Strona główna 
Gra w literaturę, czyli wszystko, co chcielibyście wiedzieć o krakowskim środowisku literackim, ale baliście się zapytać.W tej niełatwej branży w równym stopniu liczy się koncentracja na własnej karierze, jak i umiejętność współpracy. Dla jednych sukcesem jest konsekwentnie zachowana niezależność, która budzi uznanie konkretnej publiczności, dla innych – docenienie przez ekspertów. O tym, kto w tej grze odgrywa rolę wiodącą, a kto funkcjonuje na uboczu, decydujemy my wszyscy – aktorzy pola literackiego, opisani w pionierskim raporcie „Dramat i życie” Krakowa – Miasta Literatury UNESCO.
Pisarko i pisarzu, wydawco i księgarzu, antykwariuszu, krytyku, blogerze i wreszcie Ty, czytelniczko bądź czytelniku – to o Was jest raport z badania krakowskiego środowiska literackiego i to do Was go kierujemy. „Dramat i życie” jest pierwszą publikacją tak wnikliwie przyglądającą się regułom gry, w której stawką są osiągnięcia artystyczne, uznanie odbiorcy i sukces komercyjny. Cel raportu był prosty, choć wynikał z niechęci do upraszczających odpowiedzi. Chcieliśmy się dowiedzieć, kim w kontekście pracy twórczej i uwikłania w rynek jest dziś pisarka/pisarz. Pragnęliśmy sprawdzić, w jakiej kondycji są instytucje literackie oraz ich pracownicy. Badanie przeprowadziliśmy w Krakowie, ale nie mamy wątpliwości, że z raportem powinni zapoznać się wszyscy, którzy na co dzień zajmują się literaturą, a wnioski z badań dotykają problemów o ogólnopolskim, a nawet międzynarodowym zasięgu i charakterze.
W tej branży zasady rozumiane są wielorako, a stawki podlegają ciągłym zmianom. Za kryteria sukcesu przyjąć można udział w znanym festiwalu literackim, zdobycie prestiżowej nagrody czy aplauz recenzentów. Osiągnięcia w dziedzinie literatury można widzieć też wbrew logice komercyjnej: podług logiki „na opak”, w której grubość portfela nie ma nic wspólnego z zawrotną karierą. A może sukces to silna pozycja w środowisku? W centrum uwagi jest przyjemnie, ale przecież z daleka widać lepiej.
Raport porządkuje naszą wiedzę o środowisku literackim i daje szeroki ogląd sytuacji. Nikt nie działa tu w próżni. Celem pisarki/pisarza jest zrozumienie i opisanie otaczającej nas wszystkich rzeczywistości, krytyczne spojrzenie na stosunki międzyludzkie i poszukiwanie prawdy. Ale o efektach tej pracy decyduje liczna grupa aktorów społecznych.
Nasz raport to opowieść o tym, czego środowisko literackie potrzebuje, a także o tym, co wynika z zewnętrznych uwarunkowań, do których musi się dostosować. Niechciane sojusze, momenty przełomowe i zwroty akcji, podwójne życie i walka o uznanie: to wszystko w literackiej „grze o tron” rozbija się pomiędzy autonomią, czyli swobodą artystyczną i ekonomiczną, a heteronomią – zależnością od rynku wydawniczego, źródeł finansowania i polityki. „Bycie artystą to przede wszystkim podporządkowanie” – powiedział u progu XXI wieku francuski pisarz Michel Houellebecq. Czy aby na pewno? I jeśli tak, to jaki ma to wpływ na kształt branży i jej dynamikę, a także – jaką rolę odgrywa (i może odgrywać) w tym wszystkim miasto? O tym dowiecie się z raportu „Dramat i życie”.
POBIERZ PAKIET RYSUNKÓW ILUSTRUJĄCYCH DANE Z RAPORTU
Wnioski płynące z badania i zawarte w raporcie rekomendacje zostaną praktycznie wykorzystane w formułowaniu działań programu Krakowa Miasta Literatury UNESCO. Posłużą opracowaniu narzędzi umożliwiających stabilne funkcjonowanie krakowskiego pola literackiego i wspierających jego rozwój.
Publikacja powstała w ramach projektu „Literatura w mieście. Badania krakowskiego sektora książki” dofinansowanego ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.