Przystań, klasyka! O Kornelu Filipowiczu

📅 15 czerwca (sobota), godz. 16.00
🎯 Metaforma Cafe, ul. Powiśle 11
Gość: Justyna Sobolewska
Prowadzenie: Marcin Wilk

To o jego kotce – i po jego śmierci – napisała jeden ze swoich najsłynniejszych wierszy Wisława Szymborska. Nad jego czułym, pełnym wrażliwości na detal stylem zachwycał się powściągliwy zwykle w pochwałach Jarosław Iwaszkiewicz. Mistrz krótkiej formy, piewca prowincji, autorytet dla całego pokolenia polskich pisarzy i pisarek. 15 czerwca w kawiarni Metaforma, przy kiermaszu Bukiniści nad Wisłą odbędzie się drugie spotkanie z cyklu „Przystań, klasyka!” O Kornelu Filipowiczu, jego imponującym dorobku i równie ciekawym życiu rozmawiać będzie z Justyną Sobolewską Marcin Wilk.

Z przeszło 40 opublikowanymi za życia i po śmierci zbiorami opowiadań zawstydziłby niejednego tuza światowej literatury. Nie ilość, ale jakość zwraca jednak uwagę w twórczości Kornela Filipowicza. Jego znakiem rozpoznawczym stały się opowiadania – krótkie, nacechowane dziecięcą niemal wyobraźnią, a zarazem zdradzające przenikliwość autora i jego dystans wobec rzeczywistości, zatopione w codziennych realiach XX-wiecznej Polski, szczególnie tej prowincjonalnej.

Nazywany „realistą metafizycznym”, jeden z najważniejszych powojennych polskich prozaików przyszedł na świat w 1913 roku w Tarnopolu. Dorastał w Cieszynie, w którym dziś działa urokliwa księgarnio-kawiarnia Kornel i Przyjaciele, i który stał się tłem dla jego licznych utworów. Wojnę spędził w mundurze, w kamieniołomie, w krakowskim antykwariacie, w konspiracji, a po aresztowaniu przez gestapo – w dwóch obozach koncentracyjnych. Jak większość pisarzy i pisarek swojego pokolenia wiązał z początku nadzieje z ideami nowej władzy, przechodząc w późniejszych latach do aktywnej opozycji. Niekwestionowany autorytet w środowisku, przyjaciel m.in. Tadeusza Kantora, Jerzego Nowosielskiego, Tadeusza Różewicza i Juliana Przybosia, angażował się w pomoc kolegom i koleżankom po fachu w okresie stanu wojennego. Prywatnie związany był najpierw ze sławną malarką i rzeźbiarką Marią Jaremą, później z Marią Próchnicką, a od roku 1969 aż do swojej śmierci – z Wisławą Szymborską, z którą łączyła go nieformalna relacja. Zmarł w 1990 roku w Krakowie.

Twórczość Filipowicza, kultowa dla powojennych pokoleń, po latach względnego zapomnienia stopniowo wraca do debaty publicznej i księgarń. Gościem specjalnym spotkania w ramach cyklu „Przystań, klasyka!” będzie Justyna Sobolewska – krytyczka literacka i dziennikarka, wielka miłośniczka Filipowicza, autorka wyboru opowiadań Moja kochana, dumna prowincja (Kraków 2017), która aktualnie pracuje nad biografią pisarza.

Justyna Sobolewska (ur. 1972) – krytyczka literacka, dziennikarka tygodnika „Polityka”. Wcześniej pracowała w „Przekroju” i „Dzienniku”.  W 2012 ukazała się jej Książka o czytaniu, czyli resztę dopisz sam w Wydawnictwie „Polityki”. Wydanie rozszerzone Książki o czytaniu ukazało się w Wydawnictwie Iskry (2016). Zasiada w jury Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius oraz w kapitule Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza. Laureatka PIK-owego Lauru (2015) przyznawanego przez Polską Izbę Książki za popularyzację czytelnictwa w kategorii mediów drukowanych. Mieszka w Warszawie.

Marcin Wilk (ur. 1978) – dziennikarz, kurator programów literackich. Publikował na łamach m.in. „Polityki”, „Tygodnika Powszechnego”, „Przekroju”, „Czasu Kultury”, „Dekady Literackiej”, „Ha!artu”, „Radaru” i „Lampy”. Współpracował z Radiem Kraków. Przez kilka lat redagował kolumnę książkową w „Dzienniku Polskim”. Stały współpracownik miesięcznika „Znak”. Autor m.in. książek biograficznych o Annie Jantar (Tyle słońca. Anna Jantar. Biografia) i Irenie Kwiatkowskiej (Kwiatkowska. Żarty się skończyły). W czerwcu 2019 roku ukazała się jego książka o ostatnich dniach w Polsce przed II wojną światową (Pokój z widokiem. Lato 1939). Prowadzi blog książkowy „Wyliczanka” – www.wyliczanka.eu .

O projektach „Przystań, klasyka!” i „Bukiniści nad Wisłą”

Popularna mądrość ludowa głosi, że człowiek wykorzystuje ledwie 10% możliwości swojego mózgu. I choć coraz więcej wskazuje na to, że wcale nie jest tak źle, nasze nawyki czytelnicze pozostają zaskakująco konserwatywne: życie nowości książkowej kończy się po trzech miesiącach, w kanonach szkolnych wciąż figuruje zestaw tych samych dobrze znanych nazwisk, a wznowienia klasyki pozostają rzadkie i ograniczają się do autorów i autorek już wcześniej kojarzonych i czytanych.

Podczas plenerowego cyklu „Przystań, klasyka!”, realizowanego od maja do września przed kawiarnią Metaforma u stóp Wawelu zaglądamy głęboko do literackiej studni, jaką są dzieje pierwszego polskiego Miasta Literatury UNESCO. Co miesiąc – od maja do września – wyciągamy z niebytu (lub pozornego bytu) sylwetki pisarzy i pisarek „mniejszych”, pomijanych w zestawieniach, niepasujących do utartych narracji o historii literatury lub dopiero niedawno jej przywracanych. Zuzanna Ginczanka, Kornel Filipowicz, Janusz Meissner, Hanna Mortkowicz-Olczakowa, Tadeusz Peiper – ile tracimy, nie trzymając ich książek na domowych półkach? Cykl prowadzi Marcin Wilk, który zaprasza do rozmowy badaczy i badaczki twórczości, krewnych i krewne bohaterów i bohaterek spotkań.

Cykl „Przystań, klasyka!” towarzyszy drugiej edycji wiosenno-letniego kiermaszu Bukiniści nad Wisłą, jaki odbywa się w weekendy od 4 maja do 29 września na tarasie pawilonu Powiśle 11.

Przystań, klasyka! Program:

18 maja, godz. 16.00 – Zuzanna Ginczanka. Goście specjalni: Sarmen Beglarian i Sylwia Szymaniak
15 czerwca, godz. 16.00 – Kornel Filipowicz. Gość specjalny: Justyna Sobolewska
13 lipca, godz. 16.00 – Janusz Meissner. Gość specjalny: Jakub Meissner
17 sierpnia, godz. 16.00 – Hanna Mortkowicz-Olczakowa. Gość specjalny: Katarzyna Zimmerer
14 września, godz. 16.00 – Tadeusz Peiper. Gość specjalny: Michalina Kmiecik

Organizatorzy: Krakowskie Biuro Festiwalowe – operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, Stowarzyszenie Pełna Kultura

Facebook: Bukiniści nad Wisłą