„Wyszukaj Klasyka” o Zygmuncie Nowakowskim | 12.08, godz. 18.00

Wszechstronny pisarz, aktor i dramaturg, społecznik i obrońca praw zwierząt, wzięty publicysta i radiowiec, nazywany „głosem sumienia polskiej emigracji” – Zygmunt Nowakowski będzie bohaterem kolejnego spotkania w ramach cyklu „Wyszukaj Klasyka”, w którym przypominamy sylwetki (nie)zapomnianych autorów i autorek związanych z Krakowem. O barwnym życiu Nowakowskiego, współczesnym mu świecie i perspektywach na ponowne odczytanie jego dorobku w XXI wieku rozmawiać będą Marcin Wilk i dr Paweł Chojnacki. Zapraszamy na transmisję spotkania 12 sierpnia o godz. 18.00 na profilu Kraków Miasto Literatury UNESCO na Facebooku.

Urodzony w 1891 roku w Krakowie jako Zygmunt Tempka przybrał za pseudonim artystyczny nazwisko matki – Nowakowski – pod którym przeszedł do historii. Zmuszony do wczesnego podjęcia pracy zarobkowej po śmierci ojca dorabiał m.in. korepetycjami. W trakcie studiów i po ich zakończeniu występował jako aktor na deskach różnych teatrów, próbował sił jako dramatopisarz i komediopisarz, przez kilka sezonów był dyrektorem Teatru im. Juliusza Słowackiego.

W młodości był zaangażowany m.in. w ruch socjalistyczny i legionowy. Ślady społecznej wrażliwości Nowakowskiego znajdziemy w jego pisarstwie – m.in. w głośnych kiedyś, skrzących ironią i przenikliwością felietonach, jakie publikował na łamach „Ilustrowanego Kuryera Codziennego”. Działalności dziennikarskiej towarzyszyło od lat 30. powieściopisarstwo. Stworzył wyraziste sylwetki niepoprawnych marzycieli (nieudana rewolucja spod znaku powszechnej miłości w Błękitnej kotwicy) czy plastyczne portrety Krakowa lat dzieciństwa w powieści młodzieżowej Przylądek Dobrej Nadziei.

Wybuch II wojny światowej zapoczątkował emigracyjny okres w życiu Nowakowskiego. Najpierw przez Lwów i Węgry przedarł się do Francji, a później – przez Lizbonę do Londynu. Wydawał i redagował tygodnik „Wiadomości Polskie” – jeden z najważniejszych głosów polskiej publicystyki na Wychodźstwie. „Emigrejtan i uparciuch” (tak podpisywał się Nowakowski w listach) stał się jedną z najbardziej wyrazistych postaci powojennej londyńskiej emigracji, współtworząc na Wyspach alternatywny dla PRL świat kultury. Wieloletni współpracownik Radia Wolna Europa, znany przede wszystkim z ponadczasowych audycji o historii i literaturze polskiej nagrywanych pod nagłówkiem „Wieczory pod dębem”. Zmarł w 1963 roku w Londynie. Dopiero po pięciu latach – po cichu, co stanowiło warunek komunistycznych władz – przeniesiono jego prochy na Cmentarz Rakowicki.

Podczas spotkania wspólnie z Pawłem Chojnackim, autorem książki Reemigrejtan. Kiedy Zygmunt Nowakowski wróci wreszcie do Krakowa?!, spróbujemy wskrzesić postać autora Gałązki rozmarynu i odpowiedzieć na pytanie, co mogłaby nam powiedzieć dzisiaj.

dr Paweł Chojnacki – historyk, dziennikarz, miłośnik Krakowa i Londynu. W czasach PRL aktywny antykomunista, m.in. współinicjator Akcji Studenckiej Ruchu Wolność i Pokój, redaktor i kolporter wydawnictw podziemnych; po transformacji zaangażowany m.in. w pomoc ofiarom wojny w Czeczenii. Badacz dziejów powojennej londyńskiej emigracji, autor m.in. książki Kresy Polskiego Londynu (2018). Twórca pierwszej biografii Nowakowskiego pt. Reemigrejtan. Kiedy Zygmunt Nowakowski wróci wreszcie do Krakowa?! (2019). Dla Państwowego Instytutu Wydawniczego opracował pierwszy wybór emigracyjnych esejów literackich Nowakowskiego, którego wydanie zapowiedziano na koniec września. Współpracownik Biura Badań Historycznych IPN w Krakowie oraz Instytutu Historii PAN.

Marcin Wilk – dziennikarz, kurator programów literackich. Publikował na łamach m.in. „Polityki”, „Tygodnika Powszechnego”, „Przekroju”, „Czasu Kultury”, „Dekady Literackiej”, „Ha!artu”, „Radaru” i „Lampy”. Autor m.in. książek biograficznych o Annie Jantar (Tyle słońca. Anna Jantar. Biografia) i Irenie Kwiatkowskiej (Kwiatkowska. Żarty się skończyły). Niedawno ukazała się jego książka Pokój z widokiem. Lato 1939. Prowadzi blog książkowy Wyliczanka (www.wyliczanka.eu).

„Wyszukaj Klasyka” to cykl wirtualnych rozmów o mniej lub bardziej zapomnianych, nietuzinkowych postaciach polskiej literatury XIX- i XX-wiecznej związanych z Krakowem. Działamy na przekór wszechobecnemu pędowi do nowości, przybliżając sylwetki autorów i autorek dawno niewznawianych tytułów wybijających się ponad czasy, w których powstały. Przecieramy szlaki dla ponownych odkryć na miarę opowiadań Kornela Filipowicza i poezji Zuzanny Ginczanki. Inspirujemy i poszerzamy czytelnicze horyzonty. Na kolejnych spotkaniach cyklu gościmy ekspertów i ekspertki, ale także bliskich, przyjaciół i przyjaciółki naszych bohaterów i bohaterek. Cykl prowadzi Marcin Wilk – pisarz, dziennikarz, kurator programów literackich.

PROGRAM SPOTKAŃ:

10 czerwca 2020, godz. 18.00 | Ludwik Jerzy Kern
24 czerwca 2020, godz. 18.00 | Dagny Juel Przybyszewska
8 lipca 2020, godz. 18.00 | Roman Ingarden
22 lipca 2020, godz. 18.00 | Aniela Gruszecka
12 sierpnia 2020, godz. 18.00 | Zygmunt Nowakowski
9 września 2020, godz. 18.00 | Ewa Szelburg-Zarembina
14 października 2020, godz. 18.00 | Anna Świrszczyńska
10 listopada 2020, godz. 18.00 | Henryk Vogler

Spotkania odbywają się w formie transmisji na żywo na profilu Krakowa Miasta Literatury UNESCO na Facebooku, ale jeśli zmieniająca się sytuacja epidemiczna na to pozwala – także na żywo! Nagrania realizowane są w krakowskich kawiarniach, księgarniach i miejscach związanych z naszymi bohaterami i bohaterkami, a także w Artetece Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie.

Cykl „Wyszukaj Klasyka” dofinansowano że środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Na zdjęciu: Ilustrowany Kuryer Codzienny, © Narodowe Archiwum Cyfrowe