Strona główna 
Program rezydencyjny dla tłumaczy i tłumaczek Krakowa Miasta Literatury UNESCO otwiera nabór do drugiej edycji projektu. Tym razem na miesięczny pobyt zapraszamy do Krakowa tłumaczy i tłumaczki przekładających z języka polskiego na inne języki. Rezydencja odbędzie się we wrześniu, termin zgłoszeń upływa 25 lipca 2021.
Nabór skierowany jest do tłumaczy i tłumaczek literatury polskiej na inne języki, mających na swoim koncie co najmniej jeden wydany drukiem przekład książkowy i pracujących aktualnie nad projektem przekładowym. Poza zakwaterowaniem i zwrotem kosztów przejazdu uczestnik lub uczestniczka otrzymają także wynagrodzenie wynoszące 2 tysiące złotych brutto.
Rezydencje mają na celu wsparcie tłumaczy i tłumaczek poprzez zapewnienie im dogodnych warunków, by przez 30 dni mogli poświęcić się pracy przekładowej. Ponadto podczas rezydencji uczestnicy i uczestniczki będą mogli liczyć na wsparcie zespołu Krakowa Miasta Literatury UNESCO w zakresie nawiązywania nowych środowiskowych i branżowych kontaktów.
Kryteria:
– co najmniej jeden opublikowany przekład,
– praca nad własnym projektem literackim w czasie rezydencji,
– gotowość do uczestniczenia w życiu literackim Krakowa, czyli wydarzeniach, spotkaniach promocyjnych i wywiadach,
– rezydenci podczas swojego pobytu zostaną poproszeni o przedstawienie krótkiego tekstu ukazującego Kraków z ich perspektywy; tekst będzie użyty w przyszłości w celach promocyjnych lub zostanie opublikowany w większym zbiorze.
Szczegóły naboru znajdują się w regulaminie.
Termin zgłoszeń: do 25 lipca 2021 roku
Termin pobytu: 1-30 września 2021 roku
Jak aplikować?
Zgłoszenie zawierające:
– wypełniony formularz (pobierz),
– CV lub biogram,
– fragment dowolnego autorskiego przekładu o długości do jednej strony A4
należy przesyłać w wyznaczonym terminie na adres: kontakt@miastoliteratury.pl.
Projekt realizowany jest w ramach szerokiego partnerstwa polskich miast organizujących rezydencje – Krakowa, Gdańska i Warszawy – oraz dwóch literackich stowarzyszeń: Unii Literackiej i Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury. Współpraca ta owocuje nie tylko pobytami organizowanymi w trzech miastach-gospodarzach, ale również wspólną stroną internetową promującą ideę rezydencji literackich i będącą bazą informacji o stypendiach w Polsce literaryresidenciespoland.pl.
Jednym ze sposobów na poznanie bliżej sylwetek ulubionych twórców może być podążanie ich śladami podczas literackich spacerów. Dla miłośników literatury i przechadzek po Krakowie w tym roku po raz kolejny w ramach cyklu literackich spacerów po stolicy Małopolski, organizowanych przez KBF, operatora programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, przygotowano trasy spacerowe, które będą okazją do zanurzenia się w literacką historię miasta. Łącznie opracowano dziewięć szlaków, z których dwa, wychodząc naprzeciw wielokulturowej grupie uczestników, zostaną poprowadzone w języku ukraińskim.
Pierwszy spacer rusza już 26 czerwca i będzie okazją do przemierzenia miasta szlakiem kobiet. Uczestnikom i uczestniczkom spacerów doskonale znane są już anegdoty z życia Wisławy Szymborskiej czy tragiczne losy Haliny Poświatowskiej. Inne pisarki zostały jednak przykryte kurzem zapomnienia. Kto dziś kojarzy Natalię Rolleczek czy Antoninę Domańską? Za to współczesna literatura to czas twórczyń. Dorobek współczesnych pisarek i poetek nie może być niechlubnie określany “literaturą kobiecą”.
Nasza literacka wycieczka piesza pokaże także miejsca, które odwiedzali i naznaczali swoją obecnością tacy poeci jak Andrzej Bursa czy laureat literackiej Nagrody Nobla Czesław Miłosz – na ten spacer będzie można wybrać się w trakcie Festiwalu Miłosza.
W tegorocznym programie spacerów literackich nie zabraknie także nowości. W lipcu pójdziemy w ślady jednego z najważniejszych powojennych prozaików – Kornela Filipowicza. To wybitny prozaik, poeta, scenarzysta oraz przyjaciel wielu polskich twórców, m.in. Juliana Przybosia i Tadeusza Różewicza. Powrócił do łask czytelników dzięki niedawno wydanym wznowieniom opowiadań w wyborze Justyny Sobolewskiej. Podobno najlepiej w życiu miał jego kot i nigdzie indziej kawa neska z “Peweksu” nie smakowała tak dobrze jak na rybach w towarzystwie Kornela Filipowicza.
W sierpniu z kolei podążymy szlakiem Zuzanny Ginczanki, odkrywanej ostatnio na nowo polskiej poetki pochodzenia żydowskiego, a także innych poetów wojennych. Przy okazji spacerów literackich nie boimy się odwiedzać miejsc, które są pretekstem do poruszania trudnych tematów, dlatego ten spacer rozpoczniemy od Więzienia Montelupich, gdzie więzionych było wielu polskich twórców. Obecnie przeżywamy renesans poezji Ginczanki, dlatego wydana niedawno biografia autorstwa Izoldy Kiec stała się impulsem do opowieści o poetkach i poetach okresu wojny.
Jeden z wrześniowych spacerów poświęcony zostanie wybitnemu polskiemu pisarzowi, dziennikarzowi i tłumaczowi, autorowi książek o Ferdynandzie Wspaniałym – Ludwikowi Jerzemu Kernowi, którego 100. rocznica urodzin była obchodzona w ubiegłym roku. Niektórym kojarzy się z “Przekrojem”, inni znają go jako poetę. Przechadzka będzie okazją do przypomnienia twórczości zapomnianego dziś poety. Kern nie tylko ubogacił krainę dziecięcej wyobraźni. Jego twórczość zaowocowała piosenkami “Lato, lato” czy “Cicha woda” (dla samego poety był to początek przygody z motoryzacją).
Rok 2021 to Rok Lema, w związku z tym nie może zabraknąć wędrówki szlakiem tego wybitnego polskiego futurologa i jednego z najczęściej tłumaczonych polskich pisarzy. Jeden ze spacerów szlakiem Stanisława Lema poprowadzi gościnnie Wojciech Orliński – dziennikarz i pisarz, znawca twórczości Lema, autor biografii „Lem. Życie nie z tej ziemi” i scenariusza do filmu Borysa Lankosza „Autor Solaris”.
Ostatni ze spacerów będzie dedykowany Josephowi Conradowi, autorowi takich powieści jak „Lord Jim” czy „Jądro ciemności”. Wydarzenie odbędzie się w październiku – już od kilkunastu ten miesiąc kojarzony jest w Krakowie z Targami Książki oraz Festiwalem Conrada.
Nasi pełni pasji przewodnicy, Anna Hojwa, Agnieszka Konior, Olga Oszal oraz występujący gościnnie Wojciech Orliński, podczas oprowadzania podejmą próbę przybliżenia klimatu literackiej przeszłości Krakowa, a także jego nie mniej tętniącej życiem kulturalnej teraźniejszości.
Wstęp na wszystkie spacery jest darmowy, jednak ze względu na duże zainteresowanie konieczna jest wcześniejsza rejestracja. Aby pobrać bezpłatny bilet na spacer szlakiem kobiet, kliknij TUTAJ. Przypominamy, że zgodnie z regulaminem jedna osoba może zarezerwować maksymalnie dwa miejsca. Liczba uczestników jest ograniczona, więc nie warto zwlekać!
SPRAWDŹ PROGRAM SPACERÓW NA 2022 ROK >>
Spacery literackie po Krakowie organizowane są przez KBF, operatora programu Kraków Miasto Literatury UNESCO.
21 czerwca Adam Zagajewski obchodziłby 76. urodziny. W związku z tą rocznicą na fasadzie krakowskich Sukiennic wyświetlimy wiersze poety.
Poeta, eseista, prozaik, nauczyciel akademicki i tłumacz literatury pięknej. Przedstawiciel pokolenia Nowej Fali. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim filozofię i psychologię, przez wiele lat przebywał na emigracji we Francji. Adam Zagajewski do Krakowa jednak wrócił i to tutaj, w Mieście Literatury UNESCO, obchodzimy 76. rocznicę urodzin zmarłego trzy miesiące temu twórcy.
W związku z tą rocznicą od 19 do 21 czerwca na fasadzie krakowskich Sukiennic od strony ulicy Brackiej wyświetlimy wiersze poety. Wśród dziesięciu wybranych na tę okazję utworów z różnych etapów jego twórczości znalazły się takie tytuły jak „W cudzym pięknie”, „Prawda”, „Jechać do Lwowa” czy opublikowany w ostatnim tomiku poety „Wschód”.
Tylko w cudzym pięknie
jest pocieszenie, w cudzej
muzyce i obcych wierszach.
Adam Zagajewski, „W cudzym pięknie” (fragment)
Wkrótce zaprezentujemy też film „W cudzym pięknie jest pocieszenie – Adamowi Zagajewskiemu tłumacze”. Na nasze zaproszenie 19 tłumaczy Adama Zagajewskiego nagrało po jednym wierszu w swoim przekładzie.
KBF we współpracy z Kinem Pod Baranami zaprasza na cykl wyjątkowych pokazów filmowych. Od czerwca do grudnia 2021, w Pałacu Potockich przy Rynku Głównym 20 zaprezentowanych zostanie siedem unikalnych filmów związanych z literaturą oraz Krakowem. W programie m.in. Dolina Issy w reżyserii Tadeusza Konwickiego, Test pilota Pirxa oparty na opowiadaniu Stanisława Lema oraz Spis cudzołożnic zrealizowany przez Jerzego Stuhra.
Pałac Potockich, mieszczący się przy Rynku Głównym 20, przemieni się w najbliższych miesiącach w kameralną salę kinową z unikalnym repertuarem. Przy jej organizacji KBF współpracuje z doświadczonym sąsiadem – Kinem Pod Baranami. Od czerwca do grudnia 2021 roku, w Pałacu Potockich zostaną wyświetlone niezwykłe, rzadko prezentowane produkcje filmowe, które spaja wątek literacki oraz Kraków – od 2013 roku noszący tytuł Miasta Literatury UNESCO.
29 czerwca cykl pokazów otworzy Dolina Issy – poetycka adaptacja jednego z najbardziej znanych utworów Czesława Miłosza, przygotowana przez innego wybitnego polskiego pisarza, Tadeusza Konwickiego. Pokaz poprzedzi prelekcja prof. Joanny Zach, kierowniczki Ośrodka Badań nad Twórczością Czesława Miłosza na Uniwersytecie Jagiellońskim.
W kolejnych miesiącach zaprezentowane zostaną inne perełki polskiego kina, silnie związane z utworami literackimi. Romans prowincjonalny oparty na opowiadaniu Kornela Filipowicza opowiada o dziewczynie żyjącej w dusznej atmosferze małego miasteczka. Frustracja konserwatywnym otoczeniem i konwenansami towarzyszy także czwórce bohaterów filmu Nad rzeką, której nie ma Andrzeja Barańskiego, zrealizowanego na podstawie tekstu Stanisława Czycza.
O miłosnych rozterkach opowiada Jowita – znakomity film Janusza Morgensterna z Danielem Olbrychskim i Barbarą Kwiatkowską w rolach głównych, kręcony m.in. w słynnym hotelu Cracovia oraz na Wzgórzu Wawelskim. W grodzie Kraka w całości rozgrywa się także Spis cudzołożnic – komedia na temat relacji damsko-męskich, wyreżyserowana (i zagrana!) przez Jerzego Stuhra, na podstawie tekstu Jerzego Pilcha. A Tętno Gerarda Zalewskiego opowiada o wielkiej, tragicznej miłości Haliny i Adolfa Poświatowskich.
Z okazji trwającego właśnie Roku Lema, w programie pojawi się ekranizacja powieści słynnego polskiego pisarza, filozofa i futurologa. Polsko-radziecki Test pilota Pirxa, pełen jest niezwykłych efektów specjalnych oraz złożonych pytań na temat człowieczeństwa i ludzkiej natury.
Każdy z pokazów zostanie poprzedzony krótkim, popularyzatorskim wprowadzeniem.
Od czerwca do sierpnia pokazy odbywać się będą o godz. 21.00 na dziedzińcu Pałacu Potockich. W przypadku złej pogody seanse będą przenoszone do sal Pałacu. Od września do grudnia projekcje odbywać się będą od godz. 20.00 we wnętrzach Pałacu Potockich.
BILETY: 10 zł
Bilety dostępne będą w kasie Kina Pod Baranami lub w Pałacu Potockich w dniu pokazu.
PROGRAM:
wtorek, 29 czerwca 2021
21.00 DOLINA ISSY
reż. Tadeusz Konwicki, Polska 1982, 102’
wtorek, 20 lipca 2021
21.00 ROMANS PROWINCJONALNY
reż. Krzysztof Wierzbiański, Polska 1977, 61’
wtorek, 17 sierpnia 2021
21.00 NAD RZEKĄ, KTÓREJ NIE MA
reż. Andrzej Barański, Polska 1991, 85’
wtorek, 21 września 2021
20.00 TEST PILOTA PIRXA
reż. Marek Piestrak, Polska/ZSRR 1979, 95’
wtorek, 19 października 2021
20.00 SPIS CUDZOŁOŻNIC
reż. Jerzy Stuhr, Polska 1995, 64’
wtorek, 16 listopada 2021
20.00 JOWITA
reż. Janusz Morgenstern, Polska 1967, 91’
wtorek, 14 grudnia 2021
20.00 TĘTNO
reż. Gerard Zalewski, Polska 1985, 69’
Organizatorami cyklu są KBF – operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO – i Kino Pod Baranami.
Zakończył się nabór do pierwszej edycji wspólnego programu rezydencjalnego dla artystów i artystek komiksowych realizowanego przez dwa Miasta Literatury UNESCO – Kraków i Angoulême. Zaproszenie na miesięczne pobyty twórcze otrzymali Tomasz Grządziela oraz Tamia Baudouin. Obie rezydencje odbędą się w już w lipcu.
Tomasz „Spell” Grządziela to polski twórca komiksowy samouk. W 2014 roku zadebiutował komiksem „Ostatni przystanek” (wyd. Kultura Gniewu). Następnie publikował w internecie. W 2016 roku wydał komiks „Przygody Stasia i Złej Nogi”, który następnie został zaadaptowany na deski Teatru Śląskiego im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach. W maju 2018 roku opublikował „Wszechksięgę” nakładem Wydawnictwa Komiksowego. Prowadzi webkomiks „The Great Filter” poświęcony katastrofie klimatycznej. Obecnie mieszka w Krakowie z kotką Franią. Lubi naleśniki. Artysta przez miesiąc będzie przebywał w Angoulême.
Tamia Baudouin to francuska twórczyni komiksów i ilustracji, absolwentka L’École Émile Cohl w Lyonie. Debiutowała w 2017 roku komiksem „Artemisia” poświęconym życiu włoskiej artystki Artemisii Gentileschi. Album został dostrzeżony i doceniony w środowisku komiksowym. W Polsce ukazał się w 2019 roku nakładem Wydawnictwa Marginesy. Jest współautorką książek „Charles Perrault. Contes” (2019) oraz „Dans la Forêt des Lilas” (2019). Twórczyni zamieszka przez miesiąc w Krakowie.
Nabór skierowany był do artystów i artystek, którzy mają na swoim koncie debiut komiksowy, są związani z Krakowem lub Angoulême, a także aktywnie uczestniczą w inicjatywach związanych z komiksem. Rezydencje mają na celu wsparcie młodych artystów i artystek poprzez zapewnienie im dogodnych warunków, by przez miesiąc mogli poświęcić się pracy twórczej.
Inicjatywa jest częścią całorocznego programu rezydencji literackich Krakowa Miasta Literatury UNESCO. Parterami strategicznymi programu są: Krakowskie Stowarzyszenie Komiksowe, które odpowiada za przebieg rezydencji w Krakowie, oraz Cité internationale de la bande dessinée et de l’image, które sprawuje nadzór nad rezydencją w Angoulême.
Polska Fundacja Fantastyki Naukowej ogłasza nabór opowiadań do drugiej edycji konkursu literackiego dla debiutantów. Jego celem jest wyłonienie najlepszych tekstów utrzymanych w konwencji fantastyki naukowej.
Konkurs literacki Polskiej Fundacji Fantastyki Naukowej (PFFN) jest skierowany do osób, które ukończyły 16lat i dotychczas nie opublikowały żadnej książki, lub wydały co najwyżej jedną publikację beletrystyczną drogą self-publishingu. Nadesłane opowiadania muszą mieć charakter oryginalnych i dotąd niepublikowanych prac.
PFFN ma na celu popularyzację fantastyki naukowej, dlatego prace konkursowe muszą być w znaczącym stopniu oparte na fundamencie obowiązujących praw, teorii albo prognoz naukowych, bądź na ich logicznym rozwinięciu, zgodnym ze współczesną wiedzą naukową.
Teksty liczące od 15 000 do 50 000 znaków (ze spacjami),należy wysyłać drogą elektroniczną na adres mailowy: konkurs@pffn.org.pl. Termin nadsyłania: od 1 czerwca do 31 sierpnia 2021 roku.
Prace zweryfikowane pod kątem spełnienia wymogów formalnych oraz warsztatu literackiego oceni Jury w składzie:
- dr hab. Leszek Błaszkiewicz (astrofizyk; członek Polskiego Towarzystwo Astronomicznego)
- dr hab. Edyta Rudolf (teoretyczka literatury)
- dr Krzysztof M. Maj (groznawca, teoretyk literatury i narracji; redaktor naczelny czasopisma naukowo-literackiego „Creatio Fantastica”)
- dr Szymon Charzyński (specjalista nauk matematyczno-fizycznych, redaktor naczelny miesięcznika „Delta”)
- Romuald Pawlak (pisarz fantastyki)
Konkurs objęły patronatem medialnym redakcje miesięczników „Delta” oraz „Młody Technik” – czasopism, które od kilkudziesięciu lat popularyzują wiedzę naukowo-techniczną, a to ostatnie ma także za sobą długą tradycję wspierania na swoich łamach twórców polskiej science fiction. Patronat honorowy nad konkursem zapewniło Krakowskie Biuro Festiwalowe, operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO.
Ogłoszenie wyników nastąpi w pierwszym kwartale2022 roku. Pełny regulamin oraz formularz uczestnictwa znaleźć można na stronie https://pffn.org.pl/konkurs.
Najlepsze utwory zostaną opublikowane w Antologii Polskiej Fantastyki Naukowej za rok 2022, która ukaże się nakładem Wydawnictwa IX. Zwycięzcy, oprócz egzemplarza wydanego zbioru, otrzymają pamiątkowe dyplomy oraz nagrody książkowe ufundowane przez Wydawnictwo IX, Wydawnictwo Powergraph, oraz Wydawnictwo Warbook.
Warto przypomnieć, iż zeszłoroczna, pierwsza edycja konkurs literackiego PFFN cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem. Nadesłano bowiem 168 opowiadań, wpisujących się w nurt science fiction, których tematyka poruszała kwestię sztucznej inteligencji i robotyki, rzeczywistości wirtualnej, możliwych scenariuszy zagłady świata czy klasyczną problematykę lotów kosmicznych oraz potencjalnych kontaktów z pozaziemskimi cywilizacjami.
Ilustracja: Vivi Ekhart
Han Kang, Rebecca Solnit, Marieke Lucas Rijneveld, Behrouz Boochani, Brandon Hobson, a także Julia Fiedorczuk, Mikołaj Grynberg czy Dorota Masłowska – to tylko wybrani goście 13. edycji Festiwalu Conrada (18–24 października). Problemy współczesnego świata skupione w soczewce literatury, ważne, choć niekiedy niewygodne pytania, głośne publikacje, które były na ustach wszystkich, bohaterki i bohaterowie, którzy mówią o najtrudniejszych sprawach – taki będzie program tegorocznego festiwalu. Wydarzenie jest organizowane przez Miasto Kraków, KBF i Fundację Tygodnika Powszechnego.
W tym roku na festiwalu będziemy gościć pisarki, które w swojej twórczości poruszają tematy feministyczne, walczą o prawo do wolności i samostanowienia. Rebecca Solnit,słynna eseistka, historyczka i działaczka feministyczna, autorka książki Matka wszystkich pytań (Wydawnictwo Karakter 2021, przeł. Barbara Kopeć-Umiastowska), będzie mówić o tym, jak skutecznie walczyć – także za pomocą literatury – z opresyjnym patriarchatem. Helena Janeczek, urodzona w Monachium pisarka o polsko-żydowskich korzeniach, opowie o Gerdzie Taro – legendarnej fotoreporterce walczącej o prawo kobiet do wolności w realizowaniu siebie. Marta Dzido, pisarka i współautorka filmu dokumentalnego Solidarność według kobiet,nakreśli historię kobiecej emancypacji, opowie o sposobach detabuizacji kobiecej seksualności i płynących z tego korzyściach. Brytyjska pisarka i wykładowczyni, przewodnicząca Królewskiego Stowarzyszenia Literackiego i działaczka na rzecz wolności słowa – Lisa Appignanesi podejmie temat zdrowia psychicznego i jego instytucjonalnych kontekstów na przykładzie historii kobiet, które w XIX i XX wieku były przymusowo hospitalizowane w imię rzekomej troski o losy społeczeństwa. Inspiracją do rozmowy będzie książka autorki zatytułowana Szalone, złe, smutne. Kobiety i psychiatrzy (Wydawnictwo Marginesy 2021, przeł. Jan Dzierzgowski).
Nie można zmienić świata, jeśli młodzi nie włączają się we wspólną walkę. Przykładem niezgody na zastany porządek jest twórczość dwudziestodziewięcioletnich Marieke Lucas Rijneveld i ich wyróżnionej Międzynarodową Nagrodą Bookera książki Niepokój przychodzi o zmierzchu (Wydawnictwo Literackie 2021, przeł. Jerzy Koch). Najmłodsi w historii nagrody laureaci kreślą obraz życia na holenderskiej prowincji, gdzie dzieci same muszą radzić sobie z traumami – samotnością, stratą czy odrzuceniem z powodu niebinarnej tożsamości.
Valeria Luiselli, meksykańska pisarka, której teksty zostały przetłumaczone na dwadzieścia języków, daje głos tym, którzy go stracili, czerpiąc ze swoich doświadczeń wolontariuszki w amerykańskich instytucjach dla migrantów. Jej książka pt. Archiwum zaginionych dzieci (Wydawnictwo Pauza, przeł. Jerzy Kozłowski; premiera w październiku 2021) opisuje dramat tysięcy nieletnich z Ameryki Środkowej i Południowej próbujących przekroczyć południowo-zachodnią granicę Stanów Zjednoczonych.
Głos ignorowanych i marginalizowanych wybrzmi podczas tegorocznej edycji festiwalu również za sprawą Libańczyka Iljasa Churiego – jednego z najważniejszych żyjących autorów piszących po arabsku, który twierdzi, że to właśnie literatura ma szansę ocalić tych, których potraktowano niegodziwie.
O wykluczeniu opowie kurdyjski pisarz Behrouz Boochani, który jako uchodźca spędził przeszło pięć lat w skrajnie złych warunkach w ośrodku dla migrantów na wyspie Manus i tam za pomocą ukrywanego telefonu napisał książkę składającą się z wiadomości tekstowych – Tylko góry będą ci przyjaciółmi (Książkowe Klimaty 2020, przeł. Tomasz S. Gałązka).
Podczas tegorocznego festiwalu usłyszymy głos rdzennych Amerykanów dzięki czirokeskiemu pisarzowi Brandonowi Hobsonowi. Autor powieści Tam, gdzie rozmawiają umarli (Wydawnictwo Agora 2021, przeł. Jarek Westermark), która znalazła się w finale National Book Award, próbuje przywrócić pamięć o Pierwszych Narodach – cierpieniu, samotności, trudnościach i prześladowaniach, które spotkały ich niegdyś i z którymi mierzą się do dziś.
Październikowe święto literatury to arena dla inspirujących rozmów – nierzadko trudnych, zaskakujących, ale bez wątpienia koniecznych, by zrozumieć naturę przyszłości i odnaleźć siłę do potrzebnej nam zmiany. Przykładem tej ostatniej jest książka Han Kang pt. Wegetarianka (Wydawnictwo W.A.B. 2021, przeł. Justyna Najbar-Miller, Choi Jeong In),która w ubiegłym roku wzbudziła międzynarodową dyskusję. Koreańska pisarka, zdobywczyni Międzynarodowej Nagrody Bookera , opowie o źródłach emocjonalnych przemian i skutkach, jakie ze sobą niosą, nie tylko w wymiarze indywidualnym, ale i wspólnotowym.
Festiwal będzie okazją by spotkać się z cenioną belgijską pisarką Amélie Nothomb, która opowie o relacjach, jakie można nawiązać z czytanym tekstem literackim. Z Kristianem Novakiem – jednym z najpoczytniejszych chorwackich twórców, autorem m.in. powieści Czarna matka ziemia (Wydawnictwo „Pogranicze” 2020, przeł. Magdalena Połczyńska) – porozmawiamy o procesie wychodzenia z iluzji, którą tworzymy po to, by chronić się przed tragicznymi wspomnieniami z dzieciństwa.
Wybitny, wielokrotnie nagradzany amerykański pisarz George Saunders opowie, jak powieści czy opowiadania mogą zmienić naszą świadomość i sprawić, że staniemy się innymi ludźmi. Kolejnym głosem z samego serca Stanów Zjednoczonych będzie Alex Kotlowitz, dziennikarz, pisarz i filmowiec, który stworzył głośny cykl reportaży o mieszkańcach Chicago będących sprawcami lub ofiarami przemocy latem 2013 roku, kiedy od kul zginęły sto siedemdziesiąt dwie osoby, a niemal siedmiokrotnie więcej ludzi zostało rannych. Jego zdaniem nienawiść jest bezpośrednią odpowiedzią na brak perspektyw życiowych i złą sytuację ekonomiczną oraz społeczną.
Czeska prozaiczka Petra Hůlová, która często skłania odbiorców do kwestionowania ich przeświadczeń na temat rzeczywistości, spróbuje zachęcić do tego festiwalową publiczność. W jej twórczości nic nie jest takie, jak się wydaje, i nawet idee, które sprawiają wrażenie pewnych, stabilnych punktów odniesienia, mogą być podane w wątpliwość. Okazją do rozmowy będzie jej najnowsza książka pt. Krótka historia Ruchu (Wydawnictwo Afera 2021, przeł. Julia Różewicz) – określana jako „gorzka dystopia”, „dowcipna prowokacja” i bez wątpienia literatura zaangażowana w zmianę. Na Festiwalu Conrada nie zabraknie również przedstawiciela zaprzyjaźnionej eksperymentalnej grupy literackiej OuLiPo – tym razem będzie to Hervé Le Tellier, który opowie o literaturze eksperymentalnej.
Zaprosimy również na dyskusję wokół życia i twórczości Zygmunta Baumana. Rozmowa, w której udział wezmą Artur Domosławski, Dariusz Rosiak i Izabela Wagner, będzie dotyczyć m.in. doświadczenia wygnania.
Światy literackie z polskimi twórcami
Festiwal przygotował również drugą odsłonę „Światów literackich”. Każde spotkanie ma specjalnie przygotowaną trasę i przewodnika, który pokaże ukryte zakamarki, tajemnicze przejścia i zaskakujące miejsca istotne dla twórczości wybranych polskich pisarek i pisarzy. Podczas tegorocznej edycji do swoich światów zaproszą: Julia Fiedorczuk, Mikołaj Grynberg, Adam Kaczanowski, Angelika Kuźniak, Dorota Masłowska, Bronka Nowicka i Maciej Płaza.
Nagroda Conrada
W ostatnim dniu festiwalu poznamy laureata lub laureatkę przyznawanej od 2015 roku Nagrody Conrada. Statuetka w formie charakterystycznej lunety trafia co roku w ręce autora lub autorki najlepszego debiutu prozatorskiego. Nagroda stanowi część programu wspierania debiutów Krakowa Miasta Literatury UNESCO – wspólnego przedsięwzięcia Miasta Krakowa, KBF, Instytutu Książki oraz Fundacji Tygodnika Powszechnego.
Wydarzenia z programu głównego oraz cyklu dodatkowego będą dostępne na facebookowych profilach Festiwalu Conrada i Tygodnika Powszechnego, kanale KBF w serwisie YouTube oraz platformie PLAY KRAKÓW.
Więcej szczegółów na kanałach Festiwalu Conrada:
Strona: http://conradfestival.pl/
Facebook: https://www.facebook.com/ConradFestival
Instagram: https://www.instagram.com/conrad.festival/
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Już po raz piąty KBF, operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, dołącza do Festiwalu Kultury Żydowskiej. Tematem 30. edycji FKŻ jest ogień – najsilniejszy z czterech żywiołów, kojarzący się z siłą, energią i pasją. Jego echo odbija się także w zróżnicowanym programie wydarzeń literackich.
Podczas festiwalu miłośnicy literatury będą mieli możliwość spotkania ze znakomitymi twórcami. Z Namiotu Spotkań połączymy się z laureatem nagrody Bookera Davidem Grossmanem oraz posłuchamy o doświadczeniu emigracji z perspektywy Piotra Smolara. Dyskusje moderowane będą przez znane postacie świata literatury: Małgorzatę Szczurek, Szymona Kloskę czy Grzegorza Jankowicza. Dzięki Grupie Studnia O. zanurzymy się w opowieściach Menachema Kipnisa i Szmuela Josefa Agnona. Trwa Rok Lema, nie zabraknie więc jego twórczości na FKŻ: wspólnie z Dorotą Masłowską i Aleksandrą Przegalińską zastanowimy się nad wizjonerstwem i współczesnymi technologiami, które autor Solaris przewidział dekady temu w swoich książkach. Wysłuchamy także specjalnego muzycznego setu w wydaniu zespołu Vysoké Čelo inspirowanego twórczością Lema. Pasmo literackie na 30. FKŻ domknie Michał Nogaś i Bernardo Kuciński w trudnej, ale niezwykle ważnej rozmowie na temat rozliczania odpowiedzialności za zbrodnie z przeszłości. Zapraszamy na spotkania z literaturą na krakowskim Kazimierzu od 26 czerwca do 4 lipca!
PROGRAM PASMA LITERACKIEGO 30. FKŻ
26.06, sobota, 16.30 | Prorok Lem? O sepulkach i robotach wokół nas
Dyskusja: Dorota Masłowska, Aleksandra Przegalińska
Prowadzenie: Szymon Kloska
Trwał głęboki PRL, kiedy Stanisław Lem opisywał w swoich książkach narzędzia i wynalazki, które dzisiaj nazywamy internetem, wyszukiwarką Google, e-bookami, tabletami i drukiem 3D. Na ile prognozy formułowane pół wieku temu przez patrona roku 2021 nadają się do opisu współczesnej rzeczywistości? Do ponownej lektury autora Dzienników gwiazdowych zaprosiliśmy jedną z najważniejszych polskich pisarek Dorotę Masłowską oraz Aleksandrę Przegalińską – filozofkę i futurolożkę specjalizującą się w badaniach nad rozwojem sztucznej inteligencji. Co wyniknie z tego spotkania?
Spotkanie organizowane w ramach obchodów stulecia urodzin Stanisława Lema.
26.06, sobota, 18.00 | Koncert: Vysoké Čelo (PL)
Koncert: Vysoké Čelo
Vysoké Čelo to elektroniczny kwartet powstały w Policach w 2014 roku w składzie Janusz i Maciej Jurga oraz Damian Wolski i Filip Sroka. Grupa lubuje się w niecodziennych wycieczkach i perturbacjach gatunkowych, łącząc ze sobą surowy ambient, psychodeliczny folk i progresywną elektronikę. Podczas specjalnego setu z okazji stulecia urodzin Stanisława Lema grupa zaprezentuje m.in. utwory z płyty Űrutazás (2017) zainspirowane książkami najpopularniejszego polskiego pisarza wszech czasów. Nasycone motywem podróży kosmicznych brzmienia uzupełnią autorskie wizualizacje.
Wydarzenie organizowane w ramach obchodów stulecia urodzin Stanisława Lema.
27.06, niedziela, 17.00 | Zły Żyd. Spotkanie z Piotrem Smolarem
Spotkanie: Piotr Smolar
Prowadzenie: Małgorzata Szczurek
Historia trzech pokoleń polsko-żydowskiej rodziny opisana w autobiograficznej książce Zły Żyd Piotra Smolara układa się w opowieść o świecie, którego właściwym spoiwem są sprzeczności – pomiędzy tolerancją i nietolerancją, pamięcią i niepamięcią, asymilacją i kultywowaniem odrębności losu. Z francuskim dziennikarzem polskiego pochodzenia związanym z dziennikiem „Le Monde” połączymy się, by porozmawiać o tym, w jaki sposób doświadczenie imigracji rodziców przekłada się na dorastanie dzieci i czy piętno „inności” może w paradoksalny sposób dawać siłę.
Spotkanie w formie hybrydowej – połączenie online z udziałem publiczności.
30.06, środa, 18.00 | W ogniu opowieści. Spotkanie z Davidem Grossmanem
Spotkanie: David Grossman
Prowadzenie: Grzegorz Jankowicz
Najwybitniejszy żyjący izraelski prozaik, laureat Międzynarodowej Nagrody Bookera za powieść Wchodzi koń do baru (2017) będzie gościem spotkania w ramach pasma literackiego na 30. FKŻ. Na świecie ceniony jako autor bezustannie śrubujący standardy psychologicznej głębi tworzonych przez siebie postaci i narracji, w Polsce kojarzony również jako miłośnik i popularyzator twórczości Brunona Schulza, a w Izraelu – jeden z najważniejszych orędowników trwałego porozumienia pomiędzy Żydami i Palestyńczykami. Z Davidem Grossmanem połączymy się prosto z przestrzeni namiotu FKŻ. Rozmowę poprowadzi Grzegorz Jankowicz – pisarz, filozof literatury, Dyrektor Programowy Festiwalu Conrada.
Spotkanie w formie hybrydowej – połączenie online z udziałem publiczności.
Wydarzenie organizowane przy wsparciu Ambasady Izraela w Polsce.
30.06, środa, 20.00 | Opowiadane na żywo – Głupcy z Chełma na podstawie opowiadań Menachema Kipnisa
Storytelling: Beata Frankowska, Jarosław Kaczmarek
Książki dobrze smakują opowiadane na żywo, dlatego podczas pasma literackiego na 30. FKŻ zdecydowaliśmy się nawiązać współpracę z tymi, którzy przywracają moc tradycyjnego opowiadania nie tylko na scenie, ale też w przestrzeniach miejskich i plenerowych, jak ogród, kawiarnia i ulica – współczesnymi hakawati, znanymi chociażby z zaułków miast na Bliskim Wschodzie. Podczas dwóch godzinnych programów, przygotowanych przez opowiadaczy i opowiadaczki z Grupy Studnia O., organizatora Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Opowiadania w Warszawie, przyjrzymy się dwóm, zupełnie od siebie różnym tekstom – opowiadaniom Menachema Kipnisa z tomu Rabin bez głowy i Przysiędze wierności Szmuela Josefa Agnona.
Przedwojenny „żydowski Wąchock”, miasto Chełm obrosło w kulturze jidysz nieskończonym bogactwem anegdot i opowieści, cytowanych i podawanych dalej w największych pozostawionych przez nią tekstach, z powieściami Singera na czele. „O mieszkańcach tego miasta powiada się (…) nieco żartobliwie, że nie należy ich nazywać głupcami z Chełma, lecz ogłupiaczami z Chełma, w istocie bowiem nie są oni głupi, lecz próbują zrobić głupców z innych ludzi” – pisał w swoim zbiorze Rabin bez głowy i inne opowieści z Chełma Menachem Kipnis. Kim byli owi „głupcy”, dlaczego nazywano ich wymiennie „mędrcami” i co łączy ich z mistrzem paradoksu Hodżą Nasreddinem – arabskim odpowiednikiem żydowskiego Szlemiela? I wreszcie: co mają nam do opowiedzenia dzisiaj, w czasach zarazy?
1.07, czwartek, 20.00 | Opowiadane na żywo – Przysięga wierności Szmuela Josefa Agnona
Storytelling: Beata Frankowska, Jarosław Kaczmarek
Drugi wieczór ze sztuką opowiadania przygotowany we współpracy z opowiadaczami i opowiadaczkami z Grupy Studnia O. – organizatorami Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Opowiadania.
Akcja mikropowieści laureata literackiej Nagrody Nobla z dawnej Galicji, Szmuela Josefa Agnona (1887-1970) pt. Przysięga wierności rozgrywa się w środowisku żydowskich imigrantów w Jaffie na początku XX wieku. Pełna pięknych niedomówień historia młodego osadnika, Jakoba Rechnitza, i jego ukochanej, Szoszany Ehrlich, to skondensowany konflikt uczuć i planów, a przede wszystkim podjętych jeszcze przed porzuceniem Europy zobowiązań. Narracja opowiadana z dwóch perspektyw – męskiej i kobiecej – oscyluje między poetyką jawy i snu, z towarzyszeniem hipnotycznych dźwięków gitary elektrycznej. Wieczór w namiocie FKŻ będzie premierową adaptacją sceniczną powieści jednego z ojców literatury hebrajskiej w przekładzie Piotra Pazińskiego.
4.07, niedziela, 17.00 | Długi cień kata. Spotkanie z Bernardo Kucinskim
Spotkanie: Bernardo Kucinski
Prowadzenie: Michał Nogaś
Narrator powieści K. Relacja z pewnych poszukiwań – autorstwa Bernardo Kucinskiego, brazylijskiego dziennikarza polsko-żydowskiego pochodzenia – podejmuje długoletnie i bezowocne poszukiwania córki zaginionej w czystkach politycznych z okresu rządów junty wojskowej. Fikcja oparta na prawdziwej historii zaginięcia siostry autora podniosła w Brazylii ważną debatę związaną z nierozliczeniem sprawców mordów dokonanych w latach 70. XX wieku na zlecenie współpracującego z ówczesnymi władzami USA reżimu, a nawet zamiataniem sprawy pod dywan przez przedstawicieli obecnych władz. „Kto szuka kości? Psy szukają kości” – usłyszeli bliscy ofiar od obecnego prezydenta Jaira Bolsonaro. Z bohaterem jednej z najbardziej poruszających rozmów zamieszczonych w tomie Z niejednej półki Michała Nogasia połączymy się z namiotu FKŻ.
Spotkanie w formie hybrydowej – połączenie online z udziałem publiczności.
Spotkania organizowane przez KBF, operatora programu Kraków Miasto Literatury UNESCO. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Rzeczywistość buzuje. Jednak oddolnie – także w literaturze – z coraz większą mocą dochodzą do głosu nowe języki i narracje, kształtuje się nowa poetyka równości. Jak pisać i mówić o wykluczeniu? Jakie są strategie, tak literackie, jak aktywistyczne, żeby mu przeciwdziałać? Jak literatura i inne formy twórczości poszerzają pole (społecznego) widzenia? Jak tworzyć nowy, inkluzywny język, który nie rani i nie wyklucza? O tym wszystkim chcemy porozmawiać w nowym cyklu „W(y)KLUCZENIA” w Pałacu Potockich przy Rynku Głównym 20 w Krakowie.
Głośne premiery książkowe będą w nim punktem wyjścia do rozmowy o sytuacji mniejszości, migracji, ekologicznej wrażliwości, polityce troski, prawach kobiet, społecznych i ekonomicznych nierównościach. Gośćmi i gościniami interdyscyplinarnych spotkań będą autorzy i autorki, twórcy i twórczynie, badacze i badaczki oraz działacze i działaczki, którzy wystąpią w podwójnej roli: czytelników i czytelniczek oraz komentatorów i komentatorek rzeczywistości.
„Czeka nas wiele zadań: trzeba nazywać rzeczy po imieniu, mówić prawdę najlepiej, jak umiemy, rozumieć, skąd się wzięłyśmy, słuchać tych, których uciszano w przeszłości, dostrzegać, jak schodzą się i rozchodzą miriady naszych historii, korzystać z posiadanych przywilejów do likwidacji uprzywilejowania lub jego poszerzenia” – pisze Rebecca Solnit w „Matce wszystkich pytań” (Wydawnictwo Karakter 2021, przeł. Barbara Kopeć-Umiastowska).
Takie są też nasze zadania i o tym będziemy rozmawiać w cyklu, w którym literatura spotyka się z aktywizmem. Organizatorem cyklu debat pn. „W(y)KLUCZENIA” jest KBF – instytucja kultury Miasta Kraków i operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO. Pierwsza debata już 21 czerwca, godz. 18.00 w Pałacu Potockich przy Rynku Głównym 20 w Krakowie.
Migracje, uchodźcy, architektura opresji. Rozmowa o książce Behrouza Boochaniego „Tylko góry będą ci przyjaciółmi” | cykl „W(y)KLUCZENIA”
Z okazji Światowego Dnia Uchodźcy zapraszamy na rozmowę wokół książki Behrouza Boochaniego, w której wezmą udział mentor kulturowy i edukator – Feras Daboul, prawniczka – Anna Strama i reporter – Dionisios Sturis. Spotkanie poprowadzi dziennikarka Aleksandra Lipczak. To pierwsze spotkanie w ramach cyklu „W(y)KLUCZENIA” – comiesięcznych rozmów w Pałacu Potockich przy Rynku Głównym 20 poświęconych antydyskryminacji, pisaniu i działaniu.
Behrouz Boochani – kurdyjski pisarz, dziennikarz i producent filmowy spędził kilka lat w australijskim obozie dla uchodźców na wyspie Manus. Piekło, które tam przeżył, opisał w książce „Tylko góry będą ci przyjaciółmi” (Książkowe Klimaty 2021, przeł. Tomasz S. Gałązka) wystukanej na ekranie telefonu i wysyłanej partiami przyjaciółce-aktywistce. Powstał wstrząsający dokument, w którym reportaż łączy się z filozoficzną refleksją nad współczesną architekturą i mechanizmami represji wymierzonymi w uchodźców i migrantów.
Australia jest bliżej niż mogłoby się wydawać. Sprzeczną z prawami człowieka politykę graniczną prowadzi także Unia Europejska, w tym Polska. Co się dzieje na polskich i europejskich granicach sześć lat po tak zwanym kryzysie migracyjnym? Jakie narracje są potrzebne i skuteczne w obliczu „zmęczenia współczuciem” wobec uchodźców? Jak działać na rzecz zmiany postaw?
Feras Daboul – mentor kulturowy w Centrum Pomocy Cudzoziemcom w Fundacji Ocalenie w Warszawie, edukator międzykulturowy, nauczyciel i tłumacz. Uczy języka arabskiego w Wielokulturowym Liceum Humanistycznym im. Jacka Kuronia w Warszawie. Laureat Fundacji Polcul za pracę na rzecz pomocy uchodźcom w Polsce. Urodził się w Damaszku, od 2012 roku mieszka w Warszawie. Przed wyjazdem do Polski pracował w Biurze Wysokiego Komisarza ds. Uchodźców (UNHCR) w Syrii.
Anna Strama – radczyni prawna, przez wiele lat związana z Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć w Krakowie, gdzie zajmowała się świadczeniem pomocy prawnej cudzoziemcom w postępowaniach uchodźczych i powrotowych, a także uczestniczyła w licznych projektach monitoringowych (sytuacja na przejściach granicznych, w ośrodkach detencyjnych, podczas lotów deportacyjnych), rzeczniczych (m.in. w sprawie bezpaństwowców) oraz szkoleniowych (organizowanie szkoleń m. in. dla Straży Granicznej, lekcji szkolnych). Obecnie związana z Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć oraz Centrum Wielokulturowym i Punktem Informacyjnym dla Obcokrajowców w Krakowie.
Dionisios Sturis – urodzony w Grecji, wychowany w Polsce, dziennikarz i pisarz. Autor reportaży prasowych i radiowych, podcastów oraz licznych książek reporterskich (najnowsza to „Zachód słońca na Santorini. Ciemniejsza strona Grecji” o współczesnej Grecji i greckości). Pisze o różnych wymiarach migracji i europejskiej polityce związanej z kwestiami uchodźczymi. Wielokrotnie nominowany do prestiżowych nagród dziennikarskich, m.in. Nagrody Grand Press, Nagrody PAP im. Kapuścińskiego, Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za reportaż literacki, Nagrody im. Macieja Płażyńskiego.
Aleksandra Lipczak – dziennikarka, obywatelka, feministka. Autorka książek „Ludzie z Placu Słońca” i „Lajla znaczy noc” (książka znalazła się w finałowej „dwudziestce” Nagrody Literackiej NIKE). Nominowana do Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza i Odkryć Empiku, laureatka Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO i Stypendiów Twórczych Miasta Krakowa. Współtworzyła obywatelską inicjatywę „Witajcie w Krakowie”.
Osoby zainteresowane udziałem w spotkaniu prosimy o pobranie bezpłatnej wejściówki na stronie www.kbfbilety.krakow.pl. Z uwagi na ograniczenia związane z pandemią liczba miejsc jest ograniczona.
Na kolejne rozmowy z cyklu „W(y)KLUCZENIA” zapraszamy: 19 lipca, 16 sierpnia, 20 września, 18 października, 15 listopada, 20 grudnia o godz. 18.00. Więcej informacji już wkrótce.