Białoruski stypendysta ICORN gości w Krakowie

Lawon Barszczeuski – sygnujący swoim nazwiskiem kilkaset publikacji, politycznie dyskryminowany na Białorusi pisarz, poeta, tłumacz i działacz praw człowieka, został tegorocznym stypendystą Międzynarodowej Sieci Miast Uchodźstwa ICORN w Krakowie. Autor przekładów z języka łacińskiego, starożytnej greki, niemieckiego, angielskiego, francuskiego i polskiego jest czwartym krakowskim stypendystą ICORN. Willa Decjusza, od lat ważne centrum rezydencjalne dla pisarzy oraz miejsce refleksji o prawach człowieka i wolności słowa, realizuje program stypendium i zapewnia stypendystom miejsce pracy twórczej we współpracy z Krakowskim Biurem Festiwalowym i Urzędem Miasta. Rolę Krakowa w strategii międzynarodowej ICORN podkreśla fakt, że szefowa Stowarzyszenia Willi Decjusz, Danuta Glondys, została wybrana na nowego członka zarządu sieci. W tym prestiżowym gronie znaleźli się również przedstawiciele innych miast należących do sieci ICORN: Peter Ripken (Frankfurt), Leikny Haga Indergaard (Bergen), Jasmina Arambasic (Lublana), Annika Strömberg (Uppsala), Chris Gribble (Norwich). Współpraca międzynarodowa w ramach sieci ICORN zajmuje strategiczną pozycję w programie Kraków Miasto Literatury UNESCO, zakładającym strategię rozwoju obejmującą 10 kluczowych obszarów tematycznych, w tym rozwijanie związków literatury z prawami człowieka.

Z radością przedstawiamy kolejną literacką osobowość, która trafiła pod skrzydła Międzynarodowej Sieci Miast Uchodźstwa ICORN – mówi Izabela Helbin Dyrektor Krakowskiego Biura Festiwalowego. – Problem walki o wolność słowa i tworzenia jest wciąż bardzo aktualny i wciąż jest potrzeba, by bronić zarówno literackiej niezależności jak i samych pisarzy. Sieć ICORN tym razem zaoferowała schronienie  znakomitemu białoruskiemu humaniście i działaczowi Lawonowi Barszczeuskiemu.

Powstała w 2005 roku Międzynarodowa Sieć Miast Uchodźstwa ICORN (International Cities of Refuge Network) oferuje azyl pisarzom i obrońcom praw człowieka,którzy z powodu prześladowań nie mogą swobodnie żyć i tworzyć we własnej ojczyźnie. Jednym z pomysłodawców sieci był Salman Rushdie, którego Szatańskie wersety wywołały gwałtowne protesty w świecie islamskim i  nałożenie na autora przez ajatollaha Chomejniego fatwy – wyroku nakazującego każdemu prawdziwemu muzułmaninowi zabicie pisarza.

Kraków przystąpił do sieci ICORN w 2011 r. Moment przystąpienia Miasta do Sieci przypadł na uroczyście obchodzony w Polsce Rok Czesława Miłosza. Kraków otrzymał zaproszenie jako pierwsze miasto członkowskie z obszaru Europy Środkowo-Wschodniej.W wystąpieniu skierowanym do Rady Miasta Krakowa władze wykonawcze ICORN wskazywały Kraków jako ważnego i jak najbardziej uzasadnionego kandydata, który będzie służyć za doskonały wzór dla innych miast tego regionu Europy. Helge Lunde, Dyrektor Sieci ICORN wskazywał, że dzięki swoim tradycjom kulturalnym, bogatemu życiu artystycznemu i literackiemu, Kraków będzie doskonałym miejscem schronienia i twórczej inspiracji dla prześladowanych twórców. Za równie istotne wskazał geopolityczne położenie miasta, nazywając Kraków Bramą na Wschód, zwłaszcza że w optyce sieci ICORN pozostają liczni pisarze prześladowani w krajach sąsiadujących z Polską na Wschodzie.
Od tamtej pory Kraków gościł  w ramach programów rezydencjalnych troje pisarzy: Marię Amelie (właściwe nazwisko Madina Salamowa  (Osetia Północna/dziś w Norwegii), Kareem Amer (Egipt/dziś w Norwegii), Mostafę Zamaniniję (Iran).

W 2014 r. pobyt rezydencjalny w ramach sieci ICORN przyznano białoruskiemu pisarzowi, poecie, tłumaczowi i działaczowi praw człowieka Lawonowi Barszczeuskiemu. W wyniku protestów przeciw polityce prorosyjskiej, w których uczestniczył, został w latach 1996-99 wykluczony z parlamentu, w którym od roku 1990 pełnił funkcję deputowanego Rady Najwyższej Republiki Białorusi XII kadencji. Pomimo politycznej dyskryminacji nadal angażował się politycznie i występował w sprawach Białorusi na forum międzynarodowym. Tłumaczył m.in. Johanna Wolfganga Goethego, Bertolda Brechta, Franza Kafkę, Stanisława Wyspiańskiego, Brunona Schulza, Czesława Miłosza czy Sławomira Mrożka. W latach 2003-2005 pełnił funkcję przewodniczącego białoruskiego PEN Clubu. Podczas pobytu w Krakowie Lawon Barszczeuski przetłumaczył dramat Śnieg Stanisława Przybyszewskiego, a aktualnie pracuje nad tłumaczeniem Balladyny Juliusza Słowackiego.