Praga gospodarzem cyfrowej konferencji Miast Literatury UNESCO

Prestiżowy tytuł Miasta Literatury UNESCO skłania do pielęgnowania kreatywności, wspierania wolności słowa i dbania o to, by literatura docierała do możliwie najszerszej i najbardziej zróżnicowanej grupy odbiorców. Sieć Miast Literatury UNESCO skupia 39 ośrodków miejskich na 6 kontynentach. Liderzy kultury z wszystkich miast sieci spotkali się w dniach 21-25 września na ich pierwszej w historii internetowej konferencji, zorganizowanej przez Pragę.

Podczas spotkań na platformie Zoom Miasta Literatury UNESCO zaprezentowały najlepsze praktyki i przeprowadziły warsztaty związane z szeregiem projektów opartych na współpracy, prezentując w czasie wydarzenia nową stronę internetową sieci: https://www.citiesoflit.com/. Mimo że konferencja w Internecie nie jest w stanie zastąpić magii spotkania członków sieci w naszym mieście, wymiany kulturalnej i wynikającej z nich stymulacji kreatywności, mamy nadzieję, że uda nam się utrzymać ducha tego dorocznego spotkania w nowej, wirtualnej formie – powiedziała przed konferencją Kateřina Bajo, dyrektor Pragi – Miasta Literatury UNESCO. Jej nadzieje nie okazały się płonne.

Głównym tematem zakończonej niedawno konferencji było wspieranie odbudowy, zwiększanie odporności oraz wsparcie rozwoju zarówno samych pisarzy, jak i sektora literatury w czasach pandemii, a także działania na rzecz pozytywnych zmian w kontekście ważnych ruchów społecznych, takich jak Black Lives Matter, oraz w obliczu kryzysu klimatycznego. Stale i aktywnie rozwijamy nasze priorytetowe obszary: otwieramy nowe możliwości pisarzom, angażujemy się w projekty tłumaczeniowe i podejmujemy współpracę w zakresie organizowanych w przyszłości targów i festiwali książki. W szczególności zastanawiamy się nad tym, w jaki sposób możemy stawić czoła światowym wyzwaniom, których istnienie podkreśliła pandemia COVID-19: należą do nich poprawa umiejętności czytania i pisania, mobilność społeczna i promowanie równości –powiedziała podczas konferencji Sandeep Mahal, dyrektor Nottingham – Miasta Literatury UNESCO, odpowiedzialna także za program współpracy w ramach sieci. – Potrzebujemy literatury i dobrej polityki, by pokazać rolę kultury w społeczeństwie i zaprezentować, jak może wyglądać społeczeństwo oparte na kulturze i cywilizacji. To właśnie stanowi główny cel Miast Literatury UNESCO.

Praga, która miała być gospodarzem stacjonarnej konferencji, pozostaje członkiem sieci Miast Kreatywnych UNESCO od grudnia 2014 roku. Najdłużej trwającym i najważniejszym projektem miasta jest program rezydencji artystycznych, w ramach którego sześcioro zagranicznych autorów i tłumaczy otrzymuje co roku możliwość zamieszkania w Pradze – na czas rezydencji miasto oferuje mieszkanie, opłaca wydatki związane z podróżami, przyznaje artystom stypendia, a także organizuje imprezy literackie i specjalne odczyty.

Kolejny z kluczowych projektów miasta – Touches of World Literature – to cykl odczytów odbywających się dzięki współpracy Pragi – Miasta Literatury UNESCO oraz Muzeum Literatury Czeskiej, mający na celu prezentację literatury światowej i jej twórców. Dwujęzyczny program gwarantuje atrakcyjność zarówno dla czeskiej, jak i międzynarodowej publiczności. Stałym jego punktem jest artystyczna interpretacja tekstów, której podejmują się profesjonalni aktorzy.

Fot. Edyta Dufaj (konferencja Miast Literatury UNESCO, Kraków 2018)

To już 7 lat! 21 października 2013 roku, w czasie Festiwalu Conrada, UNESCO ogłosiło Kraków Miastem Kreatywnym w dziedzinie literatury. Tytuł poprzedziły wieloletnie starania, ale jeszcze więcej wydarzyło się później! Z okazji rocznicy przyznania Krakowowi miana Miasta Literatury UNESCO przypominamy wybrane elementy miejskiego programu promocji czytelnictwa, wsparcia dla twórców i rynku książki realizowanego przez KBF we współpracy ze środowiskiem literackim.

 – tyle niezależnych księgarni funkcjonuje obecnie w Krakowie. Strategia wsparcia tej szczególnie wrażliwej na zmieniający się świat gałęzi rynku książki przyniosła wymierne efekty w postaci m.in. kilkuset wydarzeń realizowanych rokrocznie w ramach jedynego w Polsce programu – realizowanego przez Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego – objęcia kilkunastu księgarni preferencyjnymi warunkami lokali komunalnych, współpracy z bibliotekami miejskimi czy regularnej promocji oferty księgarni i antykwariatów podczas kiermaszów książki w prestiżowych lokalizacjach w centrum miasta. Nie pozostajemy bierni wobec wyzwań czasów – podczas I fali epidemii koronawirusa kilkadziesiąt księgarni otrzymało podstawowe wsparcie finansowe w ramach programu Księgarnie Odporne! Dzisiaj księgarnie są w Krakowie prawdziwymi oknami na to, co najbardziej aktualne na współczesnej scenie literackiej – i chcemy, żeby tak pozostało.

– tyle projektów książkowych związanych z Krakowem otrzymało wsparcie w ramach I edycji nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO. Hybrydowa, nowatorska formuła wyróżnienia zakłada wsparcie całego procesu wydawniczego, od autora/autorki, ilustratora/ilustratorki, przez redaktora/redaktorkę po wydawnictwo. Pełną parą działa jednocześnie program patronacki – od 2013 roku przeszło 200 dostępnych w obiegu książek ukazało się pod patronatem Krakowa Miasta Literatury UNESCO. Podczas 12. Festiwalu Conrada prezentujemy pięć z nich: Przez Zośki Papużanki, Cudze słowa Wita Szostaka, Halny Igora Jarka, Lajla znaczy noc Aleksandry Lipczak i Sromotny przegryw Adrianny Alksnin. Wsparcie dla środowiska twórców ma także wymiar międzynarodowy – od kilku lat na stypendiach w Krakowie przebywają pisarze i pisarki z Miast Literatury UNESCO.

 – tylu adeptów i adeptek kończy co roku prestiżowy Kurs Kreatywnego Pisania Krakowa Miasta Literatury UNESCO. Na program kształcenia literackiego, stanowiący ważną część działań związanych z otrzymanym tytułem, składa się stacjonarny, 5-miesięczny kurs, rozłożony na cały rok program warsztatów weekendowych, a także projekty okolicznościowe, takie jak niedawny projekt reporterski zwieńczony antologią tekstów 18. Znaczy Nowa Huta, poświęcony największej dzielnicy Krakowa. Jednocześnie Kraków jako pierwsze miasto w Polsce upomniał się o nowe głosy w polskiej literaturze. Przyznawana od 2015 roku Nagroda Conrada to pionierskie w kraju wyróżnienie, którego beneficjentami (a raczej beneficjentkami, bo tak się złożyło, że wszyscy dotychczasowi laureaci nagrody to kobiety!) są twórcy i twórczynie w kluczowym dla dalszej kariery momencie po wydaniu pierwszej książki. Tylko do 24 października trwa jeszcze głosowanie w najnowszej edycji nagrody, a jego wyniki poznamy 25 października podczas gali kończącej Festiwal Conrada.

 – w tym roku zgodnie z harmonogramem zostanie oddane do użytku Centrum Literatury i Języka Planeta Lem. Strategiczna inwestycja miasta powstanie na Zabłociu, dając drugie życie zabytkowemu budynkowi Składu Solnego. W obszernej przestrzeni centrum zaprojektowanego przez renomowane studio JEMS Architekci (projektantów m.in. Międzynarodowego Centrum Kongresowego w Katowicach) znajdą miejsce multimedialna wystawa poświęcona twórczości Stanisława Lema – patrona obiektu, wystawa o historii języka i komunikacji, wielofunkcyjne sale z przeznaczeniem na festiwale i wydarzenia literackie, ogólnodostępna mediateka i kawiarnioksięgarnia. Otoczeniem Planety Lem będzie ogród – przestrzeń rekreacji i plenerowych wydarzeń literackich. Centrum będzie otwartym domem dla inicjatyw literackich – tych realizowanych przez KBF, operatora obiektu, jak i przedsięwzięć niezależnych.

W 2013 roku Kraków został ogłoszony Miastem Literatury UNESCO – i tym samym dołączył do programu Miast Kreatywnych realizowanego przez Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury jako odpowiedź na dynamicznie zmieniające się rozumienie dziedzictwa kulturowego. Miasto Lema, Miłosza i Szymborskiej było siódmym miejscem na świecie, jakie uzyskało ten tytuł, po Edynburgu, Dublinie, Reykjavíku, Melbourne, Norwich i Iowa City. Obecnie tytułem posługuje się 39 miast, które w ramach międzynarodowej sieci realizują wspólne przedsięwzięcia oraz dzielą się praktykami i doświadczeniami.

7. rocznica przyznania tytułu Miasta Literatury UNESCO dla Krakowa tradycyjnie zbiega się w czasie z Festiwalem Conrada – największym literackim festiwalem w Polsce. Nadzwyczajne okoliczności pandemii koronawirusa przesądziły o wyjątkowej, wirtualnej formule 12. edycji festiwalu, której gośćmi są m.in. (spośród gości zagranicznych) Elif Shafak, Sigrid Nunez, Etgar Keret, Roy Jacobsen i Adeline Dieudonné oraz (z gości krajowych) Zyta Rudzka, Małgorzata Rejmer, Mikołaj Łoziński i Agnieszka Pajączkowska. Zapraszamy do oglądania transmisji ze spotkań na Facebooku Conrad Festival oraz na platformie PLAY KRAKÓW – www.playkrakow.com.

Jesień zawsze należała do literatury – spotkań z autorami, dyskusji oraz licznych premier. Krótki dzień, deszczowa aura to wręcz idealne warunki, aby w pełni oddać się czytaniu książek. Między 19 a 25 października 2020 odbywa się online’owa edycja Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie.

Spotkania, spotkania… online

Każdego roku czytelnicy zaopatrywali się w nowe dzieła podczas Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie®, które w ostatni weekend października przyciągały spragnionych literatury Zwiedzających. Czytelnicy mogli spotkać swojego ulubionego Autora czy wziąć udział w interesujących dyskusjach. W tym roku namiastkę tej atmosfery postaramy się przenieść do przestrzeni internetowej. Wysłuchać będzie można m.in. Adama Bodnara, K. N. Haner, Adama Zagajewskiego. Wszyscy zdajemy sobie sprawę, że spotkania w tej formie nie oddadzą ducha targów, ale będzie to ciekawa alternatywa na spędzenie targowego weekendu. Szczegółowy program zostanie opublikowany w mediach społecznościowych oraz na stronie http://ksiazka.krakow.pl. Na każde spotkanie będzie obowiązywała rejestracja.

Coś dla branży

Podczas Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie® zainteresowaniem cieszył się również bogaty program branżowy. Tłumacze, bibliotekarze i księgarze mogli wziąć udział w licznych warsztatach i prelekcjach poszerzając swoją dotychczasową wiedzę. Nie inaczej będzie w tym roku – 23 października 2020 (piątek) będzie należał właśnie do spotkań branżowych online. Biblioteka Analiz wraz z Kancelarią Patrimonium przeprowadzi prelekcję pt.: Ochrona wizerunku i innych dóbr osobistych w publikacjach książkowych – aspekty prawne. Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich opowie, jak instytucje kultury oraz biblioteki funkcjonują w zmieniających się mediach społecznościowych, a Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury przedstawi literaturę estońską oraz zalety literatury dawnej. Wszystkie prelekcje wraz z pełnymi tytułami i prowadzącymi już niebawem zostaną opublikowane w  naszych mediach społecznościowych oraz na stronie http://ksiazka.krakow.pl. Na każde spotkanie obowiązuje rejestracja.

Katalog Zniżek

W tym roku targi książki nie odbędą się w tradycyjnej formie. Wielu z nas pogodziło się już z myślą, że całorocznie zbierane fundusze poczekają na kolejny rok. Postanowiliśmy temu zaradzić i wspólnie z Wydawnictwami stworzyliśmy wyjątkowy Katalog Zniżek. W tygodniu pomiędzy 19 a 25 października 2020 roku na hasło targiksiazki2020 będzie można skorzystać z wyjątkowych promocji. Katalog udostępnimy na naszej stronie 19 października. W akcji zniżkowej biorą udział również krakowskie księgarnie, które zaangażowały się zarówno online jak i stacjonarnie – co ma jeszcze jedną zaletę: znajdziecie tam nasze tegoroczne zakładki!

Gala przyznania Nagrody w Konkursie im. Jana Długosza

Mimo wielu zmian nie zapominamy w tym roku o Konkursie im. Jana Długosza. Tradycyjna gala nie odbędzie się, ale chęć promowania ciekawej, humanistycznej literatury sprawiła, że nie możemy w tym roku pominąć tego punktu programu. Przyznanie nagrody odbędzie się w krakowskim Antykwariacie Abecadło i będzie transmitowane w sieci. Listę dziesięciu nominowanych Autorów można znaleźć na stronie http://dlugosz.krakow.pl, zwycięzca otrzyma statuetkę projektu śp. prof. Bronisława Chromego oraz 30 000 zł złotych sponsorowanych przez Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej S.A.

Ścianka ilustratorów

W 2019 roku na Targach Książki zadebiutowała Ścianka Ilustratorów, która cieszyła się ogromnym powodzeniem. Utalentowani artyści mieli szansę pokazać swoje prace na dużej planszy usytuowanej w targowej hali. W tym roku taka forma prezentacji jest niemożliwa, ale postanowiliśmy przenieść ściankę do przestrzeni internetowej. Nadesłane ilustracje będzie można obejrzeć na naszym Instragramie. W listopadzie wszystkie prace zostają połączone i umieszczone na naszej stronie internetowej wraz z kontaktem do autorów prac. Każdy – wydawca, autor – będzie mógł skontaktować się z konkretną osobą, którą być może czeka profesjonalna kariera ilustratora książek.

Ten rok jest dla wszystkich wyjątkowy pod wieloma względami. Żadne działania nie zastąpią nam czterodniowego święta literatury, jakim zawsze były Międzynarodowe Targi Książki w Krakowie®, ale połączmy siły i pokażmy Wydawnictwom, że chętnie kupujemy książki i czytamy je niezależnie od przeszkód! W końcu targi książki to my! – czytelnicy, wydawnictwa, organizatorzy, autorzy i wszyscy, którzy kochają literaturę.

Szczegóły www.ksiazka.krakow.pl

Wystawa „Stefan Kamiński – księgarz i wydawca” jest poświęcona postaci jednego z najważniejszych krakowskich działaczy krakowskiego środowiska księgarskiego, bibliofila założyciela firmy „Antykwariat i Wypożyczalnia książek” mieszczącej się przy ul. św. Jana 3, będącej obecnie najstarszym antykwariatem w Polsce.

Wystawę można oglądać do 30 listopada br.

Stefan Kamiński (1907-1974) – księgarz, antykwariusz, wydawca i bibliofil związany z krakowskim środowiskiem artystycznym. Naukę zawodu rozpoczął jako praktykant w księgarni Feliksa Nawrockiego w Sejnach. Następnie przeniósł się do Krakowa, gdzie zaczął pracę w Księgarni Jagiellońskiej, a później w Księgarni Towarzystwa Szkoły Ludowej, w której został kierownikiem. W 1932 r. został udziałowcem w Księgarni wydawniczej „Nauka i Sztuka”, mieszczącej się przy ul. Podwale 6 (od 1939 był jej jedynym właścicielem). W okresie międzywojennym był również członkiem krakowskiego Towarzystwa Miłośników Książki. Podczas okupacji niemieckiej Kamiński podjął akcję ratowania polskich książek przeznaczonych na przemiał, a przy ul. Pierackiego 1 (dziś Studencka) otworzył wypożyczalnię książek. Ponadto zajął się działalnością konspiracyjną. W 1942 utracił dotychczasowy lokal przy ul. Podwale i przeniósł się do nowej siedziby przy ul. Karmelickiej 29. Korzystając z tajnej drukarni, znajdującej się w podziemiach kamienicy, wydawał do 1945 pisma polityczne „Dziennik Polski”, „Kurier Powszechny”, „Małopolski Biuletyn Informacyjny”, „Rzeczpospolita Polska”, ulotki i odezwy oraz instrukcje wojskowe. Po 1945 Kamiński rozszerzył swoją działalność, otwierając oddziały w Katowicach i Łodzi. Sytuacja jego firmy zmieniła się w 1950, kiedy nowo powstały Dom Książki przejął księgarnie i antykwariaty prowadzone przez osoby prywatne. Kamińskiemu pozwolono prowadzić antykwariat, jednak już w nowym lokalu, przy ul. Świętego Jana 3, którym kierował do śmierci. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim.

Miejsce wystawy:
Antykwariat Kamiński
ul. św. Jana 3, Kraków

Wystawa powstała przy wsparciu KBF, operatora programu KMLU.

Zetknięcie się z jej poezją bywa punktem zwrotnym w czytelniczym doświadczeniu. Anna Świrszczyńska będzie bohaterką przedostatniego już w tym roku spotkania z cyklu „Wyszukaj Klasyka”, w którym przypominamy wybrane, wybitne postaci życia literackiego Krakowa XX wieku. O życiu i dorobku twórczym autorki tomu Jestem baba porozmawiają Marcin Wilk i Joanna Mueller. Zapraszamy na transmisję 14 października o godz. 18.00 na profilu Kraków Miasto Literatury UNESCO na Facebooku.

Urodzona w Warszawie jako córka Jana Świerczyńskiego i Stanisławy z Bojarskich, przez całe życie posługiwała się nazwiskiem omyłkowo zniekształconym w księdze metrykalnej. Debiutowała jeszcze przed wojną, kiedy dała się poznać jako poetka, ale także autorka książek dla dzieci i redaktorka pisma „Płomyczek”. W czasie okupacji zaangażowana w konspiracyjne wydawnictwa, jako sanitariuszka brała udział w Powstaniu Warszawskim.

W 1945 roku, jak wielu ludzi kultury w Polsce, przeniosła się do ocalałego ze zniszczeń Krakowa, zamieszkując w słynnym Domu Literatów przy ul. Krupniczej i stając się częścią niebywałego fermentu intelektualnego, jaki ogarnął wówczas miasto. Przez niedługi czas pracowała jako kierowniczka literacka dzisiejszego Teatru Bagatela, próbowała swoich sił jako dramatopisarka. Jako poetka
i prozaiczka publikowała systematycznie i sporo, paradoksalnie to jednak dopiero zmiany w życiu prywatnym – w tym burzliwy rozwód z aktorem Janem Adamskim – złożyły się na to, że wkrótce w jej wierszach zaczęła zaczytywać się cała literacka Polska. Wydane na początku lat 70., tomy Jestem baba
i Budowałam barykadę poruszają szczerością i bezpośredniością przekazu, wyznaczając dla wielu nowe standardy feminizmu w polskiej poezji.

Czesław Miłosz w książce Jakiegoż to gościa mieliśmy. O Annie Świrszczyńskiej uznał bohaterkę naszego spotkania za jeden z najważniejszych głosów w literaturze polskiej II połowy XX wieku. Trudno zapomnieć pierwszą lekturę wierszy Wszystkie chwyty dozwolone czy Kobieta mówi o swoim życiu –takie utwory bezpowrotnie poszerzają czytelniczą (i po prostu ludzką) świadomość. Współcześnie do prac Świrszczyńskiej odwołuje się m.in. wybitna amerykańska artystka konceptualna Jenny Holzer, gość festiwalu Artboom w 2011 roku.

Miejscem internetowej transmisji będzie kawiarnia Dynia przy ul. Krupniczej, sąsiadująca z dawnym Domem Literatów.

Po transmisji na Facebooku nagranie będzie dostępne do bezpłatnego odtwarzania na platformie VOD Play Kraków – www.playkrakow.com. W zakładce „Literatura” znaleźć można wszystkie dotychczasowe odcinki cyklu.

Joanna Mueller – poetka, eseistka, redaktorka, neolingwistka. Ukończyła polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Wydała pięć tomów poetyckich: Somnambóle fantomowe (Kraków 2003), Zagniazdowniki/Gniazdowniki (Kraków 2007, nominacja do Nagrody Literackiej Gdynia), Wylinki (Wrocław 2010), intima thule (Wrocław 2015) i poemiks „Waruj” (współtworzony z Joanną Łańcucką, Stronie Śląskie 2019) oraz dwie książki eseistyczne: Stratygrafie (Wrocław 2010) i Powlekać rosnące (Wrocław 2013) Współredaktorka antologii: Solistki. Antologia poezji kobiet (1989-2009) oraz Warkoczami. Antologia nowej poezji, laureatka Warszawskiej Premiery Literackiej oraz Nagrody Literackiej Czterech Kolumn. Nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia, Nagrody Literackiej m.st. Warszawy, Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius”.

Anna Świrszczyńska od lat matronuje poezji Mueller, jej myśleniu o literaturze, a także działaniom podejmowanym w ramach feminarium „Wspólny Pokój”. O wątkach macierzyńskich i feministycznych autorki Jestem baba Mueller pisała m.in. w tomie Powlekać rosnące.

Marcin Wilk – dziennikarz, kurator programów literackich. Publikował na łamach m.in. „Polityki”, „Tygodnika Powszechnego”, „Przekroju”, „Czasu Kultury”, „Dekady Literackiej”, „Ha!artu”, „Radaru” i „Lampy”. Autor m.in. książek biograficznych o Annie Jantar (Tyle słońca. Anna Jantar. Biografia) i Irenie Kwiatkowskiej (Kwiatkowska. Żarty się skończyły). Niedawno ukazała się jego książka Pokój z widokiem. Lato 1939. Prowadzi blog książkowy Wyliczanka (www.wyliczanka.eu).

„Wyszukaj Klasyka” to cykl wirtualnych rozmów o mniej lub bardziej zapomnianych, nietuzinkowych postaciach polskiej literatury XIX- i XX-wiecznej związanych z Krakowem. Działamy na przekór wszechobecnemu pędowi do nowości, przybliżając sylwetki autorów i autorek dawno niewznawianych tytułów wybijających się ponad czasy, w których powstały. Przecieramy szlaki dla ponownych odkryć na miarę opowiadań Kornela Filipowicza i poezji Zuzanny Ginczanki. Inspirujemy i poszerzamy czytelnicze horyzonty. Na kolejnych spotkaniach cyklu gościmy ekspertów i ekspertki, ale także bliskich, przyjaciół i przyjaciółki naszych bohaterów i bohaterek. Cykl prowadzi Marcin Wilk – pisarz, dziennikarz, kurator programów literackich.

PROGRAM SPOTKAŃ:

10 czerwca 2020, godz. 18.00 | Ludwik Jerzy Kern
24 czerwca 2020, godz. 18.00 | Dagny Juel Przybyszewska
8 lipca 2020, godz. 18.00 | Roman Ingarden
22 lipca 2020, godz. 18.00 | Aniela Gruszecka
12 sierpnia 2020, godz. 18.00 | Zygmunt Nowakowski
9 września 2020, godz. 18.00 | Ewa Szelburg-Zarembina
14 października 2020, godz. 18.00 | Anna Świrszczyńska
10 listopada 2020, godz. 18.00 | Henryk Vogler

Spotkania odbywają się w formie transmisji na żywo na profilu Krakowa Miasta Literatury UNESCO na Facebooku, ale jeśli zmieniająca się sytuacja epidemiczna na to pozwala – także na żywo! Nagrania realizowane są w krakowskich kawiarniach, księgarniach i miejscach związanych z naszymi bohaterami i bohaterkami, a także w Artetece Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie.

Cykl „Wyszukaj Klasyka” dofinansowano że środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Fotografia: 1972, © Witold Rozmysłowicz / Polska Agencja Prasowa

Motywem przewodnim dziesiątej, jubileuszowej, Nocy Poezji jest PODRÓŻ, rozumiana bardzo szeroko. Zarówno jako podróż w czasie i pamięci, w poszukiwaniu prawdy, porozumienia, spełnienia, wspomnień, w sporze ze światem i Bogiem, ale także jako podróż literacka, zabawa słowem, eksperyment językowy, poezja z zastosowaniem nowych mediów, czy po prostu przygoda i doświadczanie wielokulturowości.

Poezja ma wiele twarzy. Tyle – ilu jest poetów, ile wierszy, ilu odbiorców! Różnorodność form poetyckich i języka przekazu poetyckiego odzwierciedla różnorodność światów, odmienny stosunek do siebie i do rzeczywistości. Ta różnorodność jest największą wartością naszego świata!

Jubileuszowa 10. Noc Poezji, która odbędzie się w 10 i 11 października w wielu krakowskich lokalizacjach, to znakomita okazja do podróży literackiej w ulubionym przez Państwa kierunku, bądź w nieznane…

Podobno, jak powiedział św. Augustyn, Świat jest książką i ci, którzy nie podróżują, czytają tylko jedną stronę. A poezja jest jak podróż! Poezja jest jak transfuzyjna krew dla pracy serca:/ choćby dawcy już dawno pomarli/ (…) ich krew żyje (…) i cudze ożywia wargi [Ryszard Krynicki, Poezja żywa].

Wydarzenia tegorocznej Nocy Poezji odbędą się m.in. w Cafe Szafe, Klubie Aneks, Cytat Cafe, Klubie Dziennikarzy, Salonie Literackim Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Muzeum Archeologicznym i Synagodze Poppera. KBF, operator programu Krakowa Miasta Literatury UNESCO, przygotował z okazji tego poetyckiego święta kilka wydarzeń – sprawdźcie je poniżej.

Pełny program Nocy Poezji znajdziecie TUTAJ>>
Dołącz do wydarzenia na FACEBOOKU>>

Pawilon Wyspiańskiego
Plac Wszystkich Świętych 2

10 października (sobota), godz. 10.00

Punctum wiersza. Warsztaty z Małgorzatą Lebdą

Co mogą mieć wspólnego wiersz i fotografia? Zapraszamy na warsztaty poetyckie o możliwości patrzenia na tekst literacki i tworzenia poezji w kontekście kategorii „studium” i „punctum”. Zostały one wprowadzone przez Rolanda Barthes’a, służąc francuskiemu badaczowi do interpretacji i opisu materiałów wizualnych. Czy w literaturze potrzebujemy uważnego patrzenia? Jak patrzeć, żeby widzieć? W czym sztuki wizualne mogą pomóc literaturze? Warsztaty poprowadzi Małgorzata Lebda, która w praktyce korzysta ze sztuk wizualnych w swoich poetycko-artystycznych działaniach.
Małgorzata Lebda dorastała w beskidzkiej wsi (Żeleźnikowej Wielkiej). Jest autorką pięciu książek poetyckich. Za ostatni tom Sny uckermärkerów (WBPiCAK Poznań 2018) została nagrodzona Nagrodą Literacką Gdynia. Właśnie ukazała się książka Sprawy Ziemi (WBPiCAK), na którą składają się trzy ostatnie tomy.

Uczestnicy: 8 osób, piszący przed debiutem książkowym
Zapisy: kontakt@miastoliteratury.pl

10 października (sobota), godz. 13.00

Warsztaty poetyckie dla onironautów z Rybą

Co to znaczy być onironautą? Kto jak kto, ale na pewno wie to Ryba, autor Podręcznika naukowego dla onironautów, czyli niezwykłego tomu podsumowującego 20 lat twórczości jednego z najciekawszych polskich twórców. Zapraszamy do spędzenia twórczych i z pewnością niezapomnianych godzin pod okiem poety. Warsztaty są propozycją skierowaną tych, którzy chcą spróbować współ-tworzyć, współ-wędrować i współ-śnić tą drogą. Podczas tej podróży nie trzeba zapinać pasów, za to należy maksymalnie wysilić swoją wyobraźnię.

Uwaga, chociaż energia twórcza Ryby przekracza wszelkie granice, obowiązuje limit miejsc (10 osób).
Zapisy: kontakt@miastoliteratury.pl

De Revolutionibus Books&Café
ul. Bracka 14

10 października (sobota), godz. 12.00

Massolit Books&Cafe
ul. Felicjanek 4, Kraków

10 października (sobota), godz. 18.30

Jak nas widzą, tak nas piszą! Spotkanie z rezydentkami KMLU

Zastanawialiście się kiedyś, jak wygląda literacki Kraków z perspektywy twórców i twórczyń z zewnątrz? Co przyciąga ich uwagę, gdzie szukają inspiracji, jakie jest najbardziej literackie miejsce w naszym mieście? Na te inne pytania odpowiedzą dwie stypendystki programu rezydencjalnego Krakowa Miasta Literatury UNESCO, które spędzają w naszym mieście dwa twórcze miesiące pracując nad własnymi projektami i uczestnicząc w kulturalnym życiu miasta.

Zapraszamy na spotkanie z dwiema poetkami z dwóch różnych krańców Europy – Brynją Hjálmsdóttir z Islandii oraz Aną Llurbą. O ich wrażenia z pobytu w Krakowie Mieście Literatury UNESCO zapyta Soren Gauger.

Ana Llurba, a właściwie Ana Isabel Llurba Ferreira to argentyńska poetka i pisarka. Jej tom Este es el momento exacto en que el tiempo empieza a correr (To jest dokładnie ten moment, w którym czas zaczyna biec) został uhonorowany nagrodą dla młodych poetów im. Antonio Colinasa (Antonio Colinas Young Poetry Award, 2015). Jej pierwsza powieść La Puerta del Cielo (Drzwi niebios, 2018) doczekała się publikacji w Hiszpanii, Argentynie i Chile; wkrótce będą mogli sięgnąć po nią także Włosi.

Brynja Hjálmsdóttir ukończyła teorię filmu i kreatywne pisanie na Uniwersytecie Islandzkim. Jej debiutancka książka poetycka zatytułowana Okfruman (Zygota, 2019) została nominowana do Fjöruverðlaunin (Islandzkiej Nagrody Literackiej przyznawanej kobietom) oraz nagrodzona w rywalizacji o The Icelandic Booksellers’ Literary Prize. Brynja mieszka i pracuje w Reykjaviku.

Pierwsza w historii biografia Stanisława Lema, nagradzane i świetnie przyjęte przez krytykę debiuty Olgi Hund i Barbary Sadurskiej, imponująca monografia Jacka Olczyka o kuluarach dwóch wieków życia literackiego w Krakowie – to tylko niektóre z książek objętych patronatem Krakowa Miasta Literatury UNESCO w ostatnich latach. Z okazji przypadającej w październiku 7. rocznicy uzyskania zaszczytnego tytułu zapraszamy lokalne księgarnie do współpracy i eksponowania literackiego Krakowa na półkach!

W latach 2015-2020 program Kraków Miasto Literatury UNESCO, którego operatorem jest KBF, objął patronatem blisko 200 książek autorów i autorek związanych z Krakowem oraz jego literackim dziedzictwem. Rozwinięciem programu patronackiego jest od 2020 roku Nagroda KMLU, przyznawana twórcom, tłumaczom, redaktorom i ilustratorom za nowe projekty książkowe w szeroki sposób powiązane z naszym miastem. W pierwszej edycji konkursu wyłoniono aż 41 laureatów nagrody i przyznano ponad 20 dodatkowych patronatów, dzięki czemu portfolio książek, dla których Kraków stanowi punkt odniesienia bezustannie się poszerza.

Lokalne krakowskie księgarnie to dla nas od lat naturalni i sprawdzeni partnerzy oraz strategiczna branża objęta ochroną i wsparciem w ramach programu Kraków Miasto Literatury UNESCO.

Z okazji przypadającego w październiku 2020 roku siedmiolecia tytułu Miasta Kreatywnego UNESCO dla Krakowa zapraszamy księgarnie do współpracy i eksponowania na ich półkach książek patronackich. Chcemy, aby w każdej księgarni i miejscu z książkami znalazły swoje miejsce publikacje krakowskich twórców i twórczyń wydane pod patronatem KMLU! Wspólnie z pisarzami, ilustratorami, redaktorami, tłumaczami, wydawcami i księgarzami chcemy zaprosić czytelników do lektury i podkreślić, jak wiele „literacko” dzieje się w naszym mieście. Pokazać Kraków jak się pisze!

Dodatkowo z 10 wybranymi przez nas księgarniami wejdziemy w formalną współpracę, obejmującą m.in. zaaranżowanie witryn księgarni oraz stałych półek z książkami patronackimi KMLU od 26 października 2020 roku. Celem programu „Kraków jak się pisze – w księgarniach” jest promocja współczesnej działalności wydawniczej i literackiego dziedzictwa Krakowa, a także wsparcie dla niezależnych księgarń w mieście.

Zgłoś swoją księgarnię, wysyłając maila na adres: kontakt[at]miastoliteratury.pl. W tytule maila podaj nazwę księgarni, a do wiadomości załącz zdjęcie witryny/półki w eksponowanym miejscu, którą dysponujesz.

Przy dokonywaniu wyboru księgarń uczestniczących w programie weźmiemy pod uwagę:

• Lokalizację księgarni;
• Obecność tytułów patronackich w dotychczasowej stałej ofercie księgarni.

Jednocześnie informujemy, że program nie jest skierowany do księgarń:

• spoza Krakowa (tj. księgarń znajdujących się poza terenem Gminy Miejskiej Kraków);
• sieciowych (tj. księgarń stacjonarnych będących częścią sieci dwunastu lub więcej księgarń stacjonarnych posiadających zbliżone nazwy, identyfikację graficzną i asortyment oraz będących własnością tego samego podmiotu);
• internetowych (tj. nie posiadających stacjonarnego lokalu do prowadzenia działalności księgarskiej);
• antykwariatów (tj. księgarń specjalizujących się w sprzedaży książek używanych).

W razie powodzenia akcji nie wykluczamy kontynuacji współpracy w kolejnych latach oraz poszerzenie grona jej uczestników. Docelowo chcemy, żeby półki z patronatami KMLU zagościły w każdej krakowskiej księgarni!

Na Wasze zgłoszenia czekamy do 5 października (poniedziałek) do godz. 24.00. Zapraszamy!

Organizator: KBF, operator programu KMLU

W tym roku Międzynarodowy Dzień Tłumacza świętujemy online. Dzięki wspólnej pracy EUNIC Warszawa (Stowarzyszenia Instytutów Kultury Państw Unii Europejskiej w Warszawie), Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury, gdańskiego Instytutu Kultury Miejskiej oraz Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce od 30 września 2020 roku pod adresem dzientlumacza.pl dostępna jest wirtualna wystawa Portrety przekładu, na której trzydzieścioro tłumaczy i tłumaczek przedstawia i poleca czytelnikom ulubioną, najbardziej wartościową lub najnowszą książkę we własnym przekładzie.

Organizatorom wystawy Portrety przekładu przyświecała myśl, że tłumacze i tłumaczki jak mało kto znają tłumaczone teksty i rozumieją literackie kultury oryginału i przekładu, a tym samym są dla czytających naturalnymi przewodnikami po literaturze.

Zaproszenie do udziału w wystawie Portrety przekładu przyjęli m.in. tłumacze nominowani w tym roku do nagrody Europejski Poeta Wolności, w tym Magda Heydel, tłumaczka z języka angielskiego i tegoroczna laureatka nagrody, która opowiada o zwycięskim tomiku wierszy irlandzkiej poetki Sinéad Morrissey O równowadze / On Balance. Swoje przekłady prezentują również Monika Muskała, tłumaczka austriackiego autora Thomasa Bernharda, Jerzy Jarniewicz, który przedstawia antologię poetek irlandzkich, Miłosz Waligórski z niepublikowaną jeszcze powieścią węgierskiego prozaika Lajosa Grendela Szajka, a także tłumacze i tłumaczki z języków tak różnych jak litewski, estoński, fiński, islandzki, norweski, portugalski, włoski, francuski, słowacki czy czeski. Na wystawie prezentowane są prawie wszystkie języki europejskie oraz gatunki literackie: poezja, proza i dramat, a nawet komiks.

Tłumacze prezentują swoje przekłady w formie fragmentów utworów, nagrań wideo oraz nagrań audio. To przede wszystkim te ostatnie są opowieścią o spotkaniu tłumacza z książką, olśnieniach i odkryciach towarzyszących jej lekturze i przekładowi: dają wgląd w translatorski warsztat tłumacza i konteksty książki w literaturze danego kraju. Niektórzy tłumacze czytają krótkie fragmenty przekładu we własnej interpretacji, opatrując je krótkim komentarzem.

Wirtualna wystawa Portrety przekładu dostępna jest online od 30 września 2020 pod adresem dzientlumacza.pl, zaś jej fragmenty prezentowane będą na facebookowej stronie Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury, w podcaście STL „Na przekład” i na kanale YouTube prowadzonym przez STL.

O Międzynarodowym Dniu Tłumacza

Międzynarodowy Dzień Tłumacza to święto obchodzone na całym świecie 30 września, w dniu świętego Hieronima, autora łacińskiego przekładu Biblii, patrona tłumaczy. Celem wydarzenia jest zwrócenie uwagi na rolę tłumaczy w odbiorze obcojęzycznej literatury i kultury oraz uzmysłowienie czytelnikom, że swoją pracą translatorską współtworzą oni literaturę światową.

Organizatorzy:

• EUNIC Warszawa – Austriackie Forum Kultury, Przedstawicielstwo Generalne Rządu Flandrii, Przedstawicielstwo Generalne Walonia-Bruksela w Warszawie, Czeskie Centrum, Ambasada Republiki Czeskiej, Duński Instytut Kultury, Ambasada Estonii, Instytut Francuski w Polsce, Instytut Cervantesa, Ambasada Irlandii,  Litewskie Centrum przy Ambasadzie Republiki Litewskiej, Ambasada Malty, Ambasada Królestwa Niderlandów, Goethe-Institut, Instytut Camõesa, Rumuński Instytut Kultury, Ambasada Szwecji, Węgierski Instytut Kultury, British Council, Włoski Instytut Kultury.
• Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury
• Instytut Kultury Miejskiej
• Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce

Zespół kuratorski: Dorota Konowrocka-Sawa (STL), Piotr Szymczak (STL), Dorota Swinarska (Goethe-Institut/EUNIC)

Z przyczyn niezależnych od organizatorów spektakle Lem vs. P.K. Dick w reżyserii Mateusza Pakuły zostaną wystawione w innych niż początkowo planowanych terminach. Spektakl zobaczymy w Teatrze Łaźnia Nowa w dniach 23, 24, 25, 26 i 27 października. Zmianie terminu uległa też dyskusja towarzysząca spektaklowi. Odbędzie się ona 25 października.

99. urodziny Stanisława Lema Kraków świętuje w teatrze. Do tej pory zobaczyliśmy już adaptacje dzieł autora Solarisa w Teatrze Groteska i Teatrze Ludowym. Przy okazji spektakli o nowej rzeczywistości, która jest znacznie bliższa, niż się nam wydaje, porozmawiali m.in. Jacek Dukaj, Łukasz Orbitowski i Anna Olszewska. Na trzeci spektakl i piątą dyskusję musimy jednak poczekać. 23, 24, 25, 26 i 27 października zapraszamy do Teatru Łaźnia Nowa na spektakl Lem vs. P.K. Dick w reżyserii Mateusza Pakuły, a 25 na dyskusję Wygodne kłamstwa niewygodne prawdy, czyli Lem vs. P.K. Dick i inne fantastyczne teorie spiskowe, w której wezmą udział Wojciech Orliński, Matusz Pakuła, Łukasz Lamża. Rozmowę poprowadzi Paulina Małochleb. Dyskusji wysłuchają widzowie spektaklu w Łaźni Nowej, ale także wszyscy Ci, którzy będą z nami na profilu Facebook Krakowa Miasta Literatury UNESCO, gdzie odbędzie się transmisja live ze spotkania.

Poniżej pełna rozpiska nowych terminów spektakli i dyskusji. Więcej informacji o 99. urodzinach Stanisława Lema pod hasłem Dzisiaj jest jutro znajdziecie tutaj: http://miastoliteratury.pl/dzisiaj-jest-jutro-spektakle-teatralne-i-dyskusje-o-przyszlosci-z-okazji-urodzin-stanislawa-lema/

23 października, godz. 19.00
Lem vs. P.K. Dick (reż. Mateusz Pakuła)
Teatr Łaźnia Nowa

24 października, godz. 19.00
Lem vs. P.K. Dick (reż. Mateusz Pakuła)
Teatr Łaźnia Nowa

25 października, godz. 19.00
Lem vs. P.K. Dick (reż. Mateusz Pakuła)
Teatr Łaźnia Nowa

25 października, godz. 20.30
Wygodne kłamstwa niewygodne prawdy, czyli Lem vs. P.K. Dick i inne fantastyczne teorie spiskowe
Dyskutanci: Wojciech Orliński, Matusz Pakuła, Łukasz Lamża
Prowadzenie: Paulina Małochleb
Teatr Łaźnia Nowa
Transmisja online na profilu facebookowym Krakowa Miasta Literatury UNESCO

26 października, godz. 19.00
Lem vs. P.K. Dick (reż. Mateusz Pakuła)
Teatr Łaźnia Nowa

27 października, godz. 19.00
Lem vs. P.K. Dick (reż. Mateusz Pakuła)
Teatr Łaźnia Nowa