Strona główna 
Zapraszamy na drugą odsłonę cyklu „Wyszukaj Klasyka”, w którym przybliżamy sylwetki wybranych XIX- i XX-wiecznych autorów i autorek związanych z Krakowem. Bohaterką kolejnego potkania będzie Dagny Juel Przybyszewska – norweska pisarka, tłumaczka i pianistka, żona Stanisława Przybyszewskiego i legenda młodopolskiej bohemy. O jej krótkim, tragicznym życiu i nierozstrzygalnych dylematach, co jest faktem, a co mitem w biografii „muzy” artystów belle époque, będzie rozmawiać Marcin Wilk z prof. Gabrielą Matuszek-Stec – historyczką literatury, tłumaczką języka niemieckiego, redaktorką powstającej dziesięciotomowej edycji dzieł zebranych Stanisława Przybyszewskiego. Transmisja na żywo ze spotkania odbędzie się w środę 24 czerwca o godz. 18.00 na profilu Krakowa Miasta Literatury UNESCO na Facebooku.
Skromny objętościowo dorobek literacki Dagny Juel Przybyszewskiej (1867-1901) – kilka sztuk teatralnych, wiersze, poematy prozą i opowiadania – pozostaje przysłonięty nie tylko przez twórczość jej męża, ale przede wszystkim przez aurę obyczajowego skandalu, która towarzyszyła Przybyszewskim praktycznie przez całe życie. Dagny urodziła się w norweskim Kongsvinger, a autora Śniegu poznała w Berlinie. Ich przybycie w 1898 roku pod Wawel spowodowane przyjęciem przez Przybyszewskiego posady redaktora naczelnego pisma „Życie” było pstryczkiem w nos dla mieszczańskiego Krakowa, a jednocześnie – otwarciem nowego rozdziału w literackich dziejach miasta. Słynne i osnute legendą były przyjęcia w domu Przybyszewskich przy ul. Karmelickiej 53. Wokół Dagny powstał wówczas krąg hipnotycznie zapatrzonych – trudno powiedzieć czy w nią, czy w jej urodę – wielbicieli. Postrzegano ją jako „egzotyczną królewnę z dalekiego kraju fiordów, wyniosłą panią owianą famą berlińskiej cyganerii”. „Jutrzenkę” (bo to znaczy jej imię po norwesku) portretowali m.in. Stanisław Wyspiański i Wojciech Weiss, a także poznany jeszcze w rodzinnym kraju Edvard Munch.
Romans Przybyszewskiego z Jadwigą Kasprowiczową (żoną Jana Kasprowicza, wybitnego poety pochodzącego także z Kujaw) skłonił Dagny do opuszczenia Krakowa w 1900 roku. Rok później pisarka została zastrzelona podczas pobytu w Tbilisi (wówczas Tyflis) przez jej kochanka Władysława Emeryka.
Podczas transmitowanego na żywo spotkania w słynnej młodopolskiej kawiarni Jama Michalika nasi rozmówcy postarają się przybliżyć biograficzne prawdy o postaci, wokół której skupiły się jak w soczewce największe fantazje przełomu wieków. Transmisję na profilu Krakowa Miasta Literatury UNESCO na Facebooku wzbogacą materiały archiwalne i zdjęcia z epoki.
Prof. dr hab. Gabriela Matuszek-Stec – historyczka literatury, krytyczka, eseistka, tłumaczka literatury niemieckiej. Założycielka i kierowniczka podyplomowego Studium Literacko-Artystycznego UJ – pierwszej w Polsce szkoły pisarzy. Zajmuje się naukowo m.in. twórczością Stanisława Przybyszewskiego, dramatem naturalistycznym (polskim i europejskim), polską i europejską powieścią realistyczną, prozą i dramatem Młodej Polski, współczesną prozą polską, związkami polsko-niemieckimi i przekładem literackim. Autorka książek wydawanych w Polsce i w Niemczech, m.in.: „Der geniale Pole”? Niemcy o Stanisławie Przybyszewskim (1892-1992), Stanisław Przybyszewski – pisarz nowoczesny. Eseje i proza – próba monografii, pod jej redakcją powstaje dziesięciotomowa edycja dzieł zebranych Przybyszewskiego, a także ukazują się dwie serie literackie: Seria Studium Literacko-Artystycznego UJ i Krakowska Biblioteka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
Marcin Wilk (ur. 1978) – dziennikarz, kurator programów literackich. Publikował na łamach m.in. „Polityki”, „Tygodnika Powszechnego”, „Przekroju”, „Czasu Kultury”, „Dekady Literackiej”, „Ha!artu”, „Radaru” i „Lampy”. Współpracował z Radiem Kraków. Przez kilka lat redagował kolumnę literacką w „Dzienniku Polskim”. Stały współpracownik miesięcznika „Znak”. Autor m.in. książek biograficznych o Annie Jantar (Tyle słońca. Anna Jantar. Biografia) i Irenie Kwiatkowskiej (Kwiatkowska. Żarty się skończyły). Niedawno ukazała się jego książka o ostatnich dniach przed II wojną światową w Polsce (Pokój z widokiem. Lato 1939). Prowadzi blog książkowy Wyliczanka (www.wyliczanka.eu).
„Wyszukaj Klasyka” to cykl wirtualnych rozmów o mniej lub bardziej zapomnianych, nietuzinkowych postaciach polskiej literatury XIX- i XX-wiecznej związanych z Krakowem. Działamy na przekór wszechobecnemu pędowi do nowości, przybliżając sylwetki autorów i autorek dawno niewznawianych tytułów wybijających się ponad czasy, w których powstały. Przecieramy szlaki dla ponownych odkryć na miarę opowiadań Kornela Filipowicza i poezji Zuzanny Ginczanki. Inspirujemy i poszerzamy czytelnicze horyzonty. Na kolejnych spotkaniach cyklu gościmy ekspertów i ekspertki, ale także bliskich, przyjaciół i przyjaciółki naszych bohaterów i bohaterek. Cykl prowadzi Marcin Wilk – pisarz, dziennikarz, kurator programów literackich.
PROGRAM SPOTKAŃ:
10 czerwca 2020, godz. 18.00 | Ludwik Jerzy Kern
24 czerwca 2020, godz. 18.00 | Dagny Juel Przybyszewska
8 lipca 2020, godz. 18.00 | Roman Ingarden
22 lipca 2020, godz. 18.00 | Aniela Gruszecka
12 sierpnia 2020, godz. 18.00 | Zygmunt Nowakowski
9 września 2020, godz. 18.00 | Ewa Szelburg-Zarembina
14 października 2020, godz. 18.00 | Anna Świrszczyńska
10 listopada 2020, godz. 18.00 | Henryk Vogler
Spotkania będą się odbywać w formie transmisji na żywo na profilu Krakowa Miasta Literatury UNESCO na Facebooku, ale jeśli zmieniająca się sytuacja epidemiczna na to pozwoli – także na żywo! Nagrania zostaną zrealizowane w krakowskich kawiarniach, księgarniach i antykwariatach oraz w Artetece Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie.
Cykl „Wyszukaj Klasyka” dofinansowano że środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Na zdjęciu: Dagny Juel Przybyszewska i Stanisław Przybyszewski, ok. 1897-1898