EDUKACJA

Kraków należy do największych polskich centrów akademickich. Działają tu 23 uczelnie wyższe, w tym najstarsza i najważniejsza – Uniwersytet Jagielloński (Universitas Jagellonica Cracoviensis, założony w 1364 roku jako Studium Generale). Był on drugim uniwersytetem, po uczelni w Pradze, powstałym w tej części Europy. W Krakowie kształci się rocznie ponad 130 000 studentów, zarówno w szeroko pojętej humanistyce, jak i w dziedzinach technicznych i ścisłych. W ten sposób miasto przyciąga i zatrzymuje talenty rozlicznych dziedzin.

WIELOWIEKOWE DZIEDZICTWO LITERATURY

Kraków jest kolebką języka polskiego i polskiej literatury, z miastem związani byli najważniejsi polscy pisarze, tu krzyżowały się najważniejsze prądy literackie kolejnych epok. Pierwsze skryptoria powstały tu już w XI wieku, w Krakowie wydano pierwsze na ziemiach polskich druki – najpierw po łacinie, później po polsku. Miasto szczyci się unikalnymi na światową skalę zbiorami bibliotecznymi. Kraków kojarzony jest również z nazwiskami cenionych autorów, m.in. Josepha Conrada Korzeniowskiego, Stanisława Wyspiańskiego, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Tadeusza Kantora, Stanisława Lema, Czesława Miłosza, Sławomira Mrożka, Adama Zagajewskiego, Wisławy Szymborskiej. W Krakowie pochowani są najwybitniejsi polscy pisarze i poeci, tu spoczywają romantyczni wieszcze narodu: Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki. Kraków pełen jest literackich kawiarni, klimatycznych antykwariatów i świetnie zaopatrzonych księgarni nierzadko z kilkuwiekowymi tradycjami.

MIASTO NOBLISTÓW

Z historią miasta wiąże się ściśle historia życia polskich noblistów w dziedzinie literatury. Na łamach krakowskiej gazety Czas swoje popularne powieści w odcinkach drukował Henryk Sienkiewicz (Quo vadis), laureat literackiej Nagrody Nobla z 1905 roku. W Krakowie bywał Władysław Stanisław Reymont, laureat literackiego Nobla z 1924 roku (autor Ziemi obiecanej i Chłopów otrzymał nagrodę za całokształt twórczości). Noblista z 1980 roku, poeta, prozaik i eseista Czesław Miłosz (Zniewolony umysł, Rodzinna Europa) wybrał Kraków na swój dom w ostatnich latach życia. W Krakowie przez większą część życia mieszkała Wisława Szymborska (Wołanie do Yeti, Ludzie na moście), uhonorowana Nagrodą Nobla w 1996 roku.

MIASTO POEZJI

Literacką legendę miasta współtworzą wielcy poeci. Kraków był stolicą literackiego modernizmu, tu literackie prowokacje organizowali futuryści, tu także swe korzenie ma awangarda poetycka, Kraków jest wreszcie miejscem aktywności twórczej grup poetyckich z najnowszej historii literatury polskiej i światowej. Obecnie mieszka tu i tworzy kilkuset poetów. Niespotykaną nigdzie indziej w świecie popularnością cieszą się wieczory poetyckie i salony poezji przyciągające tłumy słuchaczy i czytelników. Poetów traktuje się w Krakowie jak lokalnych bohaterów, a młodzi adepci liryki biorą udział w licznych konkursach. W ramach Festiwalu Kraków 2000 miasto stało się miejscem słynnych Spotkań Poetów Wschodu i Zachodu organizowanych przez związanych z Krakowem polskich noblistów w dziedzinie literatury: Wisławę Szymborską i Czesława Miłosza. Dziś popularnością cieszą się także premiery tomików poetyckich, benefisy, maratony poezji czy zainicjowana w 2011 roku Noc Poezji. Tu odbywa się co roku największe święto poezji w Polsce – Festiwal Miłosza.

FESTIWALE LITERACKIE

Kraków jest gospodarzem największego festiwalu literackiego w tej części Europy: Festiwalu Conrada oraz najważniejszego festiwalu poetyckiego w Polsce: Festiwalu Miłosza. W Krakowie organizowany jest również m.in. Festiwal Literatury dla Dzieci i Festiwal Komiksu. Do Krakowa rokrocznie przybywają wybitni twórcy z całego świata, jak również doborowe grono polskich pisarzy, poetów i reportażystów. Festiwale te stały się rozpoznawalną w literackim świecie marką i symbolem międzynarodowego święta literatury. Spotkaniom z autorami towarzyszą konferencje naukowe, debaty, koncerty, spotkania z tłumaczami i wydawcami, a równolegle z Festiwalem Conrada odbywa się w Krakowie inne święto literatury – największe w Polsce Targi Książki.

BIBLIOTEKI, ZBIORY

Kraków jest miastem pierwszych skryptoriów, bibliotek i drukarni. Obecnie działa tu kilkadziesiąt bibliotek. Poza liczącą kilkadziesiąt oddziałów Biblioteką Kraków, także Wojewódzka Biblioteka Publiczna oraz biblioteki naukowe i uczelniane. Największą i najważniejszą biblioteką Krakowa, o wielowiekowej tradycji i międzynarodowym znaczeniu jest Biblioteka Jagiellońska, która gromadzi najważniejsze zabytki i arcydzieła języka polskiego oraz literatury światowej. Ponadto, kompletuje się i archiwizuje wszystkie druki polskie wydane w kraju i za granicą. W dawnym arsenale miejskim mieści się kolekcja rodziny Czartoryskich obejmująca m.in. bezcenne skarby narodowej literatury, w tym kolekcję najstarszych w Europie rękopisów i starodruków. W krakowskich archiwach spoczywają skarby europejskiego piśmiennictwa – manuskrypty i inkunabuły o niezrównanej różnorodności i znaczeniu. Naukowców przyciągają biblioteki Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk, młodzież wabi jedna z najnowocześniejszych i najlepiej wyposażonych w Polsce instytucji gromadzących księgozbiory: Wojewódzka Biblioteka Publiczna. W Małopolskim Ogrodzie Sztuki działa również multimedialna Arteteka prezentująca sztukę książki i literaturę w ich najnowszych wcieleniach.