Literacka rezydencja artystyczna dla pisarek i pisarzy z Ukrainy

Program skierowany jest do osób:

• mieszkających na stałe w Ukrainie, 
• które w ciągu ostatnich pięciu lat nie były stypendystami/kami żadnego programu rezydencyjnego w Austrii (lub organizowanego przez instytucje austriackie)
• posiadających możliwość legalnego opuszczenia Ukrainy.

Rezydencja potrwa od 15 listopada do 14 grudnia 2025 roku i odbędzie się w ośrodku pracy twórczej w Ołtarzewie pod Warszawą. Organizatorzy zapewniają zakwaterowanie, wyżywienie, miejsce do pracy twórczej, miesięczne wynagrodzenie oraz zwrot kosztów podróży.

Termin nadsyłania zgłoszeń: 31 października 2025 r.

Szczegółowe informacje na temat programu znajdziecie tutaj: https://tiny.pl/204y4w_5 

Nagroda Conrada – przyznawana od 2015 roku – to pierwsze polskie wyróżnienie za debiut prozatorski. Jedenasta gala wręczenia statuetki, połączona z wykładem mistrzowskim Marka Bieńczyka i koncertem Bartosza Zaskórskiego, odbyła się 26 października na zakończenie Festiwalu Conrada. Tego wieczoru zaprezentowano również monodram prof. Jarosława Flisa do rysunków Marcina Wichy. Było to symboliczne pożegnanie bliskiego festiwalowi autora, który zmarł w styczniu tego roku. Galę poprowadziła dziennikarka radiowej Trójki Katarzyna Borowiecka.

Krakowskie święto literatury było okazją do spotkania z takimi pisarkami i pisarzami jak Chloe Dalton, Yan Ge, Małgorzata Halber, Vincenzo Latronico, Weronika Murek, Auður Ava Ólafsdóttir, Łukasz Orbitowski, Emily St. John Mandel, Ishbel Szatrawska, Ziemowit Szczerek czy Colm Tóibín. Szczególnym zainteresowaniem cieszyły się spotkania z laureatami Nagrody Goncourtów – Kamelem Daoudem i Carole Martinez – oraz z laureatem Nagrody Nobla Abdulrazakiem Gurnahem.

W tym roku nominacje do Nagrody Conrada otrzymali: Jul Łyskawa za Prawdziwą historię Jeffreya Watersa i jego ojców (Wydawnictwo Czarne), Kinga Sabak za Trochę z zimna, trochę z radości (Wydawnictwo W.A.B.), Izabela Tadra za Hotel ZNP (Wydawnictwo Filtry), Patryk Zalaszewski za Lunetę z rybiej głowy (Wydawnictwo Czarne) oraz Marta Hermanowicz za Koniec (Wydawnictwo ArtRage). To do tej ostatniej, za sprawą głosów kapituły i publiczności, powędrowała Nagroda Conrada. Marta Hermanowicz oprócz statuetki otrzymała kwotę trzydziestu tysięcy złotych. Częścią nagrody jest też miesięczny pobyt rezydencjalny w Krakowie oraz kampania promocyjna wyróżnionej książki na łamach „Tygodnika Powszechnego”.

Marta Hermanowicz to laureatka Międzynarodowego Festiwalu Opowiadania i uczestniczka programu Connecting Emerging Literary Artists (CELA), zawodowo związana z reklamą. Publikowała m.in. w „Twórczości” i „Piśmie”. Jej powieść Koniec, opowiadająca o pamięci i dziedziczeniu traum, otrzymała nominację do Paszportów „Polityki”. Osią fabuły są losy dwóch bohaterek: Lotki, deportowanej podczas wojny na Sybir, oraz jej wnuczki Malwiny, która kilka dekad później dorasta pod Zieloną Górą. Dziewczyna zaczyna śnić koszmary swojej babki i opowiada o nich pełnym inwencji, ekspresyjnym językiem.

Zgłoszeń do konkursu dokonywali wydawcy oraz same autorki i autorzy. Grono nominowanych wybrała kapituła, do której należą znawcy i znawczynie literatury: Julia Fiedorczuk (pisarka, poetka, tłumaczka i wykładowczyni), Katarzyna Jakubowiak (literaturoznawczyni, zastępczyni dyrektora Centrum Nauki i Kultury Młyny Rothera), Monika Ochędowska (dziennikarka „Tygodnika Powszechnego”), Michał Sowiński (dyrektor ds. promocji „Tygodnika Powszechnego”, redaktor literacki Festiwalu Conrada) Olga Stanisławska (eseistka, kuratorka i autorka reportaży) i Marcin Wilk (publicysta, autor książek non-fiction, badacz historii współczesnej). Przewodniczącym kapituły jest profesor Michał Paweł Markowski (badacz literatury, esista i wykładowca), a funkcję sekretarzyni nagrody sprawuje Joanna Szulborska (teatrolożka, nauczycielka akademicka i menedżerka kultury).

Fundatorem Nagrody Conrada jest Miasto Kraków. Partnerami przedsięwzięcia są Fundacja Tygodnika Powszechnego i Krakowskie Biuro Festiwalowe – operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO. Laureatki poprzednich edycji to Liliana Hermetz, Żanna Słoniowska, Anna Cieplak, Weronika Gogola, Olga Hund, Dorota Kotas, Elżbieta Łapczyńska, Paulina Siegień, Urszula Honek i Maria Halber.

Zapraszamy na kanały Festiwalu Conrada:

WWW

Facebook

Instagram

Organizatorzy Festiwalu Conrada: Miasto Kraków, KBF – operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, Fundacja Tygodnika Powszechnego

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury

Partnerzy strategiczni: Tygodnik Powszechny, Allegro, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie

Oficjalny przewoźnik: Polskie Linie Lotnicze LOT

Partner: Krakow Airport

Patroni medialni: Trójka – Program Trzeci Polskiego Radia, Radio Kraków, Wyborcza.pl, Książki. Magazyn do czytania, Czas Literatury, Kraków.pl

Tematem przewodnim 17. Międzynarodowego Festiwalu Literatury im. Josepha Conrada w Krakowie jest Nadzieja radykalna. „Nawiązujemy do koncepcji filozofa Jonathana Leara, który zainspirował się postawą członków amerykańskiego plemienia Wron. Radykalna forma nadziei pozwoliła im zaadaptować się do nowych warunków, kiedy doświadczali końca świata, jaki do tej pory znali. Chcemy iść za ich przykładem i nawet w skrajnie trudnych sytuacjach zachowywać otwartość na dobro, które może nadejść” – mówi Olga Drenda, dyrektorka kreatywna Festiwalu Conrada, po czym dodaje: „Na życie po kryzysie czy wielkiej zmianie staramy się spojrzeć z wielu perspektyw. Niezawodnie pomaga nam w tym literatura, która karmi wyobraźnię i pozwala tworzyć możliwe scenariusze wydarzeń. Dlatego w tym roku interesują nas między innymi szeroko pojęte historie alternatywne. Kontynuując tradycję Festiwalu Conrada, zachęcamy do czytania i dyskutowania odważnie, do zadawania nowych pytań”.

Na festiwalu spotkamy noblistę Abdulrazaka Gurnaha uważanego za jednego z najważniejszych współczesnych pisarzy. Autor głośnej powieści Powróceni jest Tanzańczykiem, urodził się na Zanzibarze, a od lat 60. ubiegłego stulecia mieszka w Wielkiej Brytanii. Pisze o kolonializmie, dobrowolnych migracjach i wygnaniach, odsłania życie zawieszone pomiędzy Afryką a Europą, pamięcią a teraźniejszością. Kluczowa w jego tekstach staje się próba opowiedzenia własnej historii, pomimo różnego rodzaju opresji.

Doświadczenie migracji jest także jednym z głównych tematów pisarstwa chińskiej autorki Yan Ge, która tworzy w języku mandaryńskim i angielskim. Jej literatura opowiada o życiu na styku kultur, w szczególności o ludziach, którzy zostawiają za sobą jeden język i próbują zakorzenić się w drugim. Dalekie od jednoznacznych ocen książki Yan Ge przyniosły jej liczne nagrody. W Polsce ukazał się niedawno jej zbiór opowiadań Gdzie indziej.

Do Krakowa przyjedzie również czołowy pisarz irlandzki Colm Tóibín, nominowany między innymi do Nagrody Bookera. W swojej prozie oddaje głos ukrytemu ciężarowi życia – drobnym porażkom, milczącym tęsknotom, chwilom, które wydają się za małe, żeby przekuć je w narrację, a jednak nie pozwalają o sobie zapomnieć. Uznanie czytelniczek i czytelników w Polsce zyskały takie jego książki, jak Brooklyn, Nora Webster i Czarodziej.

Wrażliwość na szczegół cechuje twórczość Auður Avy Ólafsdóttir. Islandzka prozaiczka pokazuje, że nadzieja rodzi się z drobnych, niemal niezauważalnych gestów, jak chociażby naprawa cieknącego kranu czy pielęgnacja ogrodu. Niedawno ukazała się w Polsce jej powieść Blizna, która otrzymała Literacką Nagrodę Rady Nordyckiej. Książka przekonuje, że nawet w najbardziej beznadziejnych chwilach można znaleźć język, który pozwala zacząć od nowa.

Z nieoczekiwanego zdarzenia wzięła się autobiograficzna proza Chloe Dalton zatytułowana Jak wychować zająca. Brytyjska ekspertka do spraw międzynarodowych, pracująca na co dzień jako doradczyni polityków, w swojej książce opowiada o uratowaniu małego zająca i więzi, która połączyła ją z tym dzikim zwierzęciem. Historia ta skłania do zastanowienia się nad naszymi związkami z przyrodą i sposobami na uszanowanie wolności swojej i innych.

Jak co roku na festiwalu spotkamy szerokie grono interesujących pisarzy i pisarek z Polski. O specyficznym dla kontrkultury marzeniu, by żyć poza systemem, będą rozmawiać Dariusz „Brzóska” Brzóskiewicz, Urszula Jabłońska i Łukasz Orbitowski. Weronika Murek, Robert J. Szmidt i Adam Ubertowski pomówią o mniej oczywistych wizjach naszego kraju, które pojawiają się w najnowszej literaturze. Szerzej – na region Europy Środkowo-Wschodniej i typowe dla niego opowieści – spojrzą Weronika Gogola, Jan Pucek i Ziemowit Szczerek. Magdalena Salik, Marek Baraniecki i Michał Cetnarowski zastanowią się z kolei nad specyfiką polskiej literatury postapokaliptycznej.

„Nie sposób wymienić tu wszystkich pisarek i pisarzy, których spotkamy na Festiwalu Conrada, zwłaszcza że program jest jeszcze bogatszy niż w zeszłym roku. Do Krakowa przyjeżdża plejada postaci o międzynarodowej renomie, nie zawsze u nas popularnych, ale bez wątpienia wartych poznania – takich jak Kamel Daoud, Ołeksandr Myched, Hanna Nordenhök, Norman Erikson Pasaribu, Faruk Šehić, Emily St. John Mandel czy Daniel Wisser. Zapraszamy zatem do sprawdzenia programu na stronie festiwalu i sięgnięcia po książki, o których będziemy rozmawiać w październiku. Jesteśmy przekonani, że w każdej z nich pali się iskra nadziei” – mówi Carolina Pietyra, dyrektorka wykonawcza Festiwalu Conrada i dyrektorka Krakowskiego Biura Festiwalowego, które organizuje wydarzenie wspólnie z Miastem Krakowem i Fundacją Tygodnika Powszechnego.

Festiwal Conrada oprócz spotkań autorskich i dyskusji obejmuje także spotkania branżowe w ramach „Kongresu książki” oraz „Lekcje czytania”, czyli cykl warsztatów prowadzonych przez znawców i znawczynie literatury. Po kilkuletniej przerwie wraca pasmo „Word2Picture”, które łączy branżę książki z branżą audiowizualną i zaprasza do poznawania dzieł tworzonych na podstawie literatury – takich jak filmy, gry czy animacje. Częścią wydarzenia będą również aktywności dla dzieci i rodzin oraz pasmo filmowe. Już po raz jedenasty wręczona zostanie Nagroda Conrada za najlepszy debiut prozatorski.

Zapraszamy na kanały Festiwalu Conrada:

WWW

Facebook

Instagram

Spotify

Organizatorzy Festiwalu Conrada: Miasto Kraków, KBF – operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, Fundacja Tygodnika Powszechnego.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Partnerzy strategiczni: Tygodnik Powszechny, Allegro, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie.

Patroni medialni: Trójka – Program Trzeci Polskiego Radia, Radio Kraków, Wyborcza.pl, Książki. Magazyn do czytania, Czas Literatury, Kraków.pl.

Podczas piątej edycji programu swój warsztat będą mogli doskonalić młodzi tłumacze literatury z języków norweskiego, włoskiego, arabskiego i katalońskiego na język polski.

Projekt ma charakter indywidualny: przez sześć miesięcy, od 1 stycznia do 30 czerwca 2026 roku, każda z zakwalifikowanych osób będzie pracować nad przekładem z języka obcego na polski pod okiem doświadczonego tłumacza lub tłumaczki.

W nadchodzącej edycji Translatorium mentorami i mentorkami będą: Karolina Drozdowska (język norweski), Tomasz Kwiecień (język włoski), Hanna Jankowska (język arabski) i Anna Sawicka (język kataloński).

Zakres programu: 

1. Indywidualna praca z mentorem lub mentorką nad konkretnym tekstem, który nie był dotąd tłumaczony. Konsultacje mogą się odbywać na żywo bądź online, w trybie uzgodnionym z opiekunem – ok. 5–10 godzin w miesiącu.
2. Poznawanie rynku i środowiska. Zajęcia weekendowe organizowane przez Centrum Badań Przekładoznawczych UJ oraz Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury o stawianiu pierwszych kroków na rynku przekładów literackich, zasadach działania rynku wydawniczego oraz podstawach prawa autorskiego dla tłumaczy i tłumaczek.

Rezultatem pracy w ramach programu ma być tekst o objętości ok. jednego arkusza wydawniczego. Szczegóły każdego z projektów zostaną ustalone przez adeptów z mentorami.

Harmonogram programu: 

– indywidualna praca z mentorem lub mentorką: styczeń–czerwiec 2026 roku

– jedno spotkanie weekendowe w Krakowie

Rekrutacja:

– nowy termin nadsyłania zgłoszeń: 15.11.2025 r. do godziny 23:59

– etap I: ocena formalna oraz merytoryczna zgłoszeń

– etap II: rozmowy kwalifikacyjne z wybranymi kandydatami_kami przeprowadzane w formie online

– ogłoszenie wyników: do 3 dni roboczych po zakończeniu rekrutacji

Zgłoszenie powinno zawierać:

– krótki przekład tekstu literackiego, który do tej pory nie był tłumaczony na język polski, o objętości ok. 18 000 znaków ze spacjami (może to być tekst prozatorski, esej lub cykl wierszy) z jednego z języków uwzględnionych w tegorocznej edycji programu

– oryginał przetłumaczonego tekstu

– CV

– list motywacyjny

– skan podpisanego oświadczenia (załącznik nr 1 do Regulaminu)

Koszty:

– udział w programie jest bezpłatny

– uczestnicy sami pokrywają koszty podróży i zakwaterowania związane z zajęciami weekendowymi w Krakowie (dwudniowe zajęcia na przełomie lutego i marca)

Zgłoszenia i pytania dotyczące programu prosimy przysyłać na adres: translatorium@miastoliteratury.pl.

Regulamin programu wraz z oświadczeniem>>

Organizatorami programu mentoringowego Translatorium są: Krakowskie Biuro Festiwalowe – operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO oraz partnerzy: Centrum Badań Przekładoznawczych WP UJ, Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury, NORLA, oficjalna instytucja norweskiego Ministerstwa Kultury oraz Włoski Instytut Kultury w Krakowie.

Nowe głosy i czytanie performatywne

Program CELA (Connecting Emerging Literary Artists) selekcjonuje najciekawszych przedstawicieli nowej europejskiej prozy. Dzięki przekładom uzdolnionych tłumaczy ich twórczość jest prezentowana czytelnikom na międzynarodowych wydarzeniach literackich. Podczas tegorocznego Festiwalu Conrada publiczność pozna troje wschodzących artystów: Eliškę Beranovą z Czech, Lievena Stoefsa z Belgii oraz Pię Prezelj ze Słowenii – ich opowieści za sprawą tłumaczeń Pauliny Zając, Marty Talachy oraz Aleksandry Wójcik mogły dotrzeć do polskich odbiorców. Historie ujęte w prozatorskich debiutach tych młodych europejskich pisarzy otwierają nas na inne światy – są zakorzenione w różnych językach, fantazjach i miejscach, choć z pozoru mogłyby wydarzyć się wszędzie. Autorzy odczytają fragmenty swoich tekstów i wraz z tłumaczkami opowiedzą o doświadczeniach pisania i przekładania, a także wyjątkowej relacji pomiędzy pisarzem i tłumaczem a opowieścią.

Nowe głosy z Europy. Spotkanie z pisarzami CELA

24 października (piątek), godz. 19.00

Goście: Eliška Beranová, Pia Prezelj, Lieven Stoefs, Marta Talacha, Aleksandra Wójcik, Paulina Zając

Miejsce: Spółdzielnia Ogniwo

Europa w przekładzie i spotkanie z tłumaczami

Czy europejska wspólnota czytelnicza jest możliwa dzięki przekładowi? A jeśli tak, to czy tłumacze mogą pełnić w niej rolę ambasadorów nowych zjawisk, niesłyszanych dotąd głosów, nieopowiedzianych wcześniej historii? Co zyskujemy, otwierając się lekturowo na inne punkty widzenia? W obecnej edycji projektu CELA (Connecting Emerging Literary Artists) bierze udział dziesięcioro początkujących tłumaczy literackich z języków bułgarskiego, czeskiego, hiszpańskiego, niderlandzkiego, rumuńskiego, serbskiego, słoweńskiego, ukraińskiego oraz włoskiego na język polski. Podczas spotkania opowiedzą o wyzwaniach stojących przed młodymi tłumaczami i tłumaczkami, o przekładzie jako pracy, pasji i sztuce. Panel poprowadzi Jerzy Jarniewicz – znany zarówno jako wybitny praktyk przekładu, jak i niekwestionowany autorytet w badaniach nad nim.

Europa w przekładzie. Spotkanie z tłumaczami CELA

25 października (sobota), godz. 16.00

Goście: Patrycja Chajęcka, Zofia Kręc, Amina Niepsuj-Wood, Aleksander Podgórny, Marta Talacha, Justyna Sterna, Magdalena Ukrainets, Aleksandra Wójcik, Paulina Zając
Prowadzenie: Jerzy Jarniewicz

Miejsce: Pałac Potockich

Na spotkania wstęp jest wolny, liczba miejsc ograniczona.

CELA (Connecting Emerging Literary Artists) to międzynarodowy program rozwoju talentów literackich, który wspiera młodych pisarzy, tłumaczy i specjalistów literackich w budowaniu międzynarodowej kariery i dotarciu do europejskiej publiczności poprzez warsztaty, mentoring, tłumaczenia i prezentację ich pracy na festiwalach literackich.

Organizatorzy: Miasto Kraków, KBF operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, CELA, Fundacja Tygodnika Powszechnego

Partnerzy: Pałac Potockich, Spółdzielnia Ogniwo

Projekt CELA został dofinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Kreatywna Europa oraz ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Fot. materiały CELA

W ubiegłym roku budżet projektu, realizowanego przez KBF ze środków gminy miejskiej Kraków, wynosił 200 tys. zł. W tym roku zrealizowane zostały aż dwa nabory do Nagrody KMLU, po 200 tys. na każdy z nich (marcowy i wrześniowy). Dotychczas w ramach sześciu edycji nagrody wsparcie otrzymało blisko 230 projektów literackich.

Podczas drugiej w tym roku odsłony Nagrody KMLU zostały wyróżnione niezwykle różnorodne projekty: od reportaży, biografii, esejów i tekstów publicystycznych, przez thrillery metafizyczne, powieści graficzne i bajki artystyczne, po zbiory opowiadań i książki poetyckie. Nagrodzono twórców zarówno posiadających dorobek artystyczny, jak i rozpoczynających karierę literacką. Pisarki/pisarzy, tłumaczki/tłumaczy, redaktorki/redaktorów oraz ilustratorki reprezentują duże wydawnictwa i oficyny bardziej niszowe.

Przedstawiamy alfabetyczną listę wyróżnionych Nagrodą KMLU:

Iwona Boruszkowska – Wydawnictwo Warsztaty Kultury

Michał Bzinkowski – Harmolipi

Patryk Ciesielczyk – Grupa Robocza

Paweł Chmielewski – Stowarzyszenie Twórcze Zenit

Patryk Czarkowski – Wydawnictwo j

Agnieszka Dauksza – Wydawnictwo Karakter

Paulina Goch-Kenawy – Wydałem

Łukasz Godlewski – timof i cisi wspólnicy

Magdalena Heydel – Wydawnictwo Dwie Siostry

Jerzy Illg – Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas

Beata Kalęba – Kolegium Europy Wschodniej

Berenika Kołomycka – timof i cisi wspólnicy

Kuba Kulasa – Biuro Literackie

Paulina Małochleb – Wydawnictwo Karakter

Gabriela Niemiec – ArtRage

Szymon Opryszek – Wydawnictwo Czarne

Anna Piątkowska – Wydawnictwo Emocje Plus Minus

Helena Piecuch – Wydawnictwo Czarne

Olga Rembielińska – Wydawnictwo Convivo

Misza Sagi – Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Oddział w Łodzi

Anna Sak – Wydawnictwo Karakter

Przemysław Suchanecki – Fundacja KONTENT

Aleksandra Suława – Wydawnictwo Czarne

Łukasz Tischner – Wydawnictwo Driada

Dominika Zaręba – Atitlan

Organizatorem konkursu o Nagrodę Krakowa Miasta Literatury UNESCO jest Gmina Miejska Kraków, a realizatorem KBF – instytucja kultury Miasta Krakowa i operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO (zgodnie z uchwałą nr XXXVII/972/20 Rady Miasta Krakowa z dnia 11 marca 2020 roku).

Olga Górska – radomianka. Autorka powieści Nie wszyscy pójdziemy do raju (Wydawnictwo Drzazgi, 2022). Laureatka Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO i Nagrody Literackiej Miasta Radomia, uczestniczka Wyszehradzkiej Rezydencji Literackiej w 2024 roku. Felietonistka, autorka opowiadań. Ma słabość do Króla Lwa, muzyki i literatury.

Fot. Izabela Górska

Ishbel Szatrawska (ur. 1981) – dramatopisarka i powieściopisarka. Wydała dwie książki: nagradzaną Toń (Wydawnictwo Cyranka, 2023) i Wyrok (Wydawnictwo Cyranka, 2025). Jej twórczość wystawiano na scenach w Polsce i Niemczech. Laureatka wielu nagród, finalistka Nagrody Literackiej Nike. Mieszka w Krakowie.

Fot. Ada Kopeć-Pawlikowska

Małgorzata Żarów (ur. 1988) – pisarka, laureatka Nagrody Literackiej Gdynia za debiutancką powieść Zaklinanie węży w gorące wieczory (Wydawnictwo Czarne, 2022). Okazjonalna pisze opowiadania i eseje do „Pisma”. Mieszka w Warszawie.

Gratulujemy!

Nagroda Conrada, przyznawana od 2015 roku, to pierwsze polskie wyróżnienie za debiut prozatorski. Jego celem jest wspieranie nowych głosów w polskiej prozie, rozumianej szeroko – zarówno jako twórczość fabularna, jak i non-fiction. Kapituła nagrody wybrała właśnie pięć najlepszych debiutów 2024 roku.

Pierwsza z nominowanych – Marta Hermanowicz – to laureatka Międzynarodowego Festiwalu Opowiadania i uczestniczka programu Connecting Emerging Literary Artists (CELA). Zawodowo związana jest z reklamą. Publikowała m.in. w „Twórczości” i „Piśmie”. Jej powieść o pamięci i dziedziczeniu traum zatytułowana Koniec (ArtRage) otrzymała nominację do Paszportów „Polityki”. Osią fabuły są losy dwóch bohaterek – Lotki, deportowanej podczas wojny na Syberię, oraz jej wnuczki Malwiny, która kilka dekad później dorasta na tak zwanych Ziemiach Odzyskanych. Dziewczyna doświadcza koszmarów swojej babki i opowiada o nich pełnym inwencji, ekspresyjnym językiem.

Jul Łyskawa jest prozaikiem, redaktorem i tłumaczem wydawnictw dziecięcych. Publikował m.in. w „Ha!arcie” i „Arteriach”. Za powieść Prawdziwa historia Jeffreya Watersa i jego ojców (Wydawnictwo Czarne) został wyróżniony Paszportem „Polityki”, Nagrodą Literacką m.st. Warszawy i nagrodą Odkrycie Empiku. Akcja powieści toczy się w miasteczku Copperfield w stanie Waszyngton i nawiązuje klimatem do twórczości postmodernistów z Davidem Lynchem na czele. Dla Jula Łyskawy literatura to remiks wielu powtarzalnych historii, zużytych gatunków i przeróżnych językowych rejestrów, dlatego autor bawi się nimi i nieustannie przeskakuje między formami literackimi.

Kolejna z nominowanych, Kinga Sabak, jest wicenaczelną magazynu kulturalnego „Mint”. Jej debiutancki zbiór opowiadań – Trochę z zimna, trochę z radości (Wydawnictwo W.A.B.) – to kameralna opowieść o dorastaniu. Kilkuletnia Ola coraz częściej czuje się Olkiem, a może nawet kimś, kto powinien nazywać się po prostu Alex. Jednocześnie jest osobą religijną, szukającą ukojenia i zrozumienia w społeczności osób wierzących. Narrację Kingi Sabak charakteryzuje minimalizm, który skłania czytelniczki i czytelników do większej uważności.

Izabela Tadra to była dziennikarka, obecnie zajmująca się public relations. Publikowała m.in. w „Bluszczu”, „Pulsie Biznesu” i „Super Expressie”. Jej Hotel ZNP (Wydawnictwo Filtry) za sprawą głównej bohaterki, Belci, parodiuje stereotypowe role żon, córek i matek, a jednocześnie przed tymi rolami, po tropach Witolda Gombrowicza, ucieka. Proza Izabeli Tadry nasycona jest bólem, ale też absurdem i zgrywą. O sile jej oddziaływania mogła się przekonać publiczność Teatru Nowego w Łodzi, gdzie książkę debiutantki przełożono na język sceniczny (reżyseria: Kuba Kowalski, adaptacja i dramaturgia: Małgorzata Maciejewska). Spektakl został nagrodzony podczas Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej.

Ostatni z nominowanych – Patryk Zalaszewski – jest scenarzystą i autorem opowiadań. Otrzymał Nagrodę im. Siegfrieda Lenza i wygrał konkurs Wydawnictwa Czarne, Państwowego Instytutu Wydawniczego i „Dwutygodnika”. Luneta z rybiej głowy (Wydawnictwo Czarne) to zbiór mikrohistorii, w którym realizm życia małej nadmorskiej wspólnoty rybackiej łączy się z oniryczną atmosferą właściwą opowieściom o krainie dzieciństwa. Codzienność mieszkańców – wypływanie na połów jeszcze przed świtem, niebezpieczeństwo sztormów, ciężka praca przy sieciach – została opisana oszczędnie i sugestywnie. Patryk Zalaszewski stworzył ciekawy obraz dorastania chłopca, ostatnio rzadko spotykany w polskiej prozie.

Zgłoszeń do konkursu dokonywali wydawcy oraz same autorki i autorzy. Grono nominowanych wybrała kapituła, do której należą znawcy i znawczynie literatury: Julia Fiedorczuk (pisarka, poetka, tłumaczka i wykładowczyni), Katarzyna Jakubowiak (zastępczyni dyrektora Centrum Nauki i Kultury Młyny Rothera), Monika Ochędowska (dziennikarka „Tygodnika Powszechnego”), Michał Sowiński (dyrektor ds. promocji „Tygodnika Powszechnego” i redaktor literacki Festiwalu Conrada) Olga Stanisławska (eseistka, kuratorka i autorka reportaży) i Marcin Wilk (publicysta, autor książek non-fiction i badacz historii współczesnej). Przewodniczącym kapituły jest profesor Michał Paweł Markowski (badacz literatury i wykładowca), a funkcję sekretarzyni nagrody sprawuje Joanna Szulborska-Łukaszewicz (teatrolożka, nauczycielka akademicka i menedżerka kultury).

O tym, kto zdobędzie Nagrodę Conrada, zadecydują po połowie głosy kapituły i publiczności. Formularz dla czytelniczek i czytelników jest już dostępny na stronie Festiwalu Conrada – głosowanie potrwa do 23 października do godz. 23.59. Gala Nagrody Conrada odbędzie się 26 października o godz. 18:00 na Scenie MOS Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (ul. Rajska 12). Tradycyjnie będzie to zwieńczenie Międzynarodowego Festiwalu Literatury im. Josepha Conrada. Wykład mistrzowski wygłosi laureat Nagrody Literackiej „Nike” Marek Bieńczyk – autor pogłębionego eseju o Nadziei radykalnej Jonathana Leara. Szczególnym punkt gali będzie monodram Jarosława Flisa – profesora socjologii i cenionego publicysty – do rysunków Marcina Wichy. W ten sposób pożegnany zostanie bliski festiwalowi grafik i eseista, zmarły w styczniu tego roku.

Fundatorem nagrody jest Miasto Kraków, a partnerami przedsięwzięcia są Fundacja Tygodnika Powszechnego i Krakowskie Biuro Festiwalowe – operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO. Zwycięzca lub zwyciężczyni konkursu otrzyma statuetkę oraz kwotę trzydziestu tysięcy złotych. Nagroda obejmuje także miesięczny pobyt rezydencjalny w Krakowie i kampanię promocyjną wyróżnionej książki na łamach „Tygodnika Powszechnego”. Dotychczasowe laureatki to Liliana Hermetz, Żanna Słoniowska, Anna Cieplak, Weronika Gogola, Olga Hund, Dorota Kotas, Elżbieta Łapczyńska, Paulina Siegień, Urszula Honek i Maria Halber.

Zapraszamy na kanały Festiwalu Conrada:

WWW

Facebook

Instagram

Spotify

Organizatorzy Festiwalu Conrada: Miasto Kraków, KBF – operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, Fundacja Tygodnika Powszechnego

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury

Partnerzy strategiczni: Tygodnik Powszechny, Allegro, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie

Oficjalny przewoźnik: Polskie Linie Lotnicze LOT

Patroni medialni: Trójka – Program Trzeci Polskiego Radia, Radio Kraków, Wyborcza.pl, Książki. Magazyn do czytania, Czas Literatury, Kraków.pl

W piątek (10 października) uczestników Nocy Poezji zapraszamy na dwa spotkania autorskie. O godz. 18.00 z czytelnikami porozmawiają rezydentki Nasim Łuczaj i Nidhi Zak/Aria Eipe. Nasim Łuczaj, poetka przebywająca na rezydencji w mieszkaniu Wisławy Szymborskiej, dzieli czas między Londyn, Glasgow i miejscowość Pietrusza Wola na Podkarpaciu. Jej książka poetycka Tang, nad którą pracuje, łączy na pozór skrajnie odległe światy: Chiny epoki dynastii Tang oraz młodopolski Kraków. Natomiast Nidhi Zak/Aria Eipe przebywa w Krakowie w ramach programu rezydencyjnego Heaney–Miłosz. Urodzona w Indiach twórczyni w swoim nagradzanym debiucie Auguries of a Minor God opowiada o losach rodziny uchodźców mierzących się z życiem w nowym, nieznanym świecie. Dwie poetki porozmawiają o tym, w jaki sposób oscylowanie pomiędzy krajami a językami wpływa na ich proces twórczy i jaką rolę odgrywają w nim rezydencje literackie. O godz. 19.30 odbędzie się spotkanie z laureatkami 13. Konkursu Poetyckiego Fundacji Duży Format: Eweliną Kuśką, autorką tomu O(d)puszczone domy, i Pauliną Janssen, twórczynią książki Nocą wyją psy i alarmy przeciwlotnicze. Spotkanie poprowadzi Rafał T. Czachorowski.

Sobotnie wydarzenia (11 października) będą się kręcić wokół… chwytania chwil, a dokładniej – finału konkursu Nakręć czas dla młodzieży w wieku 12–18 lat oraz projekcji filmów konkursowych w Pałacu Potockich. Dzień rozpoczną warsztaty poetyckie z Agnieszką Wiktorowską-Chmielewską (godz. 12.00), podczas których uczestnicy zapoznają się z utworami wybranych polskich poetów i będą pracować nad własnym wierszem o czasie oraz wspólnym utworem, który zostanie zarejestrowany w części filmowej o godz. 13.00. Sekcja ta, prowadzona przez reżysera Krzysztofa Ridana, będzie poświęcona tworzeniu filmów artystycznych, zarówno tradycyjnych, przy użyciu kamery, jak i nagrywanych telefonem komórkowym.

Na warsztaty obowiązują zapisy: nakrecczas@gmail.com.

O godz. 14.00 odbędzie się finał konkursu dla młodzieży na nagranie interpretacji wiersza oraz projekcja najlepszych filmów. Wybrane obrazy będzie można również zobaczyć na dziedzińcu Pałacu Potockich w godz. 17.00–19.00.

W sobotnie popołudnie nie zabraknie spotkań poetyckich. O godz. 16.00 organizatorzy zapraszają na jubileusz 25-lecia pracy twórczej Grażyny Wojcieszko, poetki (sześć tomów poetyckich) i tłumaczki (języki angielski, francuski, hiszpański). Wybrane wiersze autorki, która należy do najczęściej tłumaczonych współczesnych polskich twórczyń, zinterpretuje Anna Romantowska, a o oprawę muzyczną zadba Adam Prucnal. Spotkanie poprowadzi Beata Anna Symołon. O godz. 17.00 z czytelnikami spotka się Antonina Tosiek, laureatka Nagrody im. Wisławy Szymborskiej. W rozmowie z Olgą Sabałą poetka opowie o przeżywaniu innego człowieka, pisaniu emocji, zachowywaniu pamięci i (nie)śmiertelności. Nie zabraknie też wątków dotyczących najnowszej eseistycznej książki Antoniny Tosiek Przepraszam za brzydkie pismo (Wydawnictwo Czarne, 2025), która powstała dzięki Stypendium im. Adama Włodka przyznawanego przez Fundację Wisławy Szymborskiej. Zwieńczeniem serii poetyckich rozmów będzie spotkanie z Marcinem Sendeckim o godz. 19.30. W przypadku tego autora trudno zawęzić rozmowę do jednej książki, bo sam poeta w swojej twórczości często nawiązuje do poprzednich publikacji. Dlatego Agata Puwalska, biorąc za punkt wyjścia najnowszy tom Sendeckiego Węgierskie morze, zapyta o jego poprzednie książki (choć nie wszystkie, bo w sumie było ich ponad dwadzieścia!).

Niedzielne spotkanie z poezją (12 października) rozpocznie premiera książki poetyckiej Życie jest droższe Roberta Króla. Najnowszy tom poety to opowieść o lęku i nadziei, bliskości, a także języku, który nie ma mocy uzdrawiania, ale poprzez próby nazywania oswaja rzeczywistość, pozwala zrozumieć więcej. Rozmowę, która rozpocznie się o godz. 14.30, poprowadzi Antonina Tosiek. Natomiast o godz. 16.00 posłuchamy poezji Urszuli Kozioł. Podczas spotkania Pejzaż z pamięci wiersze autorki, wyróżnionej m.in. Nagrodą Literacką Nike, przeczytają zaproszeni twórcy, m.in. Józef Baran, Beata Bronakowska, Karina Caban, Marzanna Bogumiła Kielar, Bronisław Maj i Anna Piwkowska. Spotkanie poprowadzi Bronisław Maj. Zwieńczeniem niedzielnych poetyckich atrakcji będzie rozmowa z polonijnymi poetkami Katarzyną Zechenter i Idą Sieciechowicz. Obie autorki są członkiniami Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie. Z gościniami o godz. 18.00 porozmawia Anna Marchewka.

Wejściówki na wydarzenia (poza warsztatami, na które obowiązują zapisy mailowe), będą dostępne od 1 października od godz. 11.00 na stronie kbfbilety.krakow.pl i w aplikacji KBF: PLUS.

Organizatorami Nocy Poezji w Pałacu Potockich są Miasto Kraków, Krakowskie Biuro Festiwalowe, operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, Fundacja Wisławy Szymborskiej, Fundacja Duży Format, Stowarzyszenie Filmowe Trzeci Tor, Centrum Kultury Podgórza, Salon Artystyczny SABAS i Wydział Kultury Urzędu Miasta Krakowa.

Anna Gulińska nie tylko miała okazję zapoznać się z gdańskim świętem literatury, lecz także była przedstawicielką Krakowa Miasta Literatury UNESCO podczas dnia branżowego targów. Zaprezentowały się wówczas wszystkie trzy Miasta Literatury UNESCO z Polski: Kraków, Wrocław i Gdańsk. Nasza wysłanniczka opowiedziała o założeniach i celach Krakowa Miasta Literatury UNESCO, a także flagowych działaniach, które zainteresowały wydawców obecnych na Gdańskich Targach Książki.

Anna Gulińska wzięła udział w spotkaniu Debata o stanie rynku wydawniczego, Czy czasopisma są jeszcze komuś potrzebne? podczas którego, mogła pogłębić swoją wiedzę na temat głównych problemów branży wydawniczej i zainspirować się dobrymi praktykami, które można zastosować podczas naszych krakowskich wydarzeń.

Zwieńczeniem pobytu była wizyta studyjna w siedzibie Gdańska Miasta Literatury UNESCO, gdzie toczyły się rozmowy o tworzeniu domów literatury, co jest obecnie wspólnym doświadczeniem Krakowa i Gdańska.

Targi książki są niepowtarzalną okazją, by nawiązać wartościowe kontakty i wzmacniać istniejące relacje, zwłaszcza z zaprzyjaźnionymi ośrodkami literackimi z Wrocławia i Gdańska.

Fot. Kornelia Głowacka Wolf

„Główna część Festiwalu Conrada odbywa się w dniach 20–26 października i obejmuje spotkania z pisarkami i pisarzami z całego świata. To jednak nie wszystko. Poszerzamy program o inne aktywności, aby odpowiedzieć na potrzeby w zasadzie każdej grupy czytelników – od dzieci i młodzieży, poprzez pasjonatów różnych gatunków literackich, aż po specjalistów związanych z branżą wydawniczą i audiowizualną. Tym samym festiwal staje się obecny w wielu przestrzeniach Krakowa i trwa znacznie dłużej. Na pierwsze z otwartych wydarzeń towarzyszących zapraszamy już 2 października” – mówi Carolina Pietyra, dyrektorka wykonawcza Festiwalu Conrada i dyrektorka Krakowskiego Biura Festiwalowego, które organizuje wydarzenie wspólnie z Miastem Krakowem i Fundacją Tygodnika Powszechnego.

Od słowa do obrazu

Po kilkuletniej przerwie na festiwal wraca pasmo „Word2Picture”, które łączy branżę książki z branżą audiowizualną i prezentuje możliwości otwierające się dzięki takim spotkaniom. „Literatura jest niewyczerpaną inspiracją dla innego typu opowieści – takich jak filmy, gry czy animacje – i równocześnie sama czerpie z nowych mediów. Dlatego łączymy osoby pracujące nad wszelkiego rodzaju narracjami, co w przyszłości przełoży się z pewnością na ciekawe efekty” – mówi Carolina Pietyra.

Gościnią festiwalu będzie Sem Devillart – analityczka, strateżka i futurystka specjalizująca się w kulturze wizualnej i zagadnieniach związanych z internetem. W ramach pasma „Word2Picture” na Scenie MOS Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie wygłosi wykład dotyczący przewidywania trendów w kulturze. Natomiast w Aptece Designu Devillart poprowadzi specjalistyczne warsztaty. Inne spotkania z tego pasma dotyczyć będą takich zagadnień, jak alternatywne metody poruszania się po zasobach internetu, świadome korzystanie ze sztucznej inteligencji czy selekcjonowanie rzetelnych informacji. Wśród gości będzie między innymi Wojciech Orliński – publicysta i pisarz specjalizujący się w tematyce nowych technologii.

Jak co roku Festiwal Conrada we współpracy z Kinem Pod Baranami zaprasza na pasmo filmowe. Przy krakowskim Rynku Głównym obejrzymy chociażby zapis obsypanego nagrodami musicalu 1989. Pozytywny mit. Wszystkie tytuły z tego pasma korespondują z hasłem przewodnim tegorocznego festiwalu, którym jest „Nadzieja radykalna”. Sprzedaż biletów będzie prowadzić Kino Pod Baranami – więcej informacji wkrótce.

Warsztaty dla dzieci, młodzieży i nie tylko

Jak co roku zespół Festiwalu Conrada wspólnie z partnerami przygotował pasmo dziecięce. W jego ramach w Pałacu Potockich przy krakowskim Rynku Głównym odbędzie się szereg warsztatów dla najmłodszych, które poprowadzą między innymi Marta Kopyt, Maria Dek czy Joanna i Michał Rusinkowie. Wyjątkową atrakcją będzie gra miejska zatytułowana Literackie adresy Krakowa. Z okazji premiery komiksu Czy Krzyżacy to fajni chłopacy? festiwal zaprasza na spotkanie z trojgiem specjalistów od przybliżania młodym czytelnikom wiedzy na temat średniowiecznej Polski – Bogusiem Janiszewskim, Agnieszką Jankowiak-Maik i Maksem Skorwidrem. Ponadto odbędą się warsztaty dla bibliotekarek i bibliotekarzy, podczas których omówione zostaną innowacyjne formy pracy z książką dziecięcą.

Na festiwalu nie zabraknie też „Lekcji czytania” – warsztatów dla młodzieży ze szkół ponadpodstawowych prowadzonych przez znawców i znawczynie literatury. Na wydarzenia obowiązują zapisy mailowe. Zaplanowano również spotkania w ramach cyklu „Szkoła czytania Krakowa Miasta Literatury UNESCO”, który stanowi element miejskiej polityki upowszechniania kultury w grupach narażonych na wykluczenie. W tym roku spotkania z tego pasma skierowane są między innymi do osób z trudnościami w obszarze słyszenia, młodzieży z ośrodków wychowawczych czy osób z doświadczeniem bezdomności.

Kongres, księgarnie i wydarzenia partnerskie

„Kongres książki” to pasmo branżowe Festiwalu Conrada – skierowane przede wszystkim do osób zajmujących się zawodowo pisarstwem i przekładem, a także wydawaniem i promowaniem literatury. „Chcemy wspierać sektor książki poprzez dopracowaną ofertę paneli dyskusyjnych i specjalistycznych warsztatów, podczas których omawiamy aktualne problemy i szukamy rozwiązań. Równocześnie festiwal jest wyjątkową okazją do poznania osób z różnych krajów, które realizują literackie projekty na wysokim poziomie. Dlatego gorąco zapraszamy do Pałacu Potockich!” – mówi Barbara Balmas, kierowniczka Działu Literackiego KBF.

W ramach „Kongresu książki” odbędą się panele z udziałem cenionych pisarek i pisarzy z Bałkanów. Dyskusje dotyczyć będą takich zagadnień jak funkcjonowanie kultury na wielonarodowym pograniczu i wpływ podziałów językowych na relacje regionalne. Podczas „Kongresu książki” zaplanowano także prace nad prawnymi rozwiązaniami, które mają stabilizować działalność sektora wydawniczego. Ponadto polska Izba Książki wspólnie z Festiwalem Conrada zaprasza na galę 14. konkursu PIKowy Laur – nagrody zostaną przyznane za najlepsze działania służące promocji czytelnictwa.

Pasmem przeznaczonym dla szerokiej publiczności jest „Conrad w księgarniach”. „Współpraca z księgarniami kameralnymi, które stanowią ważne punkty na mapie kulturalnej miasta, to dla festiwalu rzecz naturalna. Dzięki zaangażowaniu naszych partnerów możemy zaprosić na piętnaście spotkań w trzynastu księgarniach. W ten sposób publiczność ma jeszcze szerszy wybór literackich zagadnień, o których będziemy rozmawiać w trakcie festiwalu, a nawet wcześniej, bo pierwsze wydarzenie z tego pasma odbędzie się 13 października” – mówi Barbara Balmas.

Program Festiwalu Conrada uzupełniają wystawy organizowane przez Instytut Cervantesa, Dom Norymberski oraz Polski PEN Club, a także spotkania, na które zapraszają między innymi Instytut Książki, Spółdzielnia Ogniwo, Uniwersytet Jagielloński i Willa Decjusza. Pasmo filmowe jest biletowane, na warsztaty obowiązują zapisy, a na wykład Sem Devillart – bezpłatne wejściówki od 24 września można pobrać w aplikacji KBF: PLUS, a od 9 października także na stronie KBF: BILETY. Wstęp na pozostałe wydarzenia jest wolny. Wszystkie informacje znajdują się na stronie festiwalu.

Zapraszamy na kanały Festiwalu Conrada:

WWW

Facebook

Instagram

Spotify

Organizatorzy Festiwalu Conrada: Miasto Kraków, KBF – operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, Fundacja Tygodnika Powszechnego

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury

Partnerzy strategiczni: Tygodnik Powszechny, Allegro, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie

Oficjalny przewoźnik: Polskie Linie Lotnicze LOT

Patroni medialni: Trójka – Program Trzeci Polskiego Radia, Radio Kraków, Wyborcza.pl, Książki. Magazyn do czytania, Czas Literatury, Kraków.pl

Kwartał Kultury na Wesołej to planowana przestrzeń integrująca współpracujące i uzupełniające się ośrodki: powstający Dom Literatury i Języka (inicjatywa Krakowskiego Biura Festiwalowego, ul. Kopernika 15) oraz nową siedzibę Małopolskiego Instytutu Kultury w Krakowie (ul. Kopernika 15A). Instytucje planują stworzenie otwartego, interdyscyplinarnego centrum, w którym upowszechnianie literatury i nauk o języku zostanie wpisane w szerszy kontekst kultury regionu, miasta Krakowa oraz rozwijającej się kreatywnej dzielnicy Wesoła.

Współpraca Krakowskiego Biura Festiwalowego i Małopolskiego Instytutu Kultury w Krakowie opiera się na bliskim sąsiedztwie, wspólnych wartościach i uzupełniających się kompetencjach. Dzięki temu możliwe będzie tworzenie nowej, zintegrowanej oferty kulturalno-edukacyjnej w skali miasta i regionu, efektywne wykorzystanie zasobów oraz rozwój działań odpowiadających na potrzeby twórców, pracowników sektora kultury, mieszkańców i gości. Kwartał Kultury na Wesołej ma szansę stać się miejscem współpracy, eksperymentów i wymiany wiedzy, ożywi dzielnicę i będzie tworzyć trwałe więzi między ludźmi kultury a odbiorcami.

Fot. dzięki uprzejmości Agencji Rozwoju Miasta Krakowa