4. Festiwal Miłosza

Już 14. maja w Krakowie rozpocznie się 4. Festiwal Miłosza. Tegoroczna edycja tego wielkiego święta poezji nosi tytuł Księga Olśnień. To spolszczenie angielskiego tytułu słynnej antologii wydanej przez Czesława Miłosza w Stanach Zjednoczonych w 1996 r.: A Book of Luminous Things. W tym roku poetyckie olśnienia zapewni wyjątkowe grono dwudziestu poetów z Polski i z zagranicy oraz bogaty i różnorodny program debat, paneli, koncertów i wystaw. Festiwal, obok pasma głównego, uzupełnią dwie dodatkowe linie wydarzeń: program literacki dla dzieci Miłoszek oraz związane z kulturą japońską pasmo Haiku. Festiwal zakończy się 17. maja.

Jednocześnie ujawniamy pierwszych gości Festiwalu: publiczność spotka się z Robertem Hassem, laureatem licznych nagród literackich i współtłumaczem amerykańskiego wydania antologii Czesława Miłosza Wypisy z ksiąg użytecznych,  Ruth Padel, pra-pra-prawnuczką Karola Darwina, brytyjską poetką, dziennikarką zaangażowaną w obronę praw zwierząt i profesor literatury na Oxford University; Julią Fiedorczuk – poetką, prozaiczką, tłumaczką i krytyczką literacką oraz Wojciechem Bonowiczem, poetą i dziennikarzem, laureatem Nagrody Literackiej Gdynia 2007.

Festiwal Miłosza to strategiczne wydarzenie naszego miasta, wskazujące na istotne znaczenie poezji w pejzażu kultury Krakowa. Jednocześnie to najważniejszy w Polsce międzynarodowy salon poezji, wyrastający jeszcze z tradycji spotkań Poetów Wschodu i Zachodu – organizowanych przed laty pod patronatem obojga Noblistów: Wisławy Szymborskiej i Czesława Miłosza. – mówi Dyrektor Krakowskiego Biura Festiwalowego Izabela Helbin.

Festiwal organizuje Krakowskie Biuro Festiwalowe i Fundacja Miasto Literatury, a jego program powstaje kolegialnie przy udziale Rady Programowej, w skład której wchodzą: Krzysztof Czyżewski, Magdalena Heydel, Jerzy Illg, Jerzy Jarniewicz, Zofia Król, Marek Radziwon, Tomasz Różycki i Abel Murcia Soriano. Nad wysoką jakością merytoryczną czuwa Komitet Honorowy, w skład którego wchodzą: Aleksander Fiut, Julia Hartwig, Robert Hass, Ryszard Krynicki, Anthony Miłosz, Adam Pomorski, Aleksander Schenker, Tomas Venclova i Adam Zagajewski.

W ten sposób powstała koncepcja uwzględniająca najciekawsze zjawiska poetyckie w formule twórczej rozmowy i wzajemnej inspiracji. Swoje propozycje zgłaszali i poddawali pod dyskusję wybitni przedstawiciele świata literatury oraz przedstawiciele młodego pokolenia twórców, tłumacze i krytycy literaccy. W efekcie powstał bogaty, spójny koncepcyjnie i otwarty na szerokie grono odbiorców program kilkudziesięciu wydarzeń.

Tegoroczna, 4. edycja Festiwalu inspirowana jest osobistą antologią poezji światowej Miłosza – mówi Prezes Fundacji Miasto Literatury Olga Brzezińska, współorganizatorka Festiwalu. Prezentując twórczość zaproszonych gości, w pewien sposób dodajemy do tej antologii nowe dzieła. Stawiamy ważne pytanie o miejsce poezji we współczesnym świecie i, jak pisał Miłosz, przypominamy, że poezja może dziś być czytelnikowi bardzo pomocna w zrozumieniu rzeczywistości, w całej jej złożoności i bogactwie.

Zaproszeni goście reprezentują rozmaite kręgi kulturowe i językowe, estetyki, światopoglądy. Co istotne, wizycie gości z zagranicy towarzyszyć będą nowe tłumaczenia i wydania zbiorów poezji przygotowywane przez czołowych polskich wydawców poezji. W ten sposób Festiwal przygotowuje publiczność do właściwego odbioru i odkrywania propozycji gości z zagranicy, a jednocześnie istotnie wpływa na powstawanie publikacji, których wydanie poza kontekstem Festiwalu byłoby z pewnością trudne.

W dzieciństwie zupełnie nie myślałem, że zostanę poetą, bo było postanowione, że wybieram zawód przyrodnika – napisał kiedyś Miłosz. To czytelny kontekst dla ogłoszenia czterech pierwszych gości. Listę poetów przybywających na Festiwal otwiera pochodzący z San Francisco Robert Hass: wirtuoz słowa i ekoliterat, absolwent  Uniwersytetu Stanforda. Przed laty był sąsiadem Miłosza w Berkeley i tłumaczył jego poezję na język angielski. Robert Hass jest  także znanym tłumaczem japońskich mistrzów haiku. W połowie lat dziewięćdziesiątych założył stowarzyszenie River of Words promujące ideę ekoliteratury wśród  uczniów. Jest laureatem National Book Award (2007) oraz Nagrody Pullitzera (2008). W 2014 roku otrzymał zaś prestiżową Wallaca Stevens Award.

Uczestnicy spotkają się także z Ruth Padel pra-pra-prawnuczką Karola Darwina, brytyjską poetką, dziennikarką i aktywistką. Padel od lat angażuje się w działania na rzecz ochrony przyrody i praw zwierząt. Od 2009 roku pełni funkcję profesora literatury na Oxford University. Jej najbardziej uznana książka zatytułowana The Mara Crossing, łączy w sobie poezję i prozę i podejmuje tematykę migracji zwierząt i ludzi. Poetka jest laureatką m. in. Narodowej Nagrody Poetyckiej Zjednoczonego Królestwa (UK National Poetry Competition) czy nagrody Cholmondoley przyznawanej przez brytyjskie Society of Authors.

Z czytelnikami spotka się również wielokrotnie nagradzana poetka polska Julia Fiedorczuk. Laureatka nagrody Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek za swój poetycki debiut Listopad nad Narwią (2000 r.), a także nagrody Huberta Burdy za wiersze, które ukazały się w austriackim czasopiśmie Manuskripte, na co dzień wykłada teorię literatury i ekokrytyki oraz literaturę amerykańską na Uniwersytecie Warszawskim. Jest autorką 5 tomów poetyckich, 2 zbiorów opowiadań i wielu przekładów.

Kolejnym gościem specjalnym Festiwalu będzie poeta, publicysta i dziennikarz Wojciech Bonowicz. Debiutował tomem Wybór większości, a w 2007 roku otrzymał Nagrodę Literacką Gdynia za tom Pełne morze. Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie mieszka do dzisiaj. Czym się charakteryzuje jego poezja? Sam trafnie określił ją w jednym z wywiadów: Staram się, aby słowa w moich wierszach odetchnęły. Dlatego też język jego poezji jest raczej oszczędny. W 2014 roku był nominowany do nagrody poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej.

Festiwal Miłosza dąży do integracji środowiska literackiego i stawia na współpracę z ważnymi partnerami w świecie literatury. W tym roku współpracujemy m. in. z Fundacją Wisławy Szymborskiej i Fundacją im. Zbigniewa Herberta. W skład Festiwalu wchodzą także dwa główne pasma tematyczne – poza głównym nurtem Festiwalu Księga Olśnień, w programie znajdzie się pasmo Haiku związane z odbywającą się w Centrum Kultury i Techniki Japońskiej Manggha Międzynarodową Konferencją Haiku (15-17 maja 2015), która przyciągnie do Krakowa specjalistów tego gatunku z kilkunastu krajów świata, jak również nowe pasmo dedykowane najmłodszym, pod nazwą Miłoszek (10-16 maja) przygotowywane wspólnie z Festiwalem Literatury dla Dzieci.

Już wkrótce kolejne odsłony programu i nazwiska gości.

Dobiegają końca największe francuskie Targi Książki w Paryżu. Odwiedziło je w tym roku ponad 200 tysięcy uczestników. Kraków i Wrocław w roli gości honorowych zaprezentowały się na stoisku o powierzchni 200 metrów kwadratowych. Była to największa od lat prezentacja kultury polskiej za granicą. Blisko 40 spotkań, czołówka współczesnych polskich twórców: powieściopisarzy, reportażystów, poetów, twórców literatury i ilustracji dziecięcej. Na polskiej księgarni obsługiwanej przez największą francuską księgarnię FNAC sprzedano tysiące książek. Polskie stoisko odwiedzili także przedstawiciele najwyższych francuskich władz: Prezydent Francji François Hollande, Premier Manuel Valls, Mer Paryża Anne Hidalgo, a także Ministrowie Kultury Francji i Polski – Fleur Pellerin i Małgorzata Omilanowska, które w kontekście polskiej prezentacji podpisały istotne deklaracje o współpracy bilateralnej.

Obecność Polski została bardzo mocno doceniona we Francji, również przez wystawców z innych krajów. To miejsce jest jednym z najważniejszych światowych wydarzeń w branży wydawniczej. Musimy dalej systematycznie pracować zarówno we Francji jak i w innych krajach, by polska literatura i polscy pisarze znaleźli tam miejsce, na które w pełni zasługują, by byli czytani, tłumaczeni i wydawani  – powiedział Grzegorz Gauden, dyrektor Instytutu Książki.

Targi Książki w Paryżu to największe tego rodzaju wydarzenie w świecie frankofońskim. Od innych podobnych imprez branżowych odróżnia je otwarcie na szeroką publiczność i bogaty kalendarz spotkań, debat, dyskusji i spotkań autorskich. Program prezentowany na stoisku Krakowa i Wrocławia przybliżał francuskim czytelnikom literackie dziedzictwo i współczesną kulturę Polski. Był w rzeczywistości czterodniowym festiwalem, a atmosferą spotkań i frekwencją nie ustępował najsilniejszym festiwalom literatury, odbywającymi się w Krakowie i Wrocławiu. Spotkania z Joanną Bator i Olgą Tokarczuk, Arturem Domosławskim, Mariuszem Szczygłem i Wojciechem Tochmanem, Iwoną Chmielewską i Joanną Olech, Zygmuntem Miłoszewskim i Markiem Krajewskim, Ewą Lipską, Tomaszem Różyckim i Ryszardem Krynickim, oraz dziesiątkami innych zaproszonych gości kierowały uwagę licznie zgromadzonej publiczności na rozmaite gatunki polskiej literatury: powieść, reportaż, książkę i ilustrację dziecięcą oraz silną i niesłabnącą tradycję polskiej poezji i przekładu. Długą listę autorów i gości specjalnych uzupełnili zasłużeni polscy i europejscy intelektualiści i ludzie kultury, polonofile i francuscy specjaliści w zakresie literatury Europy Środka: Jurij Andruchowycz, Norman Davies, Adam Michnik, Eric-Emmanuel Schmitt, Sylvie Germain, a także… Roman Polański, który drugiego dnia targów w zajmujący sposób opowiadał tłumom zgromadzonym na polskim stoisku o głębokich związkach między swoimi filmami a literaturą, problematyce adaptacji powieści i swojej najnowszej produkcji opartej na historii Alfreda Dreyfusa. Rozmawiano także o wielkich nieobecnych polskiej kultury: Kantorze, Grotowskim, Szymborskiej, Miłoszu, Schulzu, o relacjach polsko-żydowskich, specyfice tożsamości środkowoeuropejskiej, o tożsamości, feminizmie i wartościach.

Nie kryję satysfakcji. Wydarzenia w Paryżu to nie tylko wielka promocja Krakowa i jego literackiej tożsamości, ale szansa na przywrócenie literaturze polskiej należnego miejsca w europejskim obiegu ważnych dzieł kultury i wzmocnienie zainteresowania twórczością polskich pisarzy w takich krajach, jak Francja, Kanada, ale także Afryka Północna. Od lat działania te podejmuje z sukcesem Instytut Książki. Wzmocnienie tych działań poprzez silne podkreślenie wagi całego sektora kreatywnego związanego z literaturą przez miasta Kraków i Wrocław i wspólna silna prezentacja z Instytutem Książki jest fenomenem współpracy i jedną z ciekawszych wspólnych przedsięwzięć silnych ośrodków kultury, dawnej i przyszłorocznej europejskiej stolicy kultury  – oświadczyła Magdalena Sroka, Wiceprezydent Krakowa dziękując wydawcom, organizatorom stoiska z Polski i Francji.

O polskim programie prezentacji, oryginalności stoiska – odróżniającego się od stoisk wydawców, a także głównego gościa narodowego – Brazylii – z zachwytem opowiadali francuscy wydawcy, francuskie media, ale także przedstawiciele tutejszych służb dyplomatycznych z Ambasadorem RP Andrzejem Byrtem na czele.  Obecność Polaków odnotowana została przez najważniejsze francuskie media, m.in. Le Monde, TV5, La Liberation, L’Express, Le Nouvel Observateur, Le Figaro, RFI.

Znakomity projekt. I ogromne zainteresowanie. Cieszę się, że Kraków i Wrocław mogły zaprosić tak wielu autorów na targi do Paryża. Opowiadaliśmy, między innymi, o tym, że w przyszłym roku Wrocław będzie Europejską Stolicą Kultury i Światową Stolicą Książki. Dziękuję Ministerstwu Kultury i Instytutowi Książki za pomoc i współpracę – podsumował Prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz.

Dużym zainteresowaniem cieszyła się bogata oferta sprzedażowa księgarni zorganizowanej na polskim stoisku przez największą sieć dystrybucji i sprzedaży detalicznej FNAC. Na polskim stoisku znalazło się niemal 5 tysięcy książek, w tym praktycznie pełen wybór tytułów, które kiedykolwiek zostały przetłumaczone na język francuski i wydane we Francji. Największą popularnością cieszyły się książki Witolda Gombrowicza, Zygmunta Miłoszewskiego, Olgi Tokarczuk, ale i bardzo we Francji popularnego rysownika Grzegorza Rosińskiego, autora serii Thorgal.

To bardzo pozytywne wydarzenie. Targi książki o skali takiej jak paryskie pozwalają na zagęszczenie sieci międzyludzkiej, migrowanie książek z rąk do rąk – pisarze, tłumacze, wydawcy i czytelnicy odnajdują się nawzajem. Często przypadek sprawia, że książka zdobywa międzynarodową popularność, taka historia przydarzyła się np. Harukiemu Murakamiemu. Bez takich spotkań byłoby to niemożliwe – powiedziała Joanna Bator, ubiegłoroczna laureatka nagrody Nike, obecna na kilku spotkaniach autorskich.

Ważnym elementem polskiej prezentacji były spotkania tłumaczy, spotkania branżowe, rozmowy o polityce kulturalnej miast literatury, a także potężna prezentacja ponad 20 wydawców z obu miast, którzy prezentowali swoje najciekawsze książki na specjalnych regałach. Goście targów mieli okazję zapoznać się z ofertą następujących oficyn: BOSZ, Dwie Siostry, Format, Karakter, Lokator, MCK, Ossolineum, Orbis Pictus, Universitas, Ha!art, MOCAK, Dodoeditor, Warstwy, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wydawnictwo SQN,Wydawnictwo Literackie, Wytwórnia, ZNAK, A5 i Znak Emotikon.

Promocja literatury polskiej za granicą to żmudna, niekończąca się praca. Mam nadzieję, że organizatorzy prezentacji Krakowa i Wrocławia pójdą za ciosem i spowodują, że to jednorazowe wydarzenie przełoży się na realne zwiększenie zainteresowania pisarzami polskimi we Francji i całej Europie. Mamy literaturę na naprawdę wysokim poziomie, to nie jest tak, że próbujemy dotrzeć do ludzi z tym, co jest słabe. Polski teatr ma światową renomę, polskie kino też powoli wychodzi z cienia. Gdzieś tutaj – toutes proportions gardées – są kryminały, w tym także to, co piszę. Mam nadzieję, że targi w Paryżu stanowią pewną jaskółkę dobrej zmiany – ocenił Zygmunt Miłoszewski, tegoroczny laureat Paszportu „Polityki”.

W czasie trwania Targów doszło do ważnego spotkania Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej profesor Małgorzaty Omilanowskiej z Minister Kultury Francji Fleur Pellerin, podczas którego podpisały deklarację o współpracy. Współpraca ta jest szczególnie ważna w dziedzinie upowszechniania czytelnictwa i literatury, czego dowodem jest nie tylko obecność Krakowa i Wrocławia jako gości honorowych tegorocznych targów w Paryżu, ale także zaproszenie Francji jako gościa honorowego na Międzynarodowe Targi Książki w Warszawie w maju 2015. W deklaracji podkreślono także wagę współpracy między muzeami oraz znaczenie dziedzictwa historycznego, które łączy oba kraje. Panie minister zobowiązały się działać razem na forum Unii Europejskiej na rzecz polityki wspierającej twórczość artystyczną, uznanie wartości dziedzictwa oraz powszechny dostęp do kultury. Podkreśliły znaczenie ambitnej polityki kulturalnej wspierającej powstawanie wysokiej jakości dzieł literackich.

W organizację polskiego stoiska włożyliśmy bardzo dużo wysiłku i cieszy mnie, że zostało to docenione – mówi Laurence Dyèvre konsultant literacki Instytutu Francuskiego. Było widać rezultaty naszej pracy: każde spotkanie cieszyło się powodzeniem, słyszeliśmy bardzo dużo komplementów na temat programu, który zdaniem odwiedzających był urozmaicony i ciekawy. Wiele osób zaznaczało, że bardzo by chcieli żeby polskie stoisko pojawiało się na targach co roku. To ogromna satysfakcja.

Ostatniego dnia Targów doszło także do ważnej dla przyszłości polskiego rynku książki i księgarstwa dyskusji Andrzeja Nowakowskiego, Grzegorza Gaudena z prezesem Francuskiego Związku Wydawców BIEF Jeanem –Guy Boinem oraz przedstawicielami francuskich księgarni. Była to ważna debata wpisująca się w europejski trend wprowadzania stałej ceny książki jako narzędzia wspomagającego rynek książki i rozwój kultury.

W trzeci dzień paryskich targów książki polskie stoisko odwiedził premier Francji Manuel Valls, który otrzymał w prezencie egzemplarz Mikrokosmosu Normana Daviesa. W spotkaniach autorskich wzięło udział ponad 20 twórców z Polski i ze świata. Dyskutowaliśmy o poezji, polskim kryminale, odkrywaniu Mrożka, o wolności i o demokracji. Można było spotkać się m.in. z  Adamem Michnikiem, Olgą Tokarczuk, Joanną Bator, Ryszardem Krynickim, Tomaszem Różyckim,  Markiem Krajewskim, Zygmuntem Miłoszewskim czy Joanną Concejo.

O Mrożku, Kantorze i recepcji ich dzieł rozmawiały Vera Michalski, Małgorzata I. Niemczyńska i Marie-Thérèse Vido-Rzewuski. Panelistki próbowały odpowiedzieć na pytanie czy dzieła Sławomira Mrożka mają szansę wrócić do pełni popularności. Twórczość Kantora jest bardzo elitarna, istnieje pewien kult Kantora w wąskim gronie odbiorców, Mrożek natomiast ma szansę dotrzeć do szerszej publiczności. Przylgnęła do niego etykieta twórcy trudnego, ale ja wierzę, że zostanie odkryty na nowo.

Poezja polska i jej znaczenie były tematem rozmowy literaturoznawczyni Marie Bouvard, pisarza i historyka literatury Alaina van Crugtena oraz Michała Rusinka. Paneliści dyskutowali o twórczości Wisławy Szymborskiej, Czesława Miłosza i Tadeusza Różewicza – trojga najbardziej znanych przedstawicieli polskiej szkoły poezji, mówili o recepcji ich wierszy, ale też podjęli próbę osadzenia ich w codzienności. Codzienności minionej – mówił Michał Rusinek – takiej, do której Francuzi nie mają dostępu podwójnie, bo to codzienność polska, a dodatkowo osadzona w PRL. Wniosek jest taki, że należy tę poezję we Francji przeczytać na nowo, być może mniej patrząc na koneksje miedzy literaturą polską a francuską, nie osadzając jej, ale próbując ją zrozumieć w kontekście polskiej historii, polityki i także sztuki – dodał Rusinek.

W kolejnej rozmowie o poezji wzięli udział Tomasz Różycki i Ryszard Krynicki. Mówiąc o swojej twórczej drodze, poeci wspomnieli także autorów Nowej Fali, twórców, którzy ukształtowali polską dykcję poetycką na lata.

W spotkaniu poświęconym kryminałowi udział wzięli Marek Krajewski, Zygmunt Miłoszewski i Hervé Le Corre. Autor „Gniewu” przekonywał, że ten gatunek literacki cieszy się w Polsce dużą popularnością: Wejdziecie Państwo do księgarni i widzicie całą osobną salę z kryminałem – mówił. Zwrócił także uwagę na coś, co odróżnia polski kryminał od innych: Wszystkie nasze książki są o pamięci europejskiej – stwierdził. – Często nam się wydaje że przeszłość została dawno napisana i nic się w niej nie dzieje, ale okazuje się że ukrywają się w niej inne języki, inne narody, winy z którymi sobie nie poradziliśmy… I to znakomicie pokazuje, jak literatura kryminalna może być egzorcyzmem historii. Marek Krajewski odpowiedział na pytanie, dlaczego zdecydował się na osadzenie swoich kryminałów we Wrocławiu: Kocham to miasto, a gdy się kogoś kocha, to trzeba jak najlepiej poznać jego historię.

Trudno jest rozmawiać o literaturze w sytuacji, kiedy Ukraina bardziej potrzebuje broni, kiedy, co na swój sposób wymowne,na Salon du livre nie ma stoiska prezentującego literaturę ukraińską, a wydatki rządu idą na wojnę – zaczął piękną polszczyzną spotkanie z Adamem Michnikiem Jurij Andruchowycz. Dwóch intelektualistów reprezentujących różne kraje i różne pokolenia zastanawiało się nad znaczeniem konfliktu na Ukrainie dla wartości europejskich. Pisarze byli zgodni co do tego, że linia tego konfliktu nie przebiega zgodnie z podziałami językowymi i etnicznymi, ale polega na wyborze kulturowym. Rosja Puszkina nie jest Rosją Putina – stwierdził dobitnie Adam Michnik. Wtórował mu Andruchowycz: czytelnicy moich książek to w dużej mierze rosyjskojęzyczni mieszkańcy Ukrainy. Podstawową sprawą dla przyszłości Ukrainy i całego kontynentu jest wybór wartości demokratycznych przy jednoczesnym odrzuceniu narracji politycznej w kulturze jako ryzykownej i potencjalnie prowadzącej do odrzucenia demokracji jako prawa do wolności – spuentowali Michnik i Andruchowycz.

Twórczość Brunona Schulza i Witolda Gombrowicza stała się tłem spotkania trzech znakomitych współczesnych powieściopisarek polskich i francuskich inspirujących się w różnym stopniu poetyką realizmu magicznego, filozofii dalekowschodniej i psychologii głębi – Olgi Tokarczuk, Joanny Bator i Sylvie Germain. Czy charyzmat i niepodrabialny styl dwóch gigantów polskiej literatury okresu międzywojennego jest dla współczesnych pisarek polskich inspiracją, czy „gębą” i ograniczeniem? Zamieszkała w małym miasteczku na Dolnym Śląsku Olga Tokarczuk wyznała, co pociąga ją w sytuacji pisarki „prowincjonalnej”, dlaczego polski, a szerzej środkowoeuropejski punkt widzenia może być ciekawszy, bardziej nośny i odkrywczy niż Zachodni.

Dzień drugi Targów upłynął na polskim stoisku Krakowa i Wrocławia pod znakiem spotkań z blisko 30 gośćmi z Polski, Francji, Belgii, Ukrainy i Włoch. W ramach polskiej prezentacji na Salon du livre odbyły się spotkania autorskie m.in. z Mariuszem Szczygłem, Krzysztofem Vargą, Normanem Daviesem, Jurijem Andruchowyczem, Danielem Beauvois, Philippe Trétiackiem, Patrickiem Gaumerem, Grzegorzem Rosińskim. Zarówno polska księgarnia, jak i stanowiska do podpisywania książek przeżywały prawdziwe oblężenie. Długie kolejki czytelników ustawiały się po autografy Grzegorza Rosińskiego, Wojciecha Tochmana czy Jurija Andruchowycza. Stoisko polskie odwiedził także Prezydent Republiki Francuskiej François Hollande, który spotkał się z przedstawicielami polskich miast. Przyjął w prezencie polskie książki, m.in. Kolaże Szymborskiej wydane przez krakowski MOCAK, a także francuskie tłumaczenie Z dziennika podróży Andrzeja Bobkowskiego.

Spotkanie polskich reportażystów: Mariusza Szczygła i Wojciecha Tochmana przyciągnęło prawdziwe tłumy czytelników. Nie jest tajemnicą, że francuscy odbiorcy w sposób szczególny cenią sobie literaturę faktu. Dyskutując o tajnikach rzemiosła reporterskiego, autorzy zwracali uwagę na odpowiedzialność twórcy za słowo. Literatura bez szczegółu nie istnieje – powiedział Wojciech Tochman zapytany o to, jak dużo detali powinno być w dobrym reportażu. Kiedy jest szczegół, sprawa nie wymaga dodatkowego komentarza – dodał. Sporo miejsca poświęcono najważniejszym twórcom gatunku: Ryszardowi Kapuścińskiemu i Hannie Krall. O Jerzym Grotowskim rozmawiali Georges Banu, Erik Veaux i Ludwik Flaszen, najwybitniejszy znawca teatru eksperymentalnego twórcy związanego z Wrocławiem i jego wieloletni współpracownik. Joanna Olech i Jean-Philippe Arrou-Vignod opowiadali o bohaterach ze swojego dzieciństwa, pisarka zdradziła m.in. dlaczego została autorką bajek dla dzieci. Przygotowywałam się do zawodu ilustratorki i to przypadek zrządził, że zaproszono mnie do zrobienia komiksu – mówiła. Jaki jest sposób na sukces Joanny Olech? Nie schlebiam gustom młodych czytelników – wyjaśniała – książki, które piszę przede wszystkim musza podobać się mnie samej. To dlatego są autentyczne. Zdarza mi się jednak, że zmieniam je po recenzjach moich własnych dzieci – przyznała pisarka, dodając, że nigdy nie wie jak skończy się książka. Po prostu zaczynam pisać, najpierw idzie ciężko, ale później bohaterowie zaczynają żyć własnym życiem.

O surrealizmie codzienności i Wisławie Szymborskiej rozmawiali Masza Potocka, Magdalena Sroka i Michał Rusinek w spotkaniu z Christiane Louis. Francuskiej publiczności zaprezentowano przede wszystkim wydane przez krakowski MOCAK Kolaże noblistki.

Kolaże poetki są doskonale odbierane przez francuską publiczność. Nie tylko jako oryginalna, autonomiczna forma artystycznej ekspresji, która z prywatnej korespondencji przewędrowała do galerii nieomal na całym świecie, ale także jako klucz do jej twórczości poetyckiej. Znaleźć w nich bowiem można te same lub podobne tropy, ślady, wątki, co w wierszach. Ironiczne, surrealistyczne, minimalistyczne, podszyte filozofią wyznawaną przez poetkę i realizowaną zarówno w poważnej twórczości literackiej, tzw. twórczości niepoważnej, jak i kolażach właśnie.

Dla francuskiej publiczności, która nie zna dobrze twórczości poetyckiej Szymborskiej – to znakomity punkt wyjścia do promocji jej przekładów – mówił Michał Rusinek, Prezes Fundacji Wisławy Szymborskiej.

Punktem wyjścia do rozmowy prezydenta Wrocławia Rafała Dutkiewicza i brytyjskiego historyka Normana Daviesa była monumentalna opowieść o wielokulturowej historii Wrocławia Mikrokosmos przetłumaczona w 2013 roku na język francuski. Podczas spotkania uczestnicy podkreślali uniwersalny wymiar historii Wrocławia, której nie można sprowadzić po prostu do opowieści o jednym mieście, czy narodzie, ale która jest co najmniej tak wielowymiarowa, jak wiele nazw nosiło to miasto przez stulecia.

„Europa nieobecna” to tytuł dyskusji Jurija Andruchowycza, Daniela Beauvois i Huberta Klimko-Dobrzanieckiego. Daniel Beauvois – francuski historyk, pisarz, autor licznych artykułów i tłumacz literatury podkreślił, jak bardzo ważny jest udział Krakowa i Wrocławia w paryskich targach. Kraków i Wrocław to żywe archiwa historii Europy Środkowej – stwierdził. Zwracają uwagę Francji na tę część naszego kontynentu, który Francja rzadko chciała widzieć. Nawiązał tym samym do trudnej polskiej przeszłości, wskazując analogie do historii współczesnej Ukrainy: Zarówno Polska, która przez długi czas nie znała wolności, jak i Ukraina, która jej nie zna wcale, wiedzą dobrze co chcę powiedzieć. „Europa nieobecna” to przede wszystkim Europa milcząca w sytuacji, w jakiej znajduje się osamotniona i porzucona Ukraina – stwierdził pisarz. Zgodzili się z nim Jurij Andruchowycz i Hubert Klimko-Dobrzaniecki. Syte społeczeństwo Zachodu, wyprowadzając swoje rasowe psy woli rozmawiać o rzeczach przyjemniejszych niż Ukraina. Zachód porzucił ten kraj. To najgorsza wojna, bo wojna bez wypowiedzenia – mocna, emocjonalna rozmowa dotykała problematyki wspólnej odpowiedzialności Zachodu.

Fani komiksów spotkali się z prawdziwą legendą tego gatunku, autorem albumów „Thorgal”, „Yans”, „Sioban” i „Szninkiel” – Grzegorzem Rosińskim. W spotkaniu zatytułowanym przewrotnie „Czy Thorgal jest Polakiem?” biograf słynnego rysownika Patrick Gaumer pytał o spotkanie z Jerzym Kosińskim, podczas którego w domu znajomych Rosiński miał wymalować sylwetkę Thorgala, tytułowego bohatera swojego sztandarowego komiksu, na tle alpejskich szczytów. To była pierwsza jego praca, którą zobaczył Kosiński. Rozmawiano o współpracy z Belgiem Jeanem Van Hammem, przesyłaniu do Belgii gotowych rysunków plansza po planszy, za pośrednictwem Ministerstwa Kultury i Sztuki i o tym, jak zostało to zablokowane po wprowadzeniu stanu wojennego. Seria cieszy się do dziś ogromną popularnością, co potwierdziła długa kolejka oczekująca na dedykacje, niektórzy z kompletem wszystkich wydań. Rosiński i Gaumer rozmawiali o różnicach pomiędzy komiksem amerykańskim, japońskim i europejskim. Wyróżnikiem komiksu europejskiego jest, według twórcy Thorgala, jego literackość. Komiksy europejskie są autorskimi opowieściami, które z powodzeniem można porównać z historiami spisanymi na stronach książek.

Ważnym wydarzeniem drugiego dnia Targów była wizyta Prezydenta Republiki Francuskiej na stoisku Krakowa i Wrocławia odnotowana przez najważniejsze telewizje francuskie we wszystkich serwisach informacyjnych. W czasie spotkania Wiceprezydent Krakowa Magdalena Sroka i ambasador RP we Francji Andrzej Byrt zaprosili François Hollande do Krakowa, ten zaś zapewnił, że z radością odwiedzi stolicę Małopolski. Hollande spędził na stoisku kilka chwil, rozmawiając z delegacją polskich miast. Przyjął także egzemplarze Kolaży Wisławy Szymborskiej oraz Z dziennika podróży Andrzeja Bobkowskiego w tłumaczeniu Laurence Dyèvre wydane przez Noir sur Blanc.

Wizyta głowy państwa na stoisku narodowym to ewidentny dowód zainteresowania Polską – mówi Grzegorz Gauden, dyrektor Instytutu Książki. To doskonałe dopełnienie podpisanej przez Ministrów Kultury obydwu państw deklaracji współpracy w dziedzinie promocji czytelnictwa i literatury, a zarazem podkreślenie znaczenie ambitnej polityki kulturalnej wspierającej rynek książki.

W trzecim dniu Targów na stoisku Krakowa i Wrocławia rozmawiać będzie się o Kantorze i Mrożku, o poezji Wisławy Szymborskiej, Czesława Miłosza, Tadeusza Różewicza, Tomasza Różyckiego i Ryszarda Krynickiego. O płci literatury podyskutują Joanna Bator, Olga Tokarczuk i Sylvie Germain. Ważnym punktem niedzielnego programu będzie niewątpliwie debata z udziałem Jurija Andruchowycza i Adama Michnika dotycząca demokracji i wolności mediów, jak również spotkanie gigantów polskiego kryminału: Marka Krajewskiego i Zygmunta Miłoszewskiego.

Pierwszy dzień paryskich targów książki upłynął na polskim stoisku pod znakiem rozmów o reportażu, polskiej poezji i związkach literatury i filmu. Czołowi polscy twórcy spotkali się z czytelnikami, tłumaczami i prasą francuską. Przy okazji tych najważniejszych dla francuskiego obszaru językowego targów książki Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP prof. Małgorzata Omilanowska i Minister Kultury Francji Fleur Pellerin podpisały deklarację o wspieraniu rozwoju współpracy kulturalnej między Polską i Francją. Zadeklarowały, iż będzie się ona koncentrować min. na współpracy pomiędzy narodowymi instytutami audiowizualnymi oraz na dwustronnej promocji literatury i czytelnictwa.

Ważnym wydarzeniem Targów była podpisana wczoraj deklaracja o współpracy podpisana przez Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP prof. Małgorzatę Omilanowską i Minister Kultury Francji Fleur Pellerin. Obie strony zadeklarowały, że współpraca ta jest szczególnie ważna w upowszechnianiu czytelnictwa i literatury, czego dowodem jest zaproszenie Francji jako gościa honorowego na Międzynarodowe Targi Książki w Warszawie w 2015 oraz zaproszenie miast Krakowa i Wrocławia jako gości honorowych Salonu Książki 2015 w Paryżu. W deklaracji podkreślono także wagę współpracy między muzeami oraz znaczenie dziedzictwa historycznego, które łączy oba kraje. Panie minister zobowiązały się działać razem na forum UE na rzecz polityki wspierającej twórczość artystyczną, uznanie wartości dziedzictwa oraz powszechny dostęp do kultury. Podkreśliły znaczenie ambitnej polityki kulturalnej wspierającej powstawanie wysokiej jakości dzieł literackich.

Równie ważnym wydarzeniem związanym z europejskimi regulacjami na rynku książki była wspólna deklaracja w sprawie ujednolicenia podatku VAT na książki drukowane i cyfrowe podpisana wczoraj przez Ministrów Kultury Polski, Francji, Niemiec i Włoch. Podkreślając rolę nowych technologii i książki cyfrowej dla przyszłości czytelnictwa, Ministrowie zaapelowali do Komisji Europejskiej o nadanie takiego kierunku rozwoju prawodawstwa europejskiego, który doprowadzi do rozszerzenia obniżonej stawki podatku VAT na wszystkie książki, niezależnie od tego, czy są one drukowane, czy też cyfrowe. Stanowisko polskiej Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest zgodne ze stanowiskiem Rządu RP z kwietnia 2013 roku w tej sprawie.

Na stoisku polskim miast literackich Krakowa i Wrocławia odbyło się w piątek 12 spotkań z autorami reprezentującymi najważniejsze aspekty dziedzictwa literackiego Polski i Francji, oraz najciekawsze i najbardziej nośne trendy we współczesnej literaturze obu krajów. Towarzyszyły im warsztaty dla dzieci oraz prezentacje najnowszych przekładów literatury polskiej na język francuski; swoje książki podpisywali min. Norman Davies, Mariusz Szczygieł, Olga Tokarczuk, Joanna Bator i Marzena Sowa, autorka niezwykle popularnej nad Sekwaną serii komiksowej pt. Marzi.

Prawdziwe tłumy gości ściągnęło na polskie stoisko spotkanie Jurija Andruchowycza z Normanem Daviesem i Mariuszem Szczygłem. Spotkanie przybliżające francuskiej publiczności specyfikę doświadczenia środkowoeuropejskiego zostało oparte na toposie miasta – czynnika zmiany cywilizacyjnej, przestrzeni mieszania języków i tradycji składających się na złożoną tożsamość naszego makroregionu. Słuchacze targów mieli okazję zapoznać się z bogactwem i żywotnością polskiej poezji, reprezentowanej w pierwszy dzień prezentacji przez Urszulę Kozioł i Ewą Lipską. Setki osób słuchały rozmowy Olgi Tokarczuk z Erikiem-Emmanuelem Schmittem, autorem głośnych książekOskar i pani Róża i Pan Ibrahim i kwiaty Koranu. Uwielbiany przez francuską publiczność pisarz gorąco polecał widzom powieści Tokarczuk. Uwagę miejscowej publiczności zwróciła również rozmowa o feminizmie w literaturze z udziałem Joanny Bator i czołowych francuskich antropologów i filozofów kultury zajmujących się znaczeniem płci kulturowej – Catherine Deschamps, Geneviève Fraisse i Patrickiem Jean.

Polskie stoisko przeżyło prawdziwe oblężenie podczas spotkania z Romanem Polańskim. Urodzony w Krakowie reżyser i scenarzysta o międzynarodowej sławie opowiedział o tekstach, które wywarły największy wpływ na fabuły jego filmów. Wrażenia z lektury sztuk Szekspira i Yasminy Rezy towarzyszyły adaptacjom dzieł Dickensa, wspomnieniom ze współpracy z Robertem Harrisem, autorem scenariusza do Autora widmo. Reżyser zdradził też postępy prac nad swoją najnowszą produkcją – kręconą częściowo w Krakowie Aferą Dreyfusa. Chętnie i sporo opowiadał o literaturze europejskiej, która była zawsze kontekstem jego twórczości filmowej. Rozmowa miała także charakter sentymentalny. Polański dużo mówił o Krakowie, do którego przeniosła się jego rodzina w latach 30. Mówił o nim jako o mieście dzieciństwa i przedwczesnego dojrzewania, o mieście trudnych wspomnień i ważnych inspiracji.

Pierwszego dnia Targów na stoisku Krakowa i Wrocławia rozmawiano też o polityce literackiej obu miast w konfrontacji z doświadczeniami francuskimi. Zaprezentowano największe festiwale literackie w Polsce, program Miasta Literatury UNESCO dla Krakowa i Wrocławia – Światowej Stolicy Książki UNESCO 2016, podkreślono obecność stolicy Małopolski w Sieci Miast Pisarzy Uchodźców ICORN i plany Wrocławia związane z dołączeniem do tej sieci; wspomniano akcje wykorzystujące nowe media do upowszechniania czytelnictwa. Przedstawiciele kilku regionów francuskich, oraz Robert Piaskowski – koordynator programu Kraków – Miasto Literatury UNESCO oraz Irek Grin – kurator programu literackiego Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016 i Światowej Stolicy Książki UNESCO wymienili się doświadczeniami w zakresie promowania literatury jako fundamentu świadomego i kreatywnego społeczeństwa.

W sobotę program polskiego stoiska będzie równie, o bogaty i intensywny. Obok dyskusji wokół spuścizny „wielkich nieobecnych” – Jerzego Grotowskiego, Tadeusza Kantora i Brunona Schulza odbędzie się spotkanie Olgi Stanisławskiej z Mariuszem Szczygłem i Wojciechem Tochmanem o sile i specyfice polskiego reportażu. Joanna Olech wraz z Jean-Philippe Arrou-Vignod opowiedzą, jak pisać książki dla dzieci, a Norman Davies i Prezydent Wrocławia – Rafał Dutkiewicz przedstawią historię stolicy Dolnego Śląska na podstawie znanej książki brytyjskiego historyka pt. Mikrokosmos jako paradygmat dla całej Europy Środkowej. Francuska publiczność spotka się także z rysownikiem Grzegorzem Rosińskim, który w rozmowie z Patrickiem Gaumerem opowie o Thorgalu – fenomenie współczesnej europejskiej kultury popularnej zrodzonym nad Wisłą.

Polska literatura tłumaczona na język francuski budzi żywe zainteresowanie na księgarni stoiska polskiego prowadzonej przez francuską sieć FNAC. Można tam znaleźć właściwie wszystko, co kiedykolwiek zostało przetłumaczone i opublikowane we Francji. Polska księgarnia jest odwiedzana przez tysiące francuskich czytelników, którzy najchętniej kupują teksty Kapuścińskiego, Tokarczuk, Miłoszewskiego, Krajewskiego i Olgi Tokarczuk. Świetnie sprzedaje się także klasyka polskiej literatury, przede wszystkim dzieła Witolda Gombrowicza, duże zainteresowanie budzi także polska eseistyka, poezja i reportaż.

Polska Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Małgorzata Omilanowska, Minister Kultury i Komunikacji Republiki Francuskiej Fleur Pellerin, a także Mer Paryża Anne Hidalgo w towarzystwie reprezentantów miast i przedstawicieli polsko-francuskiej dyplomacji i kultury uświetnili ceremonię inauguracji największych targów książki w obszarze języka francuskiego – Salon du livre de Paris. Kraków i Wrocław w roli Gościa Honorowego targów zaprezentują swoje wydawnictwa, autorów, tłumaczy, a także bogaty program spotkań pisarzy polskich z pisarzami i krytykami z Francji. Wspólnie z Instytutem Książki stworzono bogatą ofertę prezentacji literatury i szerzej – kultury polskiej dopasowanej do specyfiki francuskiego rynku książki. Targi potrwają do 23 marca.

Uroczyste otwarcie polskiego stoiska zaszczyciło swoją obecnością wielu przedstawicieli polskiej dyplomacji na czele z Ministrami Kultury Francji i Rzeczpospolitej Polskiej, a także Ambasadorem RP w Paryżu Andrzejem Byrtem. Z wielką satysfakcją obejrzałam stoisko Krakowa i Wrocławia na Salon du livre – mówi Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Małgorzata Omilanowska. – Mamy się czym pochwalić jako kraj i jako kraj literatury. Mam nadzieję, że nasi twórcy dzięki umiejętności pisania o rzeczach z pozoru prostych, ale istotnie podstawowych, dotrą do czytelników francuskiego języka.

Minister Kultury wtóruje dyrektor Instytutu Książki Grzegorz Gauden: Salon książki w Paryżu to jedno z najważniejszych wydarzeń na świecie. Uzyskanie statusu gościa honorowego to nie jest rzecz łatwa. Targi dbają o własny prestiż i zapraszają kraje i miasta, które mogą ten prestiż wzmocnić. Fakt, że paryski salon chciał mieć Kraków – Miasto Literatury UNESCO, Wrocław – Światową Stolicę Książki UNESCO 2016 i Polskę – jako wydarzenie tegorocznej edycji, samo w sobie jest już powodem do satysfakcji.

Targi Książki w Paryżu łączą promocję czytelnictwa na ogromną skalę z wydarzeniami branżowymi. Rokrocznie targi odwiedza 200 tysięcy czytelników. Swoją ofertę prezentuje przeszło 1200 wydawców, odbywa się około 500 spotkań autorskich z udziałem przedstawicielami 50 krajów. Salon du Livre to jedne z największych targów książki w Europie.  Wśród zaproszonych gości pojawili się francuscy wydawcy, przedstawiciele polskiego i francuskiego życia kulturalnego, a także blisko 30 pisarzy z Polski i ze świata – zaproszonych do udziału w programie literackim stoiska: m.in.: Joanna Bator, Daniel Beauvois, Joanna Chmielewska, Norman Davies, Artur Domosławski, Joanna Concejo, Urszula Kozioł, Ryszard Krynicki, Ewa Lipska, Zygmunt Miłoszewski, Joanna Olech, Marzena Sowa, Eric- Emmanuel Schmidt, Olga Tokarczuk, Agata Tuszyńska czy Krzysztof Varga. Wielką sensacją otwarcia było pojawienie się na stoisku polskim Romana Polańskiego i Grzegorza Rosińskiego.

Jestem bardzo dumny z tego że miasta Kraków i Wrocław mogą się prezentować w stolicy Francji. A jestem tym bardziej szczęśliwy, że moje ukochane miasto Kraków, miasto mojego dzieciństwa, może prezentować tutaj właśnie swoją literaturę, literaturę mojego dzieciństwa, na której wyrosłem – powiedział Roman Polański.

Miasta prezentują się w centralnym miejscu pawilonu wystawienniczego w Parc des Expositions przy Porte de Versaille na powierzchni ponad 200 m2. Na pięknie zaprojektowanym stoisku wyeksponowana jest cała literatura polska dostępna w języku francuskim: proza, poezja, albumy, komiksy, książka dziecięca i multimedia. Specjalnie na potrzeby polskiej reprezentacji opublikowano także wspólny katalog: Opowieść o dwóch miastach przygotowany we współpracy z „Tygodnikiem Powszechnym”. Swoje półki mają wydawcy Krakowa i Wrocławia, a także liczne instytucje kultury tych miast.

Te targi to niezwykła okazja do promocji polskiej literatury w świecie, a zarazem podkreślenie roli Krakowa jako miasta literatury UNESCO. Wspólnie z Wrocławiem dzielimy troskę o los polskiej literatury w świecie, zależy nam na wzmocnieniu kontaktów branży wydawniczej z Polski z obszarem francuskojęzycznym, już teraz odczuwamy ogromną siłę wzajemnego zainteresowania – podkreślała Magdalena Sroka – w imieniu Prezydenta Krakowa. Podobnie Wiceprezydent Wrocławia – Anna Szarycz podkreśliła wagę wspólnej prezentacji miast i rolę Krakowa oraz Wrocławia jako liderów życia literackiego w Polsce. Nie bez znaczenia jest kontekst Europejskich Stolic Kultury: dla Krakowa w 2000 r. i dla Wrocławia w roku 2016. Liczymy na to, że Wrocław, przywiązujący tak wielką wagę do swojego wielokulturowego dziedzictwa literatury – będzie godnie pełnił rolę Światowej Stolicy Książki UNESCO w 2016 r.

Polskie stoisko stanie się miejscem wielu interesujących dyskusji wokół polskiej literatury, filmu i teatru. Odbędzie się ponad 30 spotkań, w których udział weźmie przeszło 100 gości m.in. Joanna Bator, Iwona Chmielewska, Norman Davies, Artur Domosławski, Ludwik Flaszen, Urszula Kozioł, Marek Krajewski, Ryszard Krynicki, Ewa Lipska, Zygmunt Miłoszewski, Joanna Olech, Roman Polański, Grzegorz Rosiński, Tomasz Różycki, Marzena Sowa, Mariusz Szczygieł, Wojciech Tochman, Olga Tokarczuk, Agata Tuszyńska i Krzysztof Varga.

To jest święto książki, prawdziwa fiesta, świętowanie literatury na wielką skalę, na południowy, francuski sposób – mówi Olga Tokarczuk. – Celebrujemy tutaj książkę i chciałabym, żebyśmy mogli w Polsce świętować literaturę w podobny sposób.

Tymczasem już jutro, 20 marca, odbędą się  na pierwsze spotkania w ramach polskiej prezentacji. Dwie znakomite polskie poetki Urszula Kozioł i Ewa Lipska porozmawiają o sile poezji, a Eric-Emmanuel Schmitt w rozmowie z Olgą Tokarczuk zastanowi się nad cienką granicą między fabułą a historią. Krzysztof Varga opowie o miastach: zarówno o ich prowincjonalizmie jak i roli kulturotwórczej, a Jurij Andruchowycz, Norman Davies i Mariusz Szczygieł opowiedzą o miastach jako o… bohaterach literackich. Artur Domosławski i Véronique Patte spróbują odpowiedzieć na pytanie, jak duży jest wpływ Ryszarda Kapuścińskiego na współczesny reportaż, a Roman Polański zdradzi jak trudna jest dla filmowca adoptowanie literatury na potrzeby filmu. Strategie promocji literackiej obydwu zaproszonych miast zaprezentują także w otwartej rozmowie moderowanej: Robert Piaskowski – koordynator programu Miasto Literatury UNESCO i Irek Grin – Kurator Literacki Biura Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016.

18 marca rozpocznie się „International Literature Showcase” w Norwich, Mieście Literatury UNESCO. Wydarzenie organizowane jest przez Writers’ Centre Norwich oraz British Council, a wspierane przez Arts Council England.

Obecnych będzie 54 przedstawicieli środowisk literackich z ponad 20 krajów. Podzielą się swoimi doświadczeniami i innowacyjnymi pomysłami na promocję literatury i czytelnictwa. Reprezentanci Krakowa Miasta Literatury UNESCO także będą uczestniczyć w tym wydarzeniu. Podzielą się sukcesami, spostrzeżeniami i wizjami rozwoju programów i projektów literackich.

Możesz śledzić wszystkie wydarzenia związane z konferencją na Twitterze, Facebooku oraz na stronie Writers’ Centre Norwich!

Najgorętsze nazwiska współczesnej polskiej literatury i jej najmocniejszych gatunków – kryminału, książki i ilustracji dziecięcej, dyskusje o dziedzictwie, sile i aktualności polskiej poezji, tradycji reportażu, teatru i filmu, warsztaty dla najmłodszych i rozmowy poruszające najistotniejsze problemy tożsamości dzisiejszej Polski, liczni rodzimi wydawcy prezentujący swoje najciekawsze publikacje  – to tylko wybrane atrakcje stoiska Krakowa i Wrocławia, które czekać będą na gości prestiżowych Targów Książki w Paryżu.

Przypomnijmy, że miasta Kraków i Wrocław zostały zaproszone do ról gości honorowych odbywających się w dniach 19 – 23 marca targów Salon du livre de Paris. Kraków – pierwsze słowiańskie Miasto Literatury UNESCO i Wrocław – Europejska Stolica Kultury oraz Światowa Stolica Książki UNESCO 2016, wspólnie z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytutem Książki zaakcentują na tym najstarszym i największym wydarzeniu ekspozycyjnym świata frankofońskiego swoje znaczenie na kulturalnej mapie Europy.

Promocja polskiej kultury i wzajemna wymiana doświadczeń, to najważniejsze cele obecności Krakowa na paryskich Targach Książki – mówi Prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski. Zależy nam nie tylko na wspaniałej prezentacji bogactwa kulturowego Polski i Krakowa, ale chcemy również zaprosić uczestników do dyskusji, czemu służy znakomicie przygotowany program spotkań z polskimi twórcami. Jesteśmy dumni, że będziemy mogli zaprezentować dokonania krakowskich wydawców i udoskonalać program promocji czytelnictwa dzięki spotkaniu z francuskimi księgarzami.

Program prezentacji Krakowa i Wrocławia będzie niezwykle bogaty – przy polskim stoisku odbędą się 34 spotkania z czołowymi przedstawicielami polskiej literatury i poezji, jak również filmu, reportażu czy przekładu. Wszystkie spotkania prowadzone w języku polskim będą przekładane na język francuski, a na samym stoisku wszyscy zainteresowani będą mogli otrzymać pełen pakiet informacji o obu miastach.

Polskie stoisko stanie się miejscem wielu niezwykłych spotkań i zaskakujących dyskusji: Olga Tokarczuk porozmawia z Erikiem-Emmanuelem Schmittem o cienkiej granicy między fabułą a historią, Mariusz Szczygieł wraz z Wojciechem Tochmanem spróbują odpowiedzieć na pytanie o granice cenzury, Roman Polański opowie o relacji literatury z filmem, Marek Krajewski i Zygmunt Miłoszewski zdradzą tajniki sztuki tworzenia polskiego kryminału, a znakomite ilustratorki i ilustratorzy – Iwona Chmielewska, Joanna Concejo i Jérémie Dres zastanowią się, czy i jak opowiadać o wojnie najmłodszym. Goście targów poznają bliżej sylwetki takich polskich ikon jak Jerzy Grotowski, Brunon Schulz, Tadeusz Kantor, Sławomir Mrożek, polscy Nobliści i… Thorgal.

Jednym z najważniejszych elementów polskiej prezentacji na targach będzie obecność kilkunastu wydawców z obu miast. Swoje książki zaprezentuje aż 14 wydawnictw z Krakowa i Małopolski: BOSZ, Karakter, Lokator, Polish Rights, MCK, Universitas, Ha!art, MOCAK, Dodoeditor, Wydawnictwo SQN, Wydawnictwo Literackie, ZNAK, A5 i Znak Emotikon. Każdy z wydawców będzie dysponował własną półką na jednym z regałów na stoisku Krakowa, gdzie wyeksponuje wybrane tytuły. Czytelnicy znajdą tam m.in. pięknie wydane kolaże Wisławy Szymborskiej, powstały na bazie Sklepów cynamonowych Martwy sezon Jakuba Woynarowskiego, tomiki poezji Zbigniewa Herberta, Adama Zagajewskiego i Ryszarda Krynickiego, Dziennik t.1 Sławomira Mrożka czy najnowsze książki min. Marka Krajewskiego, Filipa Springera, Georgesa Pereca i Małgorzaty Szejnert.

Oprócz tego na stoisku znajdzie się miejsce na ekspozycję reprezentacyjnych albumów prezentujących skarby literackiego Krakowa oraz najciekawsze i najprężniej działające instytucje kultury m.in. Muzeum Narodowe, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Cricotekę, MOCAK, Międzynarodowe Centrum Kultury czy Muzeum Etnograficzne. Odwiedzający Targi poznają francuskie wydania dzieł i opracowania biograficzne najważniejszych polskich twórców: Stanisława Lema, Czesława Miłosza, Wisławy Szymborskiej, Sławomira Mrożka, Adama Zagajewskiego, Tadeusza Kantora, Brunona Schulza, Jerzego Grotowskiego, Wojciecha Hasa, Tymoteusza Karpowicza, Tadeusza Różewicza i Rafała Wojaczka.

Wszystkie prezentowane na stoisku książki, jak również zestaw najważniejszych polskich nowości wydawniczych i niemal kompletny zbiór tłumaczonej na język francuski literatury polskiej, będą dostępne w specjalnej księgarni targowej na polskim stoisku.

W czasie Salon du livre nie może zabraknąć miejsca na spotkania branżowe. 23 marca odbędzie się szereg paneli i dyskusji pomiędzy wydawcami polskimi i francuskimi dotyczących sejmowego projektu ustawy stałej ceny książki. Rynek książki we Francji uchodzi za najlepiej zorganizowany w Europie, a sama Francja może poszczycić się jednym z najlepszych wskaźników czytelnictwa. Wielu publicystów wiąże to z faktem funkcjonowania od 1981 tzw. Prawa Langa, na mocy którego wydawcy ustalają stałe ceny książek obowiązujące w dystrybucji. Pozwala to m.in. na zachowanie równowagi rynkowej między większymi a mniejszymi graczami na rynku księgarskim i wspieranie konkurencji jakościowej między wydawcami. Eksperci porównają doświadczenia obu krajów w stymulowaniu kulturotwórczej roli rynku książki.

 Zobacz program wydarzeń.

Ryszard Krynicki , poeta, tłumacz, wydawca, został tegorocznym laureatem Nagrody im. Zbigniewa Herberta. Gratulujemy!

Ryszard Krynicki

( ur. 1943) – poeta, eseista, wydawca i tłumacz. W 1975 roku został sygnatariuszem „Memoriału 59” – listu otwartego polskich intelektualistów przeciw zmianom w konstytucji PRL. Za tom poetycki Kamień, szron (2004) został nominowany do Literackiej Nagrody Nike. Od 1998 roku na stałe mieszka w Krakowie, gdzie przeniósł z Poznania oficynę „a5” – jedno z najważniejszych wydawnictw poetyckich w Polsce. Wydawano w nim m.in. wiersze Szymborskiej, Zagajewskiego, Barańczaka czy Herberta. Jest perfekcjonistą, mówi o sobie: „Gdybym był malarzem, należałbym prawdopodobnie do tych, którzy zakradają się do muzeum, żeby coś poprawić w swoim dziele”. (ms)

Fot. Joanna Helander