Poetycka podróż przez Europę – Festiwal Miłosza 2025 ogłasza daty!

Hasło tegorocznej edycji festiwalu jest zarazem tytułem wydanego 25 lat temu tomu poetyckiego Czesława Miłosza, jak i wiersza otwierającego tę publikację. W utworze TO znajdujemy dojmujące wyznanie starego poety o niemożności uchwycenia pewnych aspektów rzeczywistości. TO stanowi źródło poezji, a zarazem wyznacza nieprzekraczalną granicę wyrażalnego. TO oznacza natknięcie się na kamienny mur, i zrozumienie, że ten mur nie ustąpi żadnym naszym błaganiom. 

Dojmująca obecność tego, co niewysłowione, nie daje spokoju Miłoszowi: Żebym wreszcie mógł powiedzieć, co siedzi we mnie. Nienazywalne paradoksalnie przykuwa uwagę poetów dążących do wyrażenia go w języku. Bywa, że TO skrywane jest pod ekstatycznymi pochwałami istnienia, obrazami niedosięgłych idylli. Potrafi wychynąć niepohamowanym, niemym krzykiem czy wpleść się miedzy znaczenia słów nazywających rzeczy bardziej znośne. Podczas Festiwalu Miłosza wsłuchamy się w poezję, która mimo wszystko dąży do uchwycenia tego, co nieuchwytne. 

Europejskie głosy na Festiwalu Miłosza 

Festiwal Miłosza już od trzech lat jest częścią Versopolis – sieci zrzeszającej blisko 40 międzynarodowych festiwali poetyckich. To partnerstwo pozwala polskiej publiczności poznawać twórczość zagranicznych poetów, w tym młode głosy oraz autorów uznanych w swoich krajach, ale wciąż mało znanych w Polsce. W tym roku na festiwalu pojawią się m.in. Joelle Taylor (Wielka Brytania, zdobywczyni T.S. Eliot Prize)oraz Vladimir Đurišić (Czarnogóra). 

– Członkowie Versopolis to utalentowani artyści, często przedstawiciele młodego pokolenia, najnowsze poetyckie głosy z całej Europy. Nierzadko są to postaci, które – choć cieszą się uznaniem w zagranicznym środowisku literackim – nie są bliżej znane polskim czytelnikom – mówi Maria Świątkowska, managerka Festiwalu Miłosza. – Dzięki Versopolis możemy prezentować przekłady ich wierszy przygotowane specjalnie na nasz festiwal! 

Spoken word i poetycki performans 

Festiwal Miłosza od lat promuje różnorodne formy wyrazu artystycznego. W tym roku na festiwalowej scenie zobaczymy znaną już polskim czytelnikom Harry Josephine Giles (Szkocja), która zaprezentuje spektakularny Port hwjezdny Topjo, wyróżnioną Nagrodą im. Arthura C. Clarke’a opowieść wierszem w konwencji science fiction, opublikowaną w Polsce w przekładzie Krzysztofa Bartnickiego przez Wydawnictwo Ha!art. Do Krakowa powróci także Penny Boxall (Wielka Brytania), stypendystka Międzynarodowego Programu Rezydencjalnego Krakowa Miasta Literatury UNESCO, która zaprezentuje performans Replaying the Tape łączący poezję, muzykę i badania naukowe. 

– Bardzo zależy nam na prezentowaniu twórców zaangażowanych w poezję spoken word oraz performans. Harry Josephine Giles, którą ponownie będziemy mieli okazję zobaczyć na festiwalowej scenie, to wielokrotnie nagradzana poetka i performerka pochodząca z Orkadów. Jest gwarancją świetnego widowiska – mówi Szymon Kloska, kurator programowy Festiwalu Miłosza. – Do Krakowa powróci także Penny Boxall, która podczas pobytu rezydencjalnego w Willi Decjusza tworzyła performans „Replaying the Tape”. Bardzo się cieszę, że na festiwalu wreszcie będziemy mogli zobaczyć efekty jej pracy. 

Bogaty program i literacka mapa Krakowa 

W ramach Festiwalu Miłosza odbędą się spotkania autorskie, debaty, czytania poezji, performanse, slamy oraz koncerty. Festiwalowe wydarzenia zagoszczą w wielu miejscach Krakowa, m.in. Pałacu Potockich, Willi Decjusza oraz Spółdzielni Ogniwo. Szczegółowy program zostanie ogłoszony już za parę tygodni. 

Świętujemy Międzynarodowy Dzień Poezji! 

A już dziś, 21 marca 2025 roku o godz. 18.00, zapraszamy do Spółdzielni Ogniwo na spotkanie z poetkami i poetami współczesnej sceny literackiej. W programie wieczoru znajdą się czytania wierszy oraz rozmowy o najnowszych projektach literackich. Wydarzenie uświetnią: Anouk Herman, Patryk Kosenda, Karolina Krasny, Przemysław Suchanecki oraz Stanisław Kalina Jaglarz. Spotkanie poprowadzi Zuzanna Sala. Wstęp wolny! Szczegóły wydarzenia znajdziecie TUTAJ. 

Zarezerwujcie daty i do zobaczenia na Festiwalu Miłosza 2025! 

 Organizatorzy: Miasto Kraków, KBF – operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, Stowarzyszenie Twórców Literatury 

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z programu “Promocja czytelnictwa” 2025 

Współorganizacja: Spółdzielnia Ogniwo, Pałac Potockich, Versopolis 

Rezydencja literacka im. Janiny Katz to powołany do życia w 2023 roku program skierowany do pisarek i tłumaczek z Ukrainy i Białorusi.

Pierwszą rezydentką programu w 2023 roku była Hanna Yakuta, białoruska poetka, prozaiczka i badaczka literatury. W 2024 roku były to ukraińska powieściopisarka i dziennikarka, Tamara Duda oraz białoruska tłumaczka i autorka, Alena Piatrovich.

W 2025 roku do Krakowa przyjadą Yulia Artsiomava, białoruska pisarka i powieściopisarka oraz Larysa Andriievska – ukraińska tłumaczka, redaktorka, teatrolożka i menedżerka kultury.

Gratulujemy nowym rezydentkom i dziękujemy pozostałym kandydatkom za zgłoszenia!

Yulia Artsiomava (Yuliya Attsetskaya) to białoruska pisarka i powieściopisarka, urodzona w Mińsku. Ze względu na represje polityczne była zmuszona do opuszczenia kraju, obecnie mieszka i tworzy w Otwocku.

Swoją edukację rozpoczęła w Belaruskim Kalehium, gdzie studiowała filozofię i literaturę. Następnie ukończyła prawo na Białoruskim Uniwersytecie Państwowym (BSU), jednak jej pasja do pisania skierowała ją ku literaturze. Doskonaliła swój warsztat w Szkole Młodych Pisarzy, a także w międzynarodowych programach literackich, takich jak Autofiction at the Crossroads of Experience and Writing oraz Experimental Feminist / Woman’s Poetry organizowanych przez Smolny Beyond Borders i Bard College (Berlin).

Jako autorka zadebiutowała w 2006 roku, publikując w magazynie „Dzeyaslou” oraz w antologii „In Vilnia veritas”. Jej twórczość koncentruje się na tematach pamięci, traumy oraz dekolonialnej i feministycznej perspektywy w literaturze. W 2021 roku ukazała się jej powieść „Ja jestem rewolucją” („Я и есть революция”), opowiadająca o oporze jednostki wobec systemu i represyjnej rzeczywistości. Jej teksty były publikowane w prestiżowych antologiach, a także w tomie „Korzenie/Liście” (2024).

Artsiomava jest także aktywną uczestniczką międzynarodowych programów rezydencyjnych – dwukrotnie brała udział w Rezydencji Młodej Literatury w Wilnie (2016, 2018), a w 2024 roku była gościnią Rezydencji Literackiej w Gdańsku.

Jako wykładowczyni i moderatorka warsztatów prowadziła zajęcia w Feminist Writing Lab „Stretch” (2022) oraz spotkania literackie, takie jak „Turning times” w LCB (2022). Jej prace były tłumaczone na język niemiecki.

Podczas rezydencji literackiej Yulia Artsiomava będzie pracować nad autofikcyjną powieścią, opartą na własnych doświadczeniach z ostatnich trzech lat. Książka opowie o podwójnym uchodźstwie – najpierw przymusowej ucieczce z Białorusi w 2021 roku z powodu represji politycznych, a następnie o życiu w Ukrainie i konieczności relokacji po rosyjskiej inwazji. Autorka skupi się na codziennym przetrwaniu w warunkach wojny, budowaniu nowych relacji na emigracji oraz bolesnej utracie kontaktu z rodziną, w tym na doświadczeniu śmierci bliskich i aresztowania rodziców w Mińsku. Struktura książki będzie oparta na formacie kroniki, w której wiadomości ze światowych mediów posłużą jako szkielet narracji, łącząc osobiste przeżycia z refleksją nad wydarzeniami politycznymi. Powieść będzie utrzymana w eksperymentalnej konwencji gonzo, łącząc elementy reportażu i eseju. Yulia planuje napisać tekst w trzech językach – białoruskim, ukraińskim i rosyjskim, podkreślając tym samym złożoność swojej tożsamości i doświadczeń uchodźczych.

Larysa Andriievska

Larysa Andriievska to ukraińska tłumaczka, redaktorka, teatrolożka i menedżerka kultury. Zajmuje się przekładem literackim, a jej zainteresowania koncentrują się wokół polskiego teatru absurdu, współczesnej dramaturgii, studiów żydowskich, kultury pogranicza oraz emigracji polskiej i ukraińskiej. Jest kuratorką licznych projektów wydawniczych, teatralnych i międzykulturowych, a także członkinią Narodowego Związku Pracowników Teatru Ukrainy oraz Międzynarodowego Stowarzyszenia Tłumaczy.

Jest autorką przekładów dzieł takich twórców jak Witold Gombrowicz, Zbigniew Herbert, Marek Hłasko, Paweł Huelle, Stanisław Lem, Sławomir Mrożek, Bolesław Prus, Tadeusz Różewicz i Witkacy. Za swoje tłumaczenia była wielokrotnie nagradzana, m.in. przez Ambasadę RP na Ukrainie oraz Miasto Lwów, które uhonorowało ją z okazji 100. rocznicy urodzin Stanisława Lema.

Brała udział w licznych rezydencjach literackich i programach stypendialnych, w tym w Gaude Polonia, Kolegium Tłumaczy, Baltic House of Writers and Translators, Miłosz Manor Residency i wielu innych. Jej projekty, takie jak „The Book on the Stage” czy „Audiobooks for the Visually Impaired”, miały szeroki zasięg i realny wpływ na popularyzację literatury oraz dostęp do kultury.

Jako menedżerka projektów, kuratorka i ekspertka w dziedzinie literatury angażuje się w liczne inicjatywy wspierające widoczność kultur mniejszościowych oraz dialog międzykulturowy. Jest aktywną uczestniczką międzynarodowych festiwali literackich i teatralnych, współtworząc przestrzeń dla nowych głosów w literaturze i dramacie. Mieszka i pracuje we Lwowie.

Podczas rezydencji im. Janiny Katz w Krakowie Larysa Andriievska będzie pracować nad ukraińskim tłumaczeniem książki Marii Janion „Kobiety i duch inności”, analizującej postacie kobiece w kulturze i literaturze. Przekład tej pracy ma na celu przybliżenie ukraińskim czytelnikom historii kobiet oraz refleksji nad ich rolą w zbiorowej wyobraźni. Oprócz tego Larysa zamierza przygotować wybór utworów polsko-izraelskiej poetki i tłumaczki Irit Amiel do almanachu judaistycznego Yehupiets. Inspiracją do tego projektu jest zarówno biografia Amiel, której losy splatają się z doświadczeniem Janiny Katz, jak i fakt, że Andriievska, podobnie jak one, zajmuje się przekładem polskiej literatury. Dzięki tej pracy chce przybliżyć ukraińskim odbiorcom twórczość Irit Amiel i stworzyć podstawy dla jej szerszej obecności w kulturze ukraińskiej. Rezydencja w Krakowie będzie dla niej również okazją do pogłębienia badań nad literaturą pogranicza i tematyką kobiecą w literaturze polskiej.

Matronką rezydencji jest Janina Katz (1939-2013), krakowska pisarka, poetka i tłumaczka, w 1969 roku zmuszona do wyjazdu z Polski z powodu antysemickiej nagonki. Program Rezydencji im. Janiny Katz dla pisarek i tłumaczek z Białorusi i Ukrainy wyrasta z przekonania, że Kraków – miasto otwarte, gościnne i zaangażowane na rzecz praw kobiet – ma dziś do odegrania szczególną rolę wobec twórczyń zza wschodniej granicy.

Dodam jeszcze daty: Larysa będzie gościć w mieszkaniu rezydencjalnym w Pałacu Potockich w maju i w czerwcu, a Yulia na Bogusławskiego w czerwcu i lipcu.

Tegoroczna edycja rezydencji odbywa się pod patronatem miejskiego projektu „Krakowianki” poświęconego roli kobiet i równości, Otwartego Krakowa i Krakowa Dla Równości

Radawski w Bremie będzie pracował nad wielojęzycznym projektem „Something in the way they look on me”. Artysta podczas rezydencji zamierza stworzyć stronę internetową, której celem jest nadanie historycznym budynkom Bremy, muzeom, instytucjom kultury i parkom „osobowość” dzięki wykorzystaniu sztucznej inteligencji.

Bremen Netzresidenz to stypendium twórcze, które koncentruje się na cyfrowych projektach artystycznych i działaniach wirtualnych. Stypendium jest przyznawane w wysokości jednorazowego wsparcia w kwocie 2500 euro. Dodatkowo wybranemu twórcy oferowany jest miesięczny pobyt w kunst:raum sylt quelle na pięknej niemieckiej wyspie Sylt, we współpracy z Fundacją Sylt.

Więcej informacji można znaleźć na stronie Literaturhaus Bremen:

https://www.literaturhaus-bremen.de/programm/bremer-netzresidenz-2024-2025/en

Badanie ma formę anonimowej ankiety, którą wypełnić mogą wszystkie osoby tłumaczące literaturę, nie tylko członkowie STL, jej wypełnienie zajmuje od 10 do 20 minut.

Dane zbierane są do 10 marca.

Link do ankiety tutaj.

Nabór skierowany jest do artystów i artystek, którzy mają na swoim koncie debiut komiksowy,
są związani z Krakowem i aktywnie uczestniczą w inicjatywach związanych z komiksem. Uczestniczki
i uczestnicy – poza zakwaterowaniem i zwrotem kosztów przejazdu – otrzymają stypendium. Rezydencje mają na celu wsparcie młodych twórców poprzez zapewnienie im dogodnych warunków, by przez miesiąc mogli poświęcić się pracy artystycznej.

Inicjatywa jest częścią całorocznego programu rezydencji literackich Krakowa Miasta Literatury UNESCO. Parterami strategicznymi programu są: Krakowskie Stowarzyszenie Komiksowe, które odpowiada za przebieg rezydencji w Krakowie, oraz Cité internationale de la bande dessinée et de l’image, które zajmuje się rezydencją w Angoulême.

Miejsce rezydencji: Angoulême, Francja

Termin rezydencji: sierpień 2025 roku

Czas trwania rezydencji: miesiąc

Kryteria:

• związki z Krakowem (miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania, inne)
• co najmniej jeden zrealizowany projekt komiksowy (wydany album lub inna udokumentowana forma artystyczna, w tym cyfrowa)
• praca nad własnym projektem w czasie rezydencji

Jak aplikować?

Zgłoszenie zawierające:

• wypełniony formularz zgłoszeniowy
• krótkie portfolio

należy przesyłać w wyznaczonym terminie na adres: residencies@miastoliteratury.pl.

Termin nadsyłania zgłoszeń upływa 15 kwietnia 2025 roku.

REGULAMIN >>>

FORMULARZ PL>>>

FORMULARZ EN>>>

To już szósta edycja Nagrody KMLU ustanowionej na mocy uchwały Rady Miasta Krakowa w 2020 roku. Do tej pory nagrodzono prawie 200 autorów niezwykle wartościowych publikacji literackich. Grono wyróżnionych z każdym rokiem rośnie, a teraz na kandydatów czekają aż dwa nabory do nagrody – na wiosnę i w drugiej połowie roku. Dzięki temu szansę na zdobycie wyróżnienia dostaną ci twórcy, którzy dotychczas nie mieli okazji brać udziału w konkursie – mówi Paweł Szczepanik, Pełnomocnik Prezydenta Miasta Krakowa ds. Kultury. Książki, które wspiera Kraków Miasto Literatury UNESCO, co roku zdobywają nagrody branżowe, a ich autorzy i autorki osiągają sukcesy w konkursach i plebiscytach. Kraków szczyci się tytułem Miasta Literatury UNESCO – to nie tylko prestiż, lecz przede wszystkim praca na rzecz twórczości literackiej, jej promowania i pomagania tym, którzy swoją pracą wzbogacają sektor wydawniczy.

Nagroda KMLU jest kolejnym – obok przyznawanych od 1994 roku Stypendiów Twórczych Miasta Krakowa oraz nagród literackich w dziedzinie poezji, prozy, debiutu czy książki dziecięcej – doskonale funkcjonującym narzędziem wsparcia dla lokalnego środowiska literackiego. Wyróżnienie wspomaga inicjatywy wiążące się z literackim dziedzictwem miasta i współtworzące jego zróżnicowaną współczesność.

Dostrzegamy przede wszystkim pisarzy i pisarki, lecz także pozostałych twórców wpływających wprost na kształt artystyczny książki: ilustratorów i ilustratorki, tłumaczy i tłumaczki, redaktorów i redaktorki. Produkt finalny to efekt współdziałania wielu osób, a Nagroda KMLU daje nam możliwość docenienia wysiłku różnych twórców. Kraków jako Miasto Literatury UNESCO stawia w ten sposób na podkreślenie literackiego dziedzictwa i współczesności naszego miasta – tłumaczy Carolina Pietyra, dyrektorka KBF, operatora programu Kraków Miasto Literatury UNESCO.

Dotychczasowi laureaci i laureatki reprezentowani byli zarówno przez duże wydawnictwa działające na rynku książki (m.in. wydawnictwo Znak, Wydawnictwo Czarne, Wydawnictwo Literackie), jak i przez oficyny niszowe (m.in. Wydawnictwo Ha!art, Wydawnictwo Nisza, Wydawnictwo Drzazgi, Wydawnictwo Officyna, Fundację KONTENT, Wydawnictwo Wolno).

Do tej pory wsparcie otrzymały projekty literackie m.in.: Alicji Zioło (Krakowianki. Twarze polskiej herstorii), Łukasza Barysa (Małe pająki), Jadwigi Maliny (Przysłona), Barbary Sadurskiej (Rada smoków, Bajka, Bajeczka), Agaty Puwalskiej (Otwarte światy), Moniki Śliwińskiej (Książę. Biografia Tadeusza Boya Żeleńskiego), Elżbiety Łapczyńskiej (Mowa chleba), Oskara Hedemanna (tłumaczenie książki Brutalizm), Marcina Oskara Czarnika (Misterium), Jacka Dehnela i Piotra Tarczyńskiego (Śmierć na Wenecji), Anny Goc (Głusza), Katarzyny Kobylarczyk (Ciałko. Hiszpania kradnie swoje dzieci), Małgorzaty Lebdy (Łaskawe), Cezarego Łazarewicza (Na Szewskiej. Sprawa Stanisława Pyjasa), Radka Raka (Agla. Alef), czy Ishbel Szatrawskiej (Toń). Pełna lista laureatów jest dostępna na stronie: Nagrody KMLU.

Nagroda Krakowa Miasta Literatury UNESCO jest znakiem jakości – mówi Ishbel Szatrawska, laureatka wyróżnienia w 2023 roku. Znalezienie się na liście nagrodzonych wśród wielu znakomitych twórców i twórczyń literatury jest dla początkującego pisarza niezwykłym doświadczeniem. Nagroda w połączeniu z wieloma inicjatywami literackimi, rezydencjami i działaniami w ramach programu Kraków Miasto Literatury UNESCO jest bezprecedensowym zjawiskiem na literackiej mapie Polski. Cieszy również, że laur zdobywają twórcy i twórczynie różnych gatunków literackich.

O wysokim poziomie nagradzanych projektów świadczą sukcesy ich twórców i twórczyń, którzy tylko w 2023 i 2024 roku otrzymali kilkadziesiąt nominacji, nagród i wyróżnień w najważniejszych konkursach literackich w Polsce. Wśród sukcesów należy wymienić chociażby nominacje do Paszportów „Polityki” dla Elżbiety Łapczyńskiej i Mateusza Pakuły, nominacje do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego dla Katarzyny Kobylarczyk i Małgorzaty Nocuń, nominację do Nagrody Literackiej Gdynia dla Mateusza Górniaka, a także nominację do Nagrody Conrada oraz przyznanie Wawrzynu. Literackiej Nagrody Warmii i Mazur za rok 2023 (nagroda główna i nagroda czytelników) dla Ishbel Szatrawskiej.

Wśród 20 książek nominowanych do nagrody literackiej Nike znalazły się trzy pozycje twórców wyróżnionych Nagrodą KMLU: Ewy Lipskiej, Małgorzaty Lebdy i Cezarego Łazarewicza. W ostatnich latach książki autorów uhonorowanych Nagrodą KMLU zaklasyfikowały się również do finałów Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus, Nagrody Literackiej Gdynia i wielu innych.

Jak aplikować?

Nagroda KMLU ma charakter indywidualny i jest przyznawana pisarzom/pisarkom, ilustratorom/ilustratorkom, redaktorom/redaktorkom i tłumaczom/tłumaczkom uczestniczącym w powstaniu publikacji książkowych. O wyróżnienie mogą się również ubiegać wydawcy zgłaszający kandydatury wybranych twórców i twórczyń.

Wniosek powinien zawierać m.in. opis projektu wydawniczego, dotychczasowe dokonania kandydata w zakresie działalności literackiej i recenzję planowanej publikacji. Jeden wniosek o przyznanie nagrody może dotyczyć wyłącznie jednego autora, niezależnie od tego, czy stworzony przez niego utwór jest dziełem samodzielnym czy współautorskim.

Oceny wniosków dokonywać będzie komisja w składzie: Paweł Szczepanik (Pełnomocnik Prezydenta Miasta Krakowa ds. Kultury), Anna Gulińska (sekretarzyni Komisji Konkursowej, zespół Krakowa Miasta Literatury UNESCO), prof. dr hab. Dorota Kozicka (Katedra Krytyki Współczesnej na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego), Aleksandra Lipczak (przewodnicząca Komisji Konkursowej, Zespół KMLU), Marcelina Karcz (Zespół KMLU).

Termin nadsyłania zgłoszeń do szóstej edycji Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO upływa 31 marca 2025 roku. Aktualny nabór dotyczy książek, które zostaną opublikowane do 31 marca 2026 roku. Ogłoszenie laureatów/laureatek nastąpi nie później niż 20 kwietnia 2025 roku. Kolejny nabór zostanie ogłoszony w drugiej połowie 2025 roku.

Nagrodzone projekty wydawnicze zostaną objęte szczególnymi działaniami, do których zalicza się m.in. promocję w mediach społecznościowych KMLU i organizację spotkań premierowych w księgarniach kameralnych lub Pałacu Potockich przy Rynku Głównym 20.

Nagroda Krakowa Miasta Literatury UNESCO, ustanowiona w 2020 roku na mocy uchwały Rady Miasta Krakowa, jest odpowiedzią na współczesne wyzwania stojące przed branżą książkową. Wyróżnienie jest elementem Programu Patronackiego KMLU realizującego kluczowe założenia strategii Krakowa Miasta Literatury UNESCO oraz Programu Rozwoju Kultury w Krakowie do roku 2030.

Zgłoszenia mogą być przesłane w wersji elektronicznej opatrzonej podpisami kwalifikowanymi (zgodnie z art. 781 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku kodeks cywilny – Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z pózn. zm.) na adres nagroda@miastoliteratury.pl lub pocztą na adres: Dział Literacki, Pałac Potockich, Rynek Główny 20, 31-008 Kraków z dopiskiem „Nagroda KMLU”.

W przypadku złożenia wniosku w formie pisemnej wnioskujący jest zobowiązany do przesłania kopii zgłoszenia na wyżej podany adres mailowy.

Organizatorem konkursu o Nagrodę Krakowa Miasta Literatury UNESCO jest Gmina Miejska Kraków, a realizatorem KBF – instytucja kultury Miasta Krakowa i operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO (zgodnie z uchwałą nr XXXVII/972/20 Rady Miasta Krakowa z dnia 11 marca 2020 roku).

Załączniki:

• Regulamin Nagrody KMLU 2025
• Wniosek aplikacyjny o Nagrodę KMLU 2025
• Uchwała Rady Miasta Krakowa z dnia 11.03.2020 roku powołująca Nagrodę KMLU

W razie pytań dotyczących postępowania konkursowego prosimy o kontakt z sekretarzynią nagrody Anną Gulińską z zespołu Krakowa Miasta Literatury UNESCO: anna.gulinska@kbf.krakow.pl, tel. +48 789 359 521.

Celem konkursu jest wsparcie wydarzeń kulturalnych i artystycznych promujących literaturę i czytelnictwo realizowanych (w okresie od 1 kwietnia do 31 grudnia 2025 roku) w krakowskich księgarniach stacjonarnych funkcjonujących na obszarze Gminy Miejskiej Kraków – odpowiednio do celów programu Kraków Miasto Literatury UNESCO oraz „Programu wspierania działalności kulturalnej prowadzonej w księgarniach stacjonarnych funkcjonujących na obszarze Gminy Miejskiej Kraków”.

Konkurs przeznaczony jest dla organizacji pozarządowych. Lista księgarń stacjonarnych, które zgłosiły wstępne zainteresowanie współpracą z organizacjami pozarządowymi, oraz szczegółowe zasady nadsyłania zgłoszeń znajdują się na stronie Biuletynu Informacji Publicznej.

Termin składania ofert mija 13 marca 2025 roku o godz. 15.00.

Wydarzenie obejmuje:

•  wykład mecenasa Benedykta Baligi pt. Ochrona praw autorskich – ABC dla tłumaczy, 14 marca w godz. 13.30–18.30 na Wydziale Polonistyki UJ, ul. Gołębia 16, sala 42 (wejście przez bramę nr 18),
•  prezentację pt. Współpraca z tłumacz(k)ami – perspektywa wydawnictwa wygłosi Dominika Kardaś z Wydawnictwa Znak, 15 marca w godz. 10.00–11.30 w Pałacu Potockich, Rynek Główny 20,
•  spotkanie z przedstawiciel(k)ami Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury pt. Tłumaczenia literackie – hobby czy kariera?, 15 marca w godz. 12.00–14.00 w Pałacu Potockich, Rynek Główny 20,
•  warsztaty z dr. Gabrielem Borowskim, tłumaczem literatur portugalskojęzycznych, pt. Jak przygotować dobrą propozycję dla wydawnictwa?, 15 marca w godz. 15.30–16.30 w Pałacu Potockich, Rynek Główny 20.

Udział w spotkania w ramach weekendu branżowego jest bezpłatny, nie obowiązują zapisy. Zapraszamy!

Partnerami czwartej edycji programu mentoringowego Translatorium są: Nanjing Creative Center, Instytut Francuski w Krakowie, Literatuur Vlaanderen, Dutch Foundation for Literature, Center of Expertise for Literary Translation (ELV), Ambasada Brazylii w Warszawie, Instituto Guimarães Rosa (IGR), Rumuński Instytut Kultury w Warszawie oraz Włoski Instytut Kultury w Krakowie.

Matronką rezydencji jest Janina Katz (1939-2013), krakowska pisarka, poetka i tłumaczka, w 1969 roku zmuszona do wyjazdu z Polski z powodu antysemickiej nagonki. Resztę życia spędziła w Kopenhadze, była w Danii laureatką wielu prestiżowych nagród literackich, tłumaczyła na język duński twórczość m.in. Wisławy Szymborskiej, Zbigniewa Herberta i Sławomira Mrożka.

Dzisiaj to Kraków chce być bezpiecznym schronieniem dla twórczyń zmuszonych do opuszczenia swoich krajów. Program Rezydencji im. Janiny Katz dla pisarek i tłumaczek z Białorusi i Ukrainy wyrasta z przekonania, że Kraków – miasto otwarte, gościnne i zaangażowane na rzecz praw kobiet – ma dziś do odegrania szczególną rolę wobec twórczyń zza wschodniej granicy. Pierwszą rezydentką programu im. Janiny Katz była białoruska poetka, tłumaczka i powieściopisarka, Hanna Jankuta. W 2024 roku rezydentkami były: Alena Piatrovich białoruska tłumaczka z języka polskiego, angielskiego i ukraińskiego oraz ukraińska prozaiczka, dziennikarka i tłumaczka Tamara Duda.

Wybranym w trakcie naboru rezydentkom zapewnimy dwumiesięczny pobyt w mieszkaniu w centrum miasta, wynagrodzenie, zwrot kosztów podróży do i z Krakowa, wsparcie merytoryczne i logistyczne, a także możliwość poznania lokalnej sceny literackiej i wydawniczej oraz nawiązania cennych zawodowych kontaktów. Jedna z rezydentek zamieszka w Krakowie w okresie maj-czerwiec, druga w czerwcu i lipcu.

Co oferujemy:

Dwumiesięczny pobyt dla dwóch rezydentek odpowiednio w maju i czerwcu oraz czerwcu i lipcu 2025 roku w wyposażonych mieszkaniach rezydencjalnym w ścisłym centrum miasta.

Oferujemy stypendium w wysokości 2500 zł brutto miesięcznie oraz pokrycie kosztów podróży do i z Krakowa. KMLU zapewnia również gościniom możliwość uczestnictwa w literackim życiu miasta i wsparcie w zakresie promocji ich twórczości w Polsce.

Do aplikowania zapraszamy pisarki i tłumaczki z Ukrainy i Białorusi.

Kryteria:

•  znajomość języka polskiego lub angielskiego
• co najmniej jedna opublikowana książka (beletrystyka lub non-fiction), scenariusz (filmowy lub teatralny) lub dzieło przekładowe

Szczegóły dotyczące dokładnego terminu pobytu będą ustalane indywidualnie z rezydentką.

Termin zgłoszeń: 17 marca 2025 roku Termin pobytu w Krakowie: maj-czerwiec 2025 roku

Jak aplikować?

Zgłoszenie zawierające:

• wypełniony  formularz
• CV lub biogram, należy przesyłać w wyznaczonym terminie na adres:  residencies@miastoliteratury.pl

Janina Katz (1939–2013) – pisarka, poetka, tłumaczka i krytyczka literacka. Urodziła się 2 marca 1939 roku w żydowskiej rodzinie w Krakowie. Wojnę przeżyła przechowana przez Marię i Stefana Kapłańskich w Dobczycach. Studiowała polonistykę i socjologię na Uniwersytecie Jagiellońskim, publikowała w „Życiu Literackim” i „Twórczości”. W wyniku antysemickiej nagonki wyjechała z Polski w 1969 roku i zamieszkała w Kopenhadze. Pisała po duńsku, wydała pięć powieści, dwanaście tomów poetyckich i dwa tomy opowiadań. Tłumaczyła na język duński poezję (m.in. Wisławy Szymborskiej, Zbigniewa Herberta i Ewy Lipskiej) i prozę (Sławomira Mrożka i Tadeusza Konwickiego). Za przekłady została wyróżniona nagrodą paryskiej „Kultury”, otrzymała też Medal Ministra Kultury i Sztuki „Zasłużony dla kultury polskiej”. Była laureatką nagród Duńskiej Akademii Literatury za całokształt twórczości i Duńskiego Związku Pisarzy.

Program pod patronatem miejskiego projektu „Krakowianki” poświęconego roli kobiet i równości, Otwartego Krakowa i Krakowa Dla Równości.

Program jest częścią całorocznego programu rezydencji literackich Krakowa Miasta Literatury UNESCO.

Regulamin naboru>>>

Zabytkowy budynek przy ul. Kopernika 15 znajduje się obecnie w zarządzie Agencji Rozwoju Miasta Krakowa (ARMK). Po adaptacji obiekt przejmie zadania literackie Krakowskiego Biura Festiwalowego realizowane w ramach programu Kraków Miasto Literatury UNESCO. W budynku dawnej Kliniki Chorób Wewnętrznych kilkukrotnie były już organizowane wydarzenia kulturalne, m.in. Open Eyes Art Festival, Sacrum Profanum i Unsound Festival.

Sąsiedni budynek przy ul. Kopernika 15A, nabyty pod koniec 2024 roku od ARMK przez Małopolski Instytut Kultury w Krakowie (MIK), stanie się nową siedzibą tej samorządowej instytucji kultury Województwa Małopolskiego. MIK będzie tu realizował swoje statutowe zadania, koncentrując się na upowszechnianiu dziedzictwa kulturowego regionu oraz działalności szkoleniowej wspierającej rozwój kadr kultury.

Kwartał Kultury – proces partycypacyjny

Proces partycypacyjny, trwający od 27 lutego do 27 czerwca 2025 roku, obejmie cykl spotkań warsztatowych w metodologiach placemaking i Space as a Service (SpaaS). Pierwsze spotkanie, poświęcone koncepcji przyszłego Domu Literatury w Krakowie, odbędzie się 27 lutego. Zapraszamy przedstawicieli środowisk literackich, w tym pisarzy, wydawców, bibliotekarzy, księgarzy, organizatorów wydarzeń oraz przedstawicieli sektora kultury, instytucji i organizacji pozarządowych.

Wypracowana wspólnie koncepcja zostanie poddana konsultacjom społecznym z udziałem mieszkańców i posłuży jako podstawa do przygotowania wniosku o dofinansowanie remontu budynków z programu FEnIKS (Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko 2021-2027).

Szczegóły procesu partycypacyjnego dostępne są pod tym linkiem: https://miastoliteratury.pl/kwartal-kultury.

Osoby zainteresowane udziałem zapraszamy do kontaktu mailowego: zaproszenia@kbf.krakow.pl

Dotychczasowe laureatki to Liliana Hermetz za książkę Alicyjka (Nisza, 2014), Żanna Słoniowska za Dom z witrażem (Znak Literanova, 2015), Anna Cieplak za Ma być czysto (Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2016), Weronika Gogola za Po trochu (Książkowe Klimaty, 2017), Olga Hund za Psy ras drobnych (Korporacja Ha!art, 2018), Dorota Kotas za Pustostany (Niebieska Studnia, 2019), Elżbieta Łapczyńska za Bestiariusz nowohucki (Biuro Literackie, 2020), Paulina Siegień za Miasto bajka. Wiele historii Kaliningradu (Wydawnictwo Czarne, 2021), Urszula Honek za Białe noce (Wydawnictwo Czarne, 2022) i Maria Halber za Strużki (Wydawnictwo Cyranka, 2023).

Na zgłoszenia czekamy do 30 kwietnia 2024 roku. O przyjęciu decyduje data stempla pocztowego. Prawo do zgłaszania książek do Nagrody Conrada mają: autorzy, krytycy literaccy, wydawnictwa oraz członkowie kapituły. Wnioski mogą zgłaszać także czytelnicy za pośrednictwem wydawców. Zgłoszenie powinno zawierać: tytuł książki, imię i nazwisko autorki lub autora, nazwę wydawcy, rok wydania, numer ISBN i oświadczenie autorki bądź autora, że książka jest debiutem prozatorskim. Do przesyłki należy dołączyć osiem egzemplarzy książki. Równolegle (na specjalny adres: nagrodaconrada@kbf.krakow.pl), należy przesłać jej wersję elektroniczną.

Dane do wysyłki:
Pałac Potockich (KBF)
ul. Bracka 2/5
31-005 Kraków
z dopiskiem: Dział Literacki NAGRODA CONRADA

Więcej informacji pod numerem telefonu 12 616 19 17 i w Biuletynie Informacji Publicznej Miasta Krakowa.

Nagroda Conrada jest częścią miejskiego programu wsparcia debiutów Krakowa Miasta Literatury UNESCO i stanowi wspólne przedsięwzięcie Miasta Krakowa, Krakowskiego Biura Festiwalowego oraz Fundacji Tygodnika Powszechnego.

Pierwszego dnia Międzynarodowego Festiwalu Literatury Odessa (22 lutego) moc literatury objawi się w muzycznej oprawie – w Muzeum Narodowym w Krakowie (al. 3 Maja 1) odbędzie się koncert prezentujący kompozycje inspirowane wierszami znanych ukraińskich autorów. Wydarzenie jest współorganizowane przez Spółdzielnię Muzyczną Contemporary Ensemble z Krakowa w ramach serii koncertowej Interakcje.

„To już kolejny rok, w którym nasz festiwal literacki jest organizowany w mieście innym niż Odessa. Cieszę się, że tym razem gospodarzem jest Kraków, miasto znane z bogatej historii i dynamicznego życia kulturalnego. Jestem rad, że możemy tu zorganizować festiwal, by okazać solidarność z Ukrainą, zwłaszcza poprzez inicjatywę „Światowe czytanie literatury ukraińskiej”. Festiwal funkcjonuje w niewielkiej odległości od frontu, co jest dowodem na to, że literatura ma moc przeciwstawienia się ludziom z karabinami. Literatura nie może fizycznie leczyć ran, ale może oferować pocieszenie, wskazywać zło, zwerbalizować je, a przede wszystkim – tworzyć wspólnotę. Zapraszam miłośników kultury w Krakowie, aby do nas dołączyli i przez sześć dni wspólnie świętowali siłę literatury, która nas łączy” – powiedział Ulrich Schreiber, znany niemiecki menedżer kultury, który razem z Hansem Ruprechtem jest współzałożycielem i współdyrektorem Międzynarodowego Festiwalu Literatury Odessa.

22 pisarzy z 13 krajów 

Odbywający się już po raz dziesiąty Międzynarodowy Festiwal Literatury Odessa z roku na rok rośnie w siłę i staje się jednym z najważniejszych wydarzeń tego rodzaju w Europie. Podczas tegorocznej edycji w Krakowie festiwal będzie przestrzenią dialogu i refleksji dla 22 pisarzy z 13 krajów.

Publiczne odczyty i debaty podczas festiwalu prowadzić będą: Jurij Andruchowycz, Andriej Kurkow i Sofija Andruchowycz z Ukrainy, Marko Martin, Marcus Welsch i Judith Hermann z Niemiec, Francesca Melandri z Włoch, J.S. Margot i Jeroen Theunissen z Belgii, Robert Menasse i Anna Weidenholzer z Austrii, Radu Vancu z Rumunii, Tomas Venclova z Litwy, Kristiina Ehin i Paavo Matsin z Estonii, Santiago Roncagliolo z Peru/Hiszpanii, Mina Hava i Mariann Bühler ze Szwajcarii, Pieter van Os. Dołączą do nich czołowe nazwiska współczesnej literatury polskiej: Urszula Honek, Jakub Małecki, Adam Michnik, Andrzej Stasiuk i Klementyna Suchanow.

Muzyka inspirowana ukraińskimi wierszami 

Pierwszego dnia festiwalu (22 lutego) w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie zabrzmią utwory Piotra Peszata i Daniela Glausa (światowa premiera). Praca szwajcarskiego kompozytora zainspirowana została m.in. przez poetów ukraińskich (Taras Szewczenko, Łesia Ukrainka, Tania Malarczuk, Serhij Żadan). Przed publicznością wystąpi znakomita ukraińska mezzosopranistka Christina Daletska. Będą jej towarzyszyć członkowie Spółdzielni Muzycznej Contemporary Ensemble: Małgorzata Mikulska – flet, Tomasz Sowa – klarnet, Krzysztof Guńka – saksofon, Paulina Woś – skrzypce, Barbara Mglej – altówka, Jakub Gucik – wiolonczela, Aleksandra Płaczek – fortepian i Aleksander Wnuk – perkusja.

25 wydarzeń otwartych dla publiczności

Publiczne debaty i spotkania z autorami odbędą się w Pałacu Potockich (Rynek Główny 20) w dniach od 24 do 28 lutego. Program składa się z 25 wydarzeń, w których wezmą udział pisarze obecni zarówno osobiście, jak i online. Wśród poruszanych tematów tegorocznego Międzynarodowego Festiwalu Literatury Odessa w Krakowie znajdą się relacje między Europą Wschodnią a Zachodnią, przyszłość Europy, wolność pisarza i pisania oraz siła słów w walce z barbarzyństwem. 24 lutego, czyli w trzecią rocznicę rozpoczęcia ataku Rosji na Ukrainę, wysłuchamy odczytu na temat literatury ukraińskiej połączonego z publicznym czytaniem wierszy ukraińskich pisarzy, którzy zginęli podczas wojny – Wiktorii Ameliny i Maksyma Krywcowa. Ich utwory przedstawią Jurij Andruchowycz i Andriej Kurkow oraz włoska pisarka Francesca Melandri. Przemówienie otwierające dziesiątą edycję Międzynarodowego Festiwalu Literatury Odessa wygłosi niemiecki pisarz i dziennikarz Marko Martin, członek PEN Berlin.

Projekt literacki poświęcony Boualemowi Sansalowi – wezwanie do światowego czytania tekstów więzionego algierskiego pisarza

Podczas Międzynarodowego Festiwalu Literatury Odessa zostanie wystosowany publiczny apel o uczestnictwo w światowym czytaniu tekstów uwięzionego algierskiego autora Boualema Sansala. Wydarzenie zaplanowano na 6 kwietnia 2025 roku.

Algierski autor Boualem Sansal został aresztowany na lotnisku w Algierze 16 listopada 2024 roku po powrocie z Francji. Aby podkreślić międzynarodową solidarność z autorem i żądanie jego natychmiastowego uwolnienia, Międzynarodowy Festiwal Literatury Odessa oraz sygnatariusze wzywają do światowego czytania jego tekstów. Osoby i instytucje, które chciałyby wziąć udział w czytaniu 6 kwietnia 2025 roku, proszone są o przesłanie następujących informacji do 30 marca: nazwa organizatora, miejsce, czas, wykonawcy, język wydarzenia, link do strony internetowej (jeśli istnieje). Kontakt: bebelplatz.org.

Pisarze, którzy do tej pory wsparli tę inicjatywę: Jennifer Clement (USA/Meksyk), J.M. Coetzee (RPA/Australia), Andriej Kurkow (Ukraina), Kwame Anthony Appiah (USA), Judith Hermann (Niemcy), Jakub Małecki (Polska), Marko Martin (Niemcy), Paavo Matsin (Estonia), Francesca Melandri (Włochy), Jeroen Theunissen (Belgia), Anna Weidenholzer (Austria).

Zainaugurowany w 2015 roku Międzynarodowy Festiwal Literatury Odessa ma na celu podkreślenie kulturalnego i międzynarodowego charakteru miasta oraz przyczynienie się do wzmocnienia jego więzi z metropoliami kulturalnymi w Europie i na innych kontynentach. Program każdej edycji odzwierciedla ten cel zarówno w wyborze zaproszonych pisarzy, jak i w tematach do dyskusji. Szczególne znaczenie w projektowaniu programu festiwalu ma przegląd przestrzeni kulturowej Europy Wschodniej i regionu Morza Czarnego. Do tej pory w wydarzeniach Międzynarodowego Festiwalu Literatury Odessa wzięło udział niemal 300 pisarzy. Hans Ruprecht i Ulrich Schreiber od samego początku koordynują wydarzenie.

Festiwal w tym roku jest wspierany przez Fondation Jan Michalski, Krakowskie Biuro Festiwalowe, Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej, EUNIC – Narodowe Instytuty Kultury Unii Europejskiej, Pro Helvetia oraz miasto Berno.

Wstęp na wszystkie wydarzenia jest wolny.

Pełen program można znaleźć na stronie www Festiwalu: http://litfestodessa.com/home

Wydarzenie odbywa się w momencie, gdy cały świat upamiętnia trzecią rocznicę wybuchu wojny w Ukrainie.

Kontakt dla mediów:
Oana Boca Stănescu
oana@headsome.ro
+40-722609478 | +40-314217149