajów Afryki Subsaharyjskiej przerasta możliwości Lampedusy i jej 6 tys. mieszkańców. Europa albo nie zdaje sobie sprawy, jaka jest skala tego problemu, albo świadomie się od niego odcina. Na tym tle niezwykły jest wysiłek Jarosława Mikołajewskiego, reportera, poety, tłumacza, który zebrał swoje doświadczenia z wyspy, oddając przede wszystkim głos mieszkańcom, którzy muszą odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Jego najnowsza książka Wielki przypływ to wstrząsająca relacja ze świata na pograniczu Europy.

Czytam [Jarosława Mikołajewskiego] opowieść z Lampedusy. To najlepszy, najwspanialszy dowód na to, że reportaż może być poezją…

Michał Nogaś

Kraków – miasto literatury, miasto schronienia

Wydarzenie odbędzie się w ramach programu Kraków Miasto Literatury UNESCO. Ważnym elementem strategii Miasta Literatury są działania uwrażliwiające na problematykę praw człowieka, wolność słowa i wypowiedzi. Od 6 lat Stowarzyszenie Willa Decjusza, Miasto Kraków i Krakowskie Biuro Festiwalowe realizują program ochronny dla pisarzy prześladowanych ze względów światopoglądowych, czyli program ICORN (Międzynarodowa SiećMiast Pisarzy Uchodźców).

Międzynarodowa Sieć Miast Pisarzy Uchodźców, oferująca azyl pisarzom i obrońcom praw człowieka,którzy z powodu prześladowań nie mogą swobodnie żyć i tworzyć we własnej ojczyźnie, powstała w 2006 r. w Norwegii. Celem ICORN jest promowanie niezbywalnych wartości wolności słowa i tworzenia poprzez budowanie sieci międzynarodowej solidarności i współpracy. W ciągu 10 lat działalności sieci udało się znaleźć miejsce tymczasowego schronienia dla kilkuset pisarzy, intelektualistów, Glogerów i działaczy praw człowieka. ICORN koordynuje programMiast Tymczasowego Schronienia (shelter cities),a także jest ważną organizacją współpracującą z rządami poszczególnych państw, Komisją Europejską, ONZ, UNHCR, Międzynarodowym PEN Clubem działającym na rzecz praw człowieka oraz wdrażania polityki ochronnej dla twórców prześladowanych ze względu na swoją działalność.

ICORN tworzy dynamiczną sieć ponad 50 miast, a jego działalność to jeden z najsilniejszych na świecie głosów w obronie prawa do wolności poglądów i wypowiedzi oraz międzynarodowej solidarności. Od 2006 r. 130 pisarzy i artystów znalazło schronienie w miastach członkowskich sieci ICORN.

W 2011 r. Kraków przystąpił do Międzynarodowej Sieci Miast Uchodźctwa ICORN (International Cities of Refugees Network) na mocy Uchwały Nr XVI/171/11 Rady Miasta Krakowa z dnia 25 maja 2011 r. Od tamtej pory Kraków gościł w ramach programów rezydencjalnych czworo pisarzy: Marię Amelie (właściwe nazwisko Madina Salamowa – Osetia Północna / dziś w Norwegii), Kareema Amera (Egipt/dziś w Norwegii), Mostafę Zamaninija (Iran), Lawona Barszczeuskiego (Białoruś) oraz Aslı Erdoğan (Turcja) obecnie na stypendium w Krakowie. Organizatorami Programu Międzynarodowej Sieci Miast Uchodźstwa ICORN w Krakowie są Miasto Kraków, Krakowskie Biuro Festiwalowe i Stowarzyszenie Willa Decjusza, które realizuje program stypendium i zapewnia opiekę i miejsce pracy twórczej.  

W ramach naszej współpracy z Miastem Literatury Edynburg w tym tygodniu przywitaliśmy w Krakowie pisarza Colina Saltera. Salter przyjechał do nas w ramach stypendium finansowanego przez Konsulat Polski, Miasto Edynburg oraz Radę Miasta Literatury Edynburg. Celem pobytu pisarza jest zapoznanie się z literackim dziedzictwem naszego miasta oraz z jego współczesnym literackim krajobrazem. Będzie przede wszystkim szukał podobieństw i różnic miedzy dwoma miastami literatury – Edynburgiem i Krakowem. Na podstawie swoich doświadczeń i refleksji Salter napisze artykuł, który będzie wykorzystany do promocji naszego partnerstwa, literatury i członkowska w Sieci Miast Kreatywnych UNESCO.

Oba miasta są nie tylko Miastami Literatury UNESCO, ale są również wpisane na listę Światowego Dziedzictwa tej organizacji. W 1985 roku Kraków i Edynburg zostały miastami partnerskimi, a podczas zeszłorocznego Festiwalu Conrada ponowiono współpracę i podpisano deklarację dotyczącą strategicznego rozwoju tego partnerstwa, szczególnie w zakresie zarządzania dziedzictwem.

Colin Salter: Biografia

Colin Salter jest profesjonalnym autorem literatury non-fiction, piszącym na wiele różnych tematów, takich jak historia popularna, nauka czy muzyka. Jego ostatnie prace koncentrowały się na książce „Science Is Beautiful” (dotyczącej medycznych technik obrazowania), krótkiej biografii pisarza Marka Twaina, gwieździe kina – Johnnym Deppie i prekursorze podróży w przestrzeń kosmiczną – Neilu Armstrongu. Napisał także serię esejów o amerykańskim soulu lat sześćdziesiątych i przewodnik po architekturze Waszyngtonu i brytyjskich gatunkach ptaków.

Urodził się w Glasgow, w Szkocji, uczęszczał do szkoły i na uniwersytet w Edynburgu, gdzie obecnie mieszka. Zanim w pełni poświęcił się pisaniu, osiągnął liczne sukcesy w sztukach performatywnych (teatrze i muzyce) oraz sztukach użytkowych (ceramice i produkcji mebli). Teraz pracuje w Stranger Than Fiction, stowarzyszeniu pisarzy literatury faktu w Edynburgu, które oferuje wsparcie i wzajemne recenzje kolegów-autorów, a także promuje w społeczeństwie kreatywne niebeletrystyczne pisanie.

W wolnym czasie pisze cotygodniowy artykuł internetowy o zagadnieniach historii społecznej widzianej oczami swoich wspaniałych przodków. Aktualnie pisze historię rodzinnej biblioteki stworzonej 250 lat temu przez jego przodka ze strony ojca, syna młynarza, żyjącego 5 pokoleń wcześniej, a odziedziczonej przez Colina Saltera po ojcu, wykładowcy literatury angielskiej. Książki te opowiadają historię rodziny, jej umiejętność i naukę czytania i pisania oraz jej związki z grupami literackimi na początku XX wieku, w tym z Bloomsbury Group.

Edynburg Miasto Literatury

W 2004 roku Edynburg został pierwszym miastem, które przystąpiło do sieci Miasta Literatury UNESCO. Miasto to był skupiskiem literatury szkockiej, którą wyróżnia wielowiekowa tradycja. W szczególności Edynburg był ważnym ośrodkiem anglojęzycznej literatury oświeceniowej w XIX wieku. Bez wątpienia najważniejszym szkockim pisarzem był Sir Walter Scott, znany przede wszystkim jako autor wydanej w 1820 roku romantycznej powieści historycznej Ivanhoe. Inni wybitni edynburscy pisarze to m.in. Sir Arthur Conan Doyle, autor powieści o Sherlocku Holmesie, które były pierwowzorami współczesnej prozy detektywistycznej, oraz Robert Louis Stevenson, autor klasycznych opowiadań przygodowych jak Wyspa skarbów czy Doktor Jekyll i Pan Hyde. J. M. Barrie, autor popularnego spektaklu dla dzieci Piotrusia Pana, studiował na Uniwersytecie Edynburskim.

Dziedzictwo literackie Edynburga nie ogranicza się do prozy. Jeden z najwybitniejszych filozofów Oświecenia, David Hume, mieszkał tu, podobnie jak Adam Smith, ojciec nauk ekonomicznych. Z kolei Karol Darwin studiował na Uniwersytecie Edynburskim.

Jeśli chodzi o współczesnych pisarzy, najbardziej wpływowym mieszkańcem Edynburga jest Irvine Welsh, jeden z pionierów gatunku literackiego cyberpunk. Jego najbardziej znaną powieścią jest Trainspotting. Ślepe tory, które pokazuje życie szkockich narkomanów z nizin społecznych, oraz Porno, Ohyda i Klej. Welsh okazjonalnie pisze w miejskim slangu szkockim, przez co jego książki bywają niełatwą lekturą dla laików. Natomiast brytyjska pisarka J. K. Rowling zaczęła pisać swoją niesłychanie popularną serię powieści o Harry’m Potterze w edynburskiej kawiarni.

Więcej o Edynburgu tutaj.

Dzisiaj o godzinie 13:00 Akademia Szwedzka ogłosiła, że laureatką tegorocznej Literackiej Nagrody Nobla zostaje białoruska pisarka i dziennikarka Swietłana Aleksijewicz, która została tym samym czternastą kobietą wyróżnioną tą prestiżową nagrodą. Noblistka 19 października spotka się z czytelnikami w czasie Festiwalu Conrada!

Aleksijewicz znana jest przede wszystkim z odważnych książek o pomijanej i wypieranej historii Rosji: katastrofie w Czarnobylu, radzieckiej interwencji w Afganistanie, udziale kobiet w drugiej wojnie światowej, wojennych losach dzieci czy codziennym życiu po upadku komunizmu.

Pisarka jest laureatką wielu międzynarodowych nagród, między innymi National Book Critics Circle, Nagrody Szwedzkiego Pen Clubu, Lipskiej Nagrody Książkowej na rzecz Porozumienia Europejskiego i Pokojowej Nagrody im. Ericha Marii Remarque’a. Została również odznaczona francuskim Orderem Sztuki i Literatury stopnia oficerskiego.

Polscy czytelnicy będą mieli możliwość spotkać się z Aleksijewicz w czasie literackiego Festiwalu Conrada w Krakowie. Na spotkanie zapraszamy 19 października o godzinie 17:00 do Pałacu pod Baranami.

Z soboty na niedzielę nocą 3/4 października miłośników poezji w jej różnych formach, odmianach i interpretacjach zapraszamy na poetycką ucztę: już po raz piąty, w ramach marki KRAKOWSKIE NOCE, odbędzie się w Krakowie NOC POEZJI.

Tegoroczną Noc Poezji poprzedzi ogólnopolska konferencja naukowa poświęcona twórczości Ewy Lipskiej, pod hasłem: Wyżynna prowincja, czyli Wyobraźnia, organizowana przez Miasto we współpracy z Wydziałem Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego i Śródmiejskim Ośrodkiem Kultury. Konferencja odbędzie się już 2 października 2015, jej zwieńczeniem i wprowadzeniem w poetycki nastrój 5. Nocy Poezji będzie spotkanie z poezją Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej (1891-1945). W tym roku mija 70 lat od śmierci tej znakomitej polskiej, urodzonej w Krakowie i z naszym miastem związanej poetki. Wiersze M. Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej odczytają krakowskie aktorki.

W Sali Obrad krakowskiego Magistratu odbędzie się spotkanie poświęcone poezji Rafała Wojaczka (1945-1971). Gdyby żył, w tym roku obchodziłby 70. urodziny. Wiersze Rafała Wojaczka będą czytać wybitni polscy poeci. Mamy nadzieję gościć Ryszarda Krynickiego, Jerzego Kronholda, Juliana Kornhausera, Leszka Aleksandra Moczulskiego, Józefa Barana, Krzysztofa Lisowskiego, Stanisława Stabro, Jana Polkowskiego, Adama Ziemianina. Spotkanie poprowadzi Bronisław Maj.

W roku 2015 obchodzimy 240. rocznicę urodzin Ignacego Krasickiego, wybitnego poety i prozaika, biskupa warmińskiego, jednego z najwybitniejszych przedstawicieli okresu polskiego oświecenia, zwanego „księciem poetów polskich”. Głównym punktem programu Nocy Poezji 2015, będzie przygotowywane specjalnie na tę okazję plenerowe widowisko multimedialne na krakowskim Rynku Głównym,pt.„NEOMONACHOMACHIA”, według scenariusza Bronisława Maja, na podstawie tekstów Ignacego Krasickiego i Bronisława Maja, w reżyserii Jerzego Zonia, z udziałem artystów Teatru KTO. Trzy walczące ze sobą stronnictwa (zakony?, partie?), prowadzą – jak u Krasickiego dysputę, spierając się, niby o principia ideowe czy religijne, w istocie jednak o władzę, dominację i… „mamonę”. Początkowa dysputa „filozoficzna” stopniowo przeradza się w drapieżną walkę o dostęp do… kasy; argumenty retoryczne – w bitwę na kufle. Trzy stronnictwa (Biali, Czerwoni, Czarni) różnią się tylko na pozór, naprawdę są częściami jednej Partii Władzy i Pieniądza. Spór „ideowy” między nimi to jedynie kamuflaż „dla ludu”, którym w istocie pogardzają, i który staje się ważny jedynie w momencie wyborów. W warstwie językowej przedstawienie parafrazuje poetykę „Monachomachii”, ale także innych, najbardziej znanych, zakorzenionych w potocznej polszczyźnie, tekstów i fraz Ignacego Krasickiego, które pojawiają się in extenso lub w zaktualizowanych kryptocytatach. Ważnym elementem spektaklu jest muzyka: wiele kluczowych scen to sceny śpiewane. Muzyka buduje też emocjonalny klimat widowiska.

W ramach tegorocznej Nocy Poezji odbędzie się wiele spotkań z poetami i z poezją, a także warsztatów słowa, w tym spotkania z Marzanną Kielar i Agnieszką Kuciak, a także spotkanie z laureatem Konkursu im. Anny Świrszczyńskiej na KSIĄŻKOWY DEBIUT POETYCKI – Patrykiem Czarkowskim i promocja Jego tomiku, wydanego z tej okazji przez Miasto i Wydawnictwo UNIVERSITAS.

Nie zabraknie poetyckich eksperymentów. Fundacja Ha!art zaprosi nas m. in. na wystawę glitch art’u oraz gier inspirowanych wierszami. Specjalne projekty na tegoroczną Noc Poezji przygotowują także Fundacja Miasto Literatury, Teatr Nowy, Stowarzyszenie Fragile i Śródmiejski Ośrodek Kultury (TRANSPOETICA).

Wśród licznych zaplanowanych na tę Noc spotkań warto wymienić także projekt Fundacji Loch Camelot – spektakl według pomysłu i w reżyserii Ewy Korneckiej „Rzeczpospolita Żabska… czyli już był w ogródku – dla szanownej publiczności opera w trzech aktach z wielce dramatycznym finałem według Pana Mickiewicza” (scenariusz oparty na podstawie „Bajek” Adama Mickiewicza przygotuje Michał Chludziński, zaś scenografię Malwina Niespodziewana-Rados).

Podczas Nocy Poezji swój Jubileusz będzie obchodziła Elżbieta Zechenter-Spławińska. Podczas urodzinowego koncertu zostaną wykonane piosenki do tekstów poetki, a Jej wiersze odczyta Jakub Kosiniak. (3 X, godz. 17.30 Pracownia pod Baranami, Rynek Główny 27).

Wstęp na wszystkie wydarzenia jest bezpłatny.

W przygotowanie tegorocznej Nocy Poezji włączyły się: Nowa Prowincja (już po raz piąty), Klub Pod Jaszczurami oraz Bona Książka i Kawa (po raz trzeci), a także – tradycyjnie już – Śródmiejski Ośrodek Kultury, udostępniając nieodpłatnie swoje przestrzenie artystom słowa.