Kraków – Edynburg: współpraca, która się opłaca!

W ramach naszej współpracy z Miastem Literatury Edynburg w tym tygodniu przywitaliśmy w Krakowie pisarza Colina Saltera. Salter przyjechał do nas w ramach stypendium finansowanego przez Konsulat Polski, Miasto Edynburg oraz Radę Miasta Literatury Edynburg. Celem pobytu pisarza jest zapoznanie się z literackim dziedzictwem naszego miasta oraz z jego współczesnym literackim krajobrazem. Będzie przede wszystkim szukał podobieństw i różnic miedzy dwoma miastami literatury – Edynburgiem i Krakowem. Na podstawie swoich doświadczeń i refleksji Salter napisze artykuł, który będzie wykorzystany do promocji naszego partnerstwa, literatury i członkowska w Sieci Miast Kreatywnych UNESCO.

Oba miasta są nie tylko Miastami Literatury UNESCO, ale są również wpisane na listę Światowego Dziedzictwa tej organizacji. W 1985 roku Kraków i Edynburg zostały miastami partnerskimi, a podczas zeszłorocznego Festiwalu Conrada ponowiono współpracę i podpisano deklarację dotyczącą strategicznego rozwoju tego partnerstwa, szczególnie w zakresie zarządzania dziedzictwem.

Colin Salter: Biografia

Colin Salter jest profesjonalnym autorem literatury non-fiction, piszącym na wiele różnych tematów, takich jak historia popularna, nauka czy muzyka. Jego ostatnie prace koncentrowały się na książce „Science Is Beautiful” (dotyczącej medycznych technik obrazowania), krótkiej biografii pisarza Marka Twaina, gwieździe kina – Johnnym Deppie i prekursorze podróży w przestrzeń kosmiczną – Neilu Armstrongu. Napisał także serię esejów o amerykańskim soulu lat sześćdziesiątych i przewodnik po architekturze Waszyngtonu i brytyjskich gatunkach ptaków.

Urodził się w Glasgow, w Szkocji, uczęszczał do szkoły i na uniwersytet w Edynburgu, gdzie obecnie mieszka. Zanim w pełni poświęcił się pisaniu, osiągnął liczne sukcesy w sztukach performatywnych (teatrze i muzyce) oraz sztukach użytkowych (ceramice i produkcji mebli). Teraz pracuje w Stranger Than Fiction, stowarzyszeniu pisarzy literatury faktu w Edynburgu, które oferuje wsparcie i wzajemne recenzje kolegów-autorów, a także promuje w społeczeństwie kreatywne niebeletrystyczne pisanie.

W wolnym czasie pisze cotygodniowy artykuł internetowy o zagadnieniach historii społecznej widzianej oczami swoich wspaniałych przodków. Aktualnie pisze historię rodzinnej biblioteki stworzonej 250 lat temu przez jego przodka ze strony ojca, syna młynarza, żyjącego 5 pokoleń wcześniej, a odziedziczonej przez Colina Saltera po ojcu, wykładowcy literatury angielskiej. Książki te opowiadają historię rodziny, jej umiejętność i naukę czytania i pisania oraz jej związki z grupami literackimi na początku XX wieku, w tym z Bloomsbury Group.

Edynburg Miasto Literatury

W 2004 roku Edynburg został pierwszym miastem, które przystąpiło do sieci Miasta Literatury UNESCO. Miasto to był skupiskiem literatury szkockiej, którą wyróżnia wielowiekowa tradycja. W szczególności Edynburg był ważnym ośrodkiem anglojęzycznej literatury oświeceniowej w XIX wieku. Bez wątpienia najważniejszym szkockim pisarzem był Sir Walter Scott, znany przede wszystkim jako autor wydanej w 1820 roku romantycznej powieści historycznej Ivanhoe. Inni wybitni edynburscy pisarze to m.in. Sir Arthur Conan Doyle, autor powieści o Sherlocku Holmesie, które były pierwowzorami współczesnej prozy detektywistycznej, oraz Robert Louis Stevenson, autor klasycznych opowiadań przygodowych jak Wyspa skarbów czy Doktor Jekyll i Pan Hyde. J. M. Barrie, autor popularnego spektaklu dla dzieci Piotrusia Pana, studiował na Uniwersytecie Edynburskim.

Dziedzictwo literackie Edynburga nie ogranicza się do prozy. Jeden z najwybitniejszych filozofów Oświecenia, David Hume, mieszkał tu, podobnie jak Adam Smith, ojciec nauk ekonomicznych. Z kolei Karol Darwin studiował na Uniwersytecie Edynburskim.

Jeśli chodzi o współczesnych pisarzy, najbardziej wpływowym mieszkańcem Edynburga jest Irvine Welsh, jeden z pionierów gatunku literackiego cyberpunk. Jego najbardziej znaną powieścią jest Trainspotting. Ślepe tory, które pokazuje życie szkockich narkomanów z nizin społecznych, oraz Porno, Ohyda i Klej. Welsh okazjonalnie pisze w miejskim slangu szkockim, przez co jego książki bywają niełatwą lekturą dla laików. Natomiast brytyjska pisarka J. K. Rowling zaczęła pisać swoją niesłychanie popularną serię powieści o Harry’m Potterze w edynburskiej kawiarni.

Więcej o Edynburgu tutaj.