Opera Rara 2020

23 stycznia 2020 | Teatr im. J. Słowackiego 

Czy opera może być nowoczesnym spoiwem społecznym, skutecznym instrumentem edukacji i integracji, a nawet lekarstwem na przejawy ksenofobii?

Zapraszamy na otwarte spotkanie inaugurujące Festiwal Opera Rara 2020, w którym wezmą udział pełnomocnik Prezydenta Miasta Krakowa ds. Kultury Robert Piaskowski, dyrektor międzynarodowego stowarzyszenia Opera Europa Nicholas Payne oraz Karolina Sofulak, reżyserka festiwalowego spektaklu „Vanda”.

W tym roku pod szyldem Opera Rara zebrane zostały stylistyki odmienne, lecz połączone wspólną myślą. Festiwal skłania nas do refleksji, dlaczego tak chętnie stawiamy wokół siebie mury, jakie są ich konsekwencje – i co robić, żeby zamiast nich powstawały mosty. Czy mamy traktować operę jako odseparowaną od świata fortecę, w której kultywuje się tylko i wyłącznie sztukę pięknego śpiewu?

Opera potrafiła zawsze szybko i ostro reagować: wsłuchiwać się w społeczne nastroje, komentować rzeczywistość, obrażać królów, inspirować bunty, doprowadzać do furii lub obłaskawiać dyktatorów. Nie ma powodu, by i dzisiaj nie opowiadała nam o świecie tu i teraz: odnosząc się wprost do bieżących wydarzeń lub odbijając je w zwierciadle przeszłości.

Czy jednak w XXI wieku wciąż jesteśmy gotowi słuchać jej głosu?

23, 26, 28, 30 stycznia 2020 | Teatr im. J. Słowackiego

 

G. Rossini

Sigismondo: Franco Fagioli
Aldimira: Francesca Chiejina
Ulderico & Zenovito: Kenneth Kellogg
Ladislao: Pablo Bemsch
Anagilda: Marzena Lubaszka
Radoski: Bartosz Gorzkowski

Chór Capelli Cracoviensis
Orkiestra: Capella Cracoviensis
Dyrygent: Jan Tomasz Adamus

Koncepcja i reżyseria: Krystian Lada
Scenografia i kostiumy: Natalia Kitamikado
Reżyseria światła: Maarten Warmerdam
Asystenci reżysera: Ewa Mikuła, Maarten Heijnens
Wizualizacje: Jagoda Chalcińska
Casting: Marzena Lubaszka

 

Tytuł opery Rossiniego „Sigismondo”, czyli „Zygmunt”, której akcja dzieje się w otoczeniu pewnego polskiego monarchy, każe myśleć o Zygmuncie Starym, Zygmuncie Auguście czy Zygmuncie III Wazie jako jej głównym bohaterze. Librecista jednak, zamiast fabularyzować wątki z biografii autentycznych władców, stworzył postać fikcyjnego piastowskiego króla panującego w kraju ze stolicą w Gnieźnie. Pełne wirtuozerii i wokalnych fajerwerków dzieło z 1814 roku zostanie pokazane w Polsce po raz pierwszy, a wyreżyseruje je Krystian Lada, laureat nagrody MORTIER Next Generation przyznawanej co dwa lata młodemu artyście, który u progu kariery dowiódł już wyjątkowego talentu. Capellę Cracoviensis poprowadzi Jan Tomasz Adamus, zaś w obsadzie szereg gwiazd na czele z wybitnym kontratenorem Franco Fagiolim w roli tytułowej.

23 stycznia 2020 | Reastauracja Albertina

Z libretta opery nie dowiemy się, którego z polskich władców jej autorzy mieli na myśli. Zygmunta Starego czy może Zygmunta II Augusta, a w grę wchodzi także Zygmunt III Waza. Panowanie tej trójki to jednak niemalże sto pięćdziesiąt lat polskiej historii w jednym z jej najbarwniejszych okresów. O to, co wówczas działo się na stołach, czy królowa Bona rzeczywiście przywiozła do Polski włoszczyznę, o to, czym polski stół ubogacił władca ze szwedzkiej dynastii i czym wznoszono toasty – zapytamy Roberta Makłowicza.

Spotkanie poprowadzi Agnieszka Łopatowska – dziennikarka specjalizująca się w literaturze i podróżach. Dyrektor Sektora Lifestyle w Grupie Interia.

24, 25 stycznia 2020 | Małopolski Ogród Sztuki

U. Zimmermann

Sophie Scholl: Marion Grange
Hans Scholl: Wolfgang Resch

Reżyseria: Anna Drescher
Dyrygent: Kaspar Zehnder
Kierownictwo muzyczne: Kaspar Zehnder
Scenografia i kostiumy: Hudda Chukri

Sinfonie Orchester Biel Solothurn

 

Do muzycznego opracowania historii Białej Róży, niemieckiej grupy antynazistowskiego oporu, Udo Zimmermann podchodził trzykrotnie. W 1967 roku napisał operę do libretta swojego brata Ingo Zimmermanna, której kolejną wersję opracował już w roku następnym. Przy okazji inscenizacji w Operze Hamburskiej w 1986 roku miał dokonać nowych przeróbek, zamiast tego postanowił jednak skomponować nową operę na ten sam temat, tym razem do libretta Wolfganga Willaschka. Powstał utwór zupełnie inny: pozbawiony fabuły i skupiony na wewnętrznych przeżyciach dwojga protagonistów – rodzeństwa Schollów – na chwilę przed ich śmiercią. Inscenizacja prezentowana na Festiwalu Opera Rara miała swoją premierę w Theater Orchester Biel Solothurn, a jej autorka Anna Drescher otrzymała za nią w 2015 roku nagrodę Europejskiego Konkursu Reżyserii Operowej oraz nagrodę dla najlepszego spektaklu Festiwalu Operowego Armel. Zagra Sinfonie Orchester Biel Solothurn pod batutą Kaspara Zehndera.

31 stycznia, 1 lutego 2020 | Cricoteka

Katarzyna Głowicka

Koncepcja i reżyseria: Krystian Lada
Kompozytor: Katarzyna Głowicka
Kierownictwo muzyczne: Pedro Beriso
Scenografia i kostiumy: Natalia Kitamikado
Reżyseria światła: Maarten Warmerdam
Wideo: Pim Dinghs
Współpraca wideo: Jasper Flikschuh, Toon Minnen

Obsada: Małgorzata Walewska, Sara Jo Benoot, Francesca Chiejina, Gala Moody
Muzycy: Tomasz Aleksander Plusa, Aleksandra Kwiatkowska, Clara Sawada, Natania Hoffman, Katarzyna Głowicka
Tekst: Roya, Meena Z., Fattemah AH, Freshta (uczestniczki Afghan Women’s Writing Project)
Produkcja: The Airport Society we współpracy z Nuit Blanche 2018 Brussels, Les Brigittines i Instytutem Polskim w Brukseli

Opera-performans czy opera-instalacja, jak sami twórcy nazywają „Unknown, I Live With You”, została zainspirowana wierszami afgańskich poetek – osobistymi wypowiedziami, w których ich głos nie jest skrępowany ani zniekształcony przez mężów, ojców, braci, krewnych czy media. Autorki – Roya, Meena Z., Fattemah AH, Freshta – wzięły udział w Afghan Women’s Writing Project, powołanym, aby zachęcać kobiety w Afganistanie do wyrażania się poprzez słowo i opowiadanie własnych historii. Większość z nich uczestniczyła w przedsięwzięciu potajemnie. Ich poezja, surowa i nierzadko wstrząsająca, przekazuje uniwersalną prawdę o życiu kobiet pragnących wolności w skrajnie patriarchalnym społeczeństwie. Instalacja – rozpisana na trójkę śpiewaków, kwartet smyczkowy, elektronikę i tancerzy (nad wykonaniem całości pieczę sprawuje hiszpański dyrygent Pedro Beriso) – jest wspólnym dziełem reżysera Krystiana Lady i kompozytorki Katarzyny Głowickiej.

31 stycznia 2020 | Kawiarnia Fresh

Krystian Lada to obecnie najgorętsze nazwisko polskiej opery. Gdy ogłaszano program Festiwalu Opera Rara, nazwisko tego reżysera znane było tylko w kręgach teatru i opery, po romansie z Paszportem „Polityki” stało się jednak głośne również wśród szerszej publiczności. Nic więc dziwnego, że spotkanie z nim jest istotnym wydarzeniem festiwalu, tym bardziej że w programie są dwie jego produkcje: klasyczny Sigismondo Gioacchina Rossiniego oraz współczesne Unknown, I live With You Katarzyny Głowickiej.

Spotkanie poprowadzi krytyk teatralny Tomasz Domagała, autor bloga domagalasiekultury.pl.

3, 4, 5 lutego 2020 | Scena Miniatura, Teatr im. J. Słowackiego

R. Strauss

Autor tekstu: Alfred Tennyson
Reżyseria: Mira Mańka
Fortepian: Dominika Peszko

reżyseria i dramaturgia Mira Mańka
choreografia Paula Gogol
reżyseria światła Katarzyna Smożewska
video Antoni Luc
asystentka reżyserki Sofia Teslenko
fortepian Dominika Peszko

Aktorzy:
Krzysztof Drozdowski
Ivan Patin
Oleh Kyryliv
Eugeniusz Diaczkow
Pavlo Riabkow
Sławomir Rokita
Grzegorz Łukawski
Jacek Łukaszewski

 

Alfred Tennyson to poeta raczej rzadko u nas czytany, niedorównujący sławą swoim starszym kolegom romantykom: Shelleyowi, Keatsowi czy Coleridge’owi. Tymczasem jego „Enoch Arden” na Wyspach uważany jest za najbardziej klasyczny poemat epoki wiktoriańskiej. Dzięki festiwalowi będziemy mieli okazję odkryć tę historię na nowo – w spektaklu łączącym muzykę Richarda Straussa z grą aktorów profesjonalnych i naturszczyków. Brytyjski twórca w swojej powieści poetyckiej opisał historię będącą rewersem „Odysei”: rybak Enoch wraca z dziesięcioletniej tułaczki do domu i odkrywa, że jego żona – będąc przekonana, że mąż od dawna jest martwy – poślubiła innego. Całość wyreżyseruje Mira Mańka, studentka Wydziału Reżyserii Dramatu Akademii Sztuk Teatralnych im. S. Wyspiańskiego w Krakowie, a przy fortepianie zasiądzie Dominika Peszko.

4 lutego 2020 | Restauracja Karakter

Enoch Arden to klasyczny poemat epoki wiktoriańskiej, którego akcja jest rewersem Homerowskiej Odysei. Skorzystamy z tej ogromnej rozpiętości czasowej i porozmawiamy o najbardziej smakowitych kąskach w historii kulinariów, o tym, jak to się stało, że pierwszym zajęciem odróżniającym nas od reszty stworzeń było gotowanie, a także o to, kto jadł kapłony, a kto szczeżuje i dlaczego wielki Velázquez wziął sobie za temat starą kobietę smażącą jajka.

Spotkanie poprowadzi Agnieszka Łopatowska – dziennikarka specjalizująca się w literaturze i podróżach. Dyrektor Sektora Lifestyle w Grupie Interia.

 7, 10, 11, 13 lutego 2020 | MOCAK

C. Monteverdi, T. Rożynek

Kompozytor: Teoniki Rożynek
Reżyseria: Magda Szpecht
Scenografia: Janek Simon
Kostiumy: NN
Dźwięk: spectogram.com
Asystent Reżysera: Natalia Orkisz
Scenografia i kostiumy: Jan Simon

Sopran: Jolanta Kowalska-Pawlikowska
Alt: Vincenzo Capezzuto, Ilona Szczepańska
Tenor: Piotr Windak
Bas: Jerzy Butryn

FESTIVAL ENSEMBLE

Skrzypce: Zofia Wojniakiewicz, Beata Nawrocka
Altówka: Jacek Dumanowski Teresa Wydrzyńska
Wiolonczela: Konrad Górka
Teorba: Andreas Arend
Klawesyn / Dyrygent: Marcin Świątkiewicz

Współorganizatorem spektaklu jest: Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK

 

„Il ballo delle Ingrate” („Balet Pań Niewdzięcznych”) to w twórczości Monteverdiego utwór wyjątkowy. Utrzymany w konwencji francuskich ballets de cour powstał na wesele syna księcia Vincenza Gonzagi i stanowi rodzaj przewrotnego moralitetu, w którym antyczni bogowie Wenus, Amor i Pluton napominają kobiety „niewdzięczne”, czyli te, które gardzą miłością, by korzystały z życia i kochały namiętnie, bo inaczej czeka je ponury los w piekielnych czeluściach. W krakowskim spektaklu dzieło Monteverdiego zostanie uzupełnione kompozycjami młodej polskiej twórczyni Teoniki Rożynek. O jej muzyce pisano, że „ma w sobie moc kreowania obrazów” i „wydaje się wyrzeźbiona wprost w materii brzmieniowej”, a kinomani mogą ją kojarzyć ze ścieżki dźwiękowej do nagradzanego filmu „Wieża. Jasny dzień” Jagody Szelc. Spektakl wyreżyseruje Magda Szpecht, należąca do tego samego pokolenia co kompozytorka. Tym razem Capellę Cracoviensis poprowadzi jeden z najciekawszych polskich klawesynistów – Marcin Świątkiewicz.

 

7 lutego | BAL

Magda Szpecht jest jedną z najzdolniejszych młodych reżyserek polskiego teatru. Znana jest publiczności z niezwykle twórczych poszukiwań oraz osobistego, nieoczywistego teatralnego języka. Najciekawsze będą jej zmagania z niełatwą materią opery i muzyki. Relacja między dość dużą wolnością twórczą prezentowaną przez reżyserkę a nieco „skostniałą”, tradycyjną formą i konwencją operową będzie jednym z głównych tematów spotkania.

Spotkanie poprowadzi krytyk teatralny Tomasz Domagała, autor bloga domagalasiekultury.pl.

8, 9, 12, 14 lutego | Teatr Łaźnia Nowa

Vanda: Adriana Kučerová
Bożena: Magdalena Wachowska
Homena: Matylda Staśto-Kotuła
Slavoj: Piotr Buszewski
Lumir: Łukasz Klimczak
Roderich: Sebastian Szumski
Velkoknez: Michał Dembiński
Poseł: Jakub Pawlik
Hlasatel – Adam Radnicki

Chór Polskiego Radia
przygotowanie chóru: Maria Piotrowska – Bogalecka
orkiestra: Sinfonietta Cracovia
dyrygent: Jurek Dybał
asystenci dyrygenta: Mieczysław Unger, Jan Stańczyk

reżyseria: Karolina Sofulak
scenografia i światła: George Johnson-Leigh
choreografia: Katarzyna Zielonka i Jarosław Staniek
kostiumy: George Johnson-Leigh
asystenci reżyserki: Szymon Komarnicki, Darek Meclik

taniec: Katarzyna Gocał, Karol Pruciak

statyści – Włodzimierz Bareła, Łukasz Dulewicz, Piotr Górski

 

Kolejne ciekawe „polonicum” w programie Festiwalu Opera Rara. Nie ma chyba osoby, która ukończywszy polską podstawówkę, nie słyszała legendy o Wandzie, co nie chciała Niemca. Tę właśnie historię obrali za punkt wyjścia libreciści opery Antonína Dvořáka. Niechęć w stosunkach polsko-germańskich ma u nich źródło w konflikcie religijnym. Królowa Wanda jest wierną wyznawczynią słowiańskich bogów i nie zgadza się na przyjęcie oświadczyn niemieckiego księcia, a wraz z nimi chrześcijaństwa, któremu lud jest nieprzychylny. Odmalowana zostaje jako dzielna przywódczyni, która rzuca się do Wisły, bo poprzysięgła wcześniej bóstwom, że poświęci życie w zamian za zwycięstwo nad wrogą armią. Reżyserii rzadko wystawianej opery czeskiego romantyka podejmie się Karolina Sofulak. Laureatka Europejskiego Konkursu Reżyserii Operowej zrealizowała w Polsce głośnego „Fausta” Gounoda (Teatr Wielki w Poznaniu), pracuje jednak głównie za granicą, m.in w Royal Opera House, English National Opera, Opera Holland Park czy Opéra National de Bordeaux. Z niełatwą i bogatą partyturą zmierzą się Sinfonietta Cracovia oraz prowadzący orkiestrę Jurek Dybał.

8 lutego 2020 | Teatr Łaźnia Nowa

Karolina Sofulak, reżyserka operowa uznana zarówno w kraju, jak i za granicą, podjęła się realizacji opery Antonína Dvořáka Vanda. W tym dziele najbardziej interesujące wydaje się połączenie krakowskiej legendy z czeską osobowością kompozytora. Na spotkaniu spróbujemy znaleźć odpowiedź na pytanie, czy Polska z dystansu – sama reżyserka pracuje głównie w Europie Zachodniej – wygląda rzeczywiście inaczej niż od środka. Porozmawiamy także o tym, czy obraz naszego kraju zaprezentowany przez Dvořáka wydaje się choć trochę znajomy reżyserce jego dzieła.

Spotkanie poprowadzi krytyk teatralny Tomasz Domagała, autor bloga domagalasiekultury.pl.

10 lutego 2020 | L Concept 13″ Bar & Restaurant 13

Il ballo delle Ingrate (Balet pań Niewdzięcznych) Monteverdiego to utwór wyjątkowy. Utrzymany w konwencji francuskich ballets de cour powstał na wesele syna księcia Vincenza Gonzagi. A że włoski dwór na przełomie baroku i renesansu to ciekawy temat nie tylko od strony kuchni, postaramy się odpowiedzieć na pytanie, jak mogło wyglądać takie wesele – kto i co gotował? Czy Włosi aby zawsze wierzyli, że w kuchni mniej znaczy więcej i że trzy produktu wystarczą, by przygotować kulinarny poemat?

Spotkanie poprowadzi Agnieszka Łopatowska – dziennikarka specjalizująca się w literaturze i podróżach. Dyrektor Sektora Lifestyle w Grupie Interia.