fbpx

„Koniec jest początkiem”. Czytanie poetyckie na zakończenie 9. Festiwalu Miłosza

Tegoroczny Festiwal Miłosza kończymy w trybie „Nowego stanu skupienia”, jak głosi hasło wydarzenia. Poetycki wieczór „Koniec jest początkiem” symbolicznie zamyka 9. edycję festiwalu, ale równocześnie zaprasza na jego przyszłoroczną odsłonę. Podczas lirycznego spotkania emitowanego 17 grudnia o godz. 18.00 na facebookowym kanale Festiwalu Miłosza usłyszymy utwory znanych i cenionych poetów, których gościliśmy w Krakowie w ubiegłych latach, m.in. Ruth Padel, Simona Armitage’a, Denise Riley, Adonisa czy Michaela Ondaatjego. Festiwal Miłosza jest wspólną inicjatywą Miasta Krakowa, KBF i Fundacji Miasto Literatury.

W szczególnych pandemicznych warunkach zdecydowaliśmy, że Festiwal Miłosza dotrze do czytelników poezji za pomocą internetu, prasy, podcastów i książek poetyckich wydawanych w ramach festiwalowej biblioteki tworzonej we współpracy z wydawnictwami z całej Polski, dzięki czemu będzie towarzyszył uczestnikom wydarzenia przez wiele miesięcy.

W pierwszym wydarzeniu tegorocznej edycji festiwalu zatytułowanym „Piosenka o końcu świata” usłyszeliśmy poetki i poetów związanych z Krakowem. Wojciech Bonowicz, Miłosz Biedrzycki, Marta Eloy Cichocka, Ryszard Krynicki, Małgorzata Lebda, Ewa Lipska, Joanna Oparek, Krzysztof Siwczyk i Adam Zagajewski czytali swoje wiersze przy akompaniamencie wirtuoza kontrabasu Marcina Olesia. Na festiwalu zagościły również polskie poetki nazywane „Wnuczkami Szymborskiej” – Krystyna Dąbrowska, Julia Fiedorczuk, Barbara Klicka, Natalia Malek, Klara Nowakowska, Nina Manel, Joanna Oparek, Małgorzata Oczak i Marta Eloy Cichocka stworzyły przewrotną panoramę polskiej poezji, którą charakteryzuje wrażliwość pokoleniowa i ponadpokoleniowa ironia.

Kończąc tegoroczną edycję Festiwalu, zapraszamy naszych wiernych odbiorców na szczególne wydarzenie współorganizowane ze Starym Teatrem. Na program wieczoru składają się wiersze poetek i poetów z całego świata, których w ostatnich latach gościliśmy na festiwalu w Krakowie. Ich spotkaniom z polską publicznością towarzyszyły publikacje książek poetyckich przygotowanych we współpracy z najważniejszymi wydawcami poezji w Polsce, niejednokrotnie po raz pierwszy prezentujące ich twórczość polskiemu czytelnikowi. Usłyszymy poezję naszych bliskich sąsiadów i wiersze twórców z odległych zakątków globu, a wśród nich będą: Adonis (Syria), Eugenijus Ališanka (Litwa), Simon Armitage, Breyten Breytenbach (RPA), Ferida Duraković (Bośnia i Hercegowina), Hans Magnus Enzensberger (Niemcy), Ashur Etwebi (Libia), Xavier Farré (Katalonia), Katja Gorečan (Słowenia), Linn Hansén (Szwecja), Robert Hass (USA), Stefan Hertmans (Belgia), Jane Hirshfield (USA), Petr Hruška (Czechy), Antjie Krog (RPA), Marie Lundquist (Szwecja), Agi Mishol (Izrael), Michael Ondaatje (Kanada), Alice Oswald (Wielka Brytania), Ruth Padel (Wielka Brytania), Ron Padgett (USA), Robert Pinsky (USA), Kornelijus Platelis (Litwa), Denise Riley (Wielka Brytania), Joachim Sartorius (Niemcy), Olga Siedakowa (Rosja), Charles Simic (USA), Maria Stiepanowa (Rosja), Ivan Štrpka (Słowacja), Uroš Zupan (Słowenia).

Wszystkie wiersze pochodzą z tomów poezji gości Festiwalu Miłosza, które ukazały się w ramach programu wydawniczego wydarzenia dzięki wsparciu Fundacji Miasto Literatury i KBF we współpracy z Wydawnictwem Anagram, Wydawnictwem a5, Domem Literatury w Łodzi, Wydawnictwem EMG, Instytutem Mikołowskim im. Rafała Wojaczka, Wydawnictwem j, Korporacją Ha!art, Wydawnictwem Lokator, Wydawnictwem Marginesy, Wydawnictwem Pogranicze, Wydawnictwem Wolno, Wielkopolską Biblioteką Publiczną i Centrum Animacji Kultury, Wydawnictwem Literackim, Zeszytami Literackimi i wydawnictwem Znak.

Poezję gości dotychczasowych edycji Festiwalu Miłosza usłyszymy w wykonaniu aktorów Starego Teatru: Anny Radwan i Radosława Krzyżowskiego. Wyjątkowy ambientowy krajobraz muzyczny stworzy Wojciech Kiwer.

Premiera filmu odbędzie się 17 grudnia o godz. 18.00 na profilu Facebook Festiwalu Miłosza oraz na kanale YouTube Starego Teatru.

Tytuł tego poetyckiego wieczoru „Koniec jest początkiem” niech stanowi nasze pożegnanie z 9. edycją wydarzenia i serdeczne zaproszenie na kolejny Festiwal Miłosza – w 2021 roku!

Księgarnia Karakter, Szafa Pełna Książek, Spółdzielnia Ogniwo i Cafe NOWA Księgarnia – te cztery miejsca decyzją czytelników i czytelniczek zdobyły Znaki Jakości Krakowa Miasta Literatury UNESCO w plebiscycie Wybieramy Księgarnie Roku 2020. Popularna księgarnia przy ulicy Tarłowskiej 12 triumfowała w kategorii „Najlepsze książki”, rodzinny antykwariat przy ul. Krakusa 7 w Podgórzu zdobył tytuł dla „Najlepszych księgarzy”, księgarnia Spółdzielni Ogniwo podbiła serca krakowian i krakowianek w kategorii „Najlepszy klimat”, a księgarniokawiarnia na osiedlu Zgody 7, która od dwóch lat zmienia Nową Hutę, została doceniona w dziedzinie „Najlepsze wydarzenia”. 17 grudnia odbędzie się uroczyste wręczenie dyplomów w księgarniach z udziałem Andrzeja Kuliga, Zastępcy Prezydenta Miasta Krakowa ds. Polityki Społecznej i Komunalnej.

Ponad 3 tys. głosów oddano w nietypowej, bo w całości wirtualnej, czwartej już edycji plebiscytu Wybieramy Księgarnie Roku, którego celem jest promowanie niezależnych księgarń jako miejsc kultury. Kampania zbiegła się w czasie z drugą falą pandemii koronawirusa, która postawiła wiele księgarń w bardzo trudnej sytuacji ekonomicznej. Przy wsparciu wydawców, kibicujących akcji pisarek Dominiki Słowik, Sylwii Chutnik i Olgi Drendy oraz Fundacji Przekrój organizatorzy zachęcali w tym roku nie tylko do oddawania głosów na ulubione księgarnie, ale przede wszystkim do lokalnych zakupów książkowych w przedświątecznym okresie. Głosowanie odbyło się w czterech kategoriach odpowiadających temu, co czytelnicy i czytelniczki cenią w księgarniach najbardziej: autorski wybór książek, kompetentna obsługa, niezapomniana atmosfera i ciekawe wydarzenia kulturalne.

Zwyciężczyni w kategorii „Najlepsze książki” – Księgarnia Karakter powstała w październiku 2018 roku z inicjatywy Wydawnictwa Karakter. Trzy minuty biegiem od rynku, w samym sercu Krakowa przy ulicy Tarłowskiej 12 mieści się niewielka, ale wypełniona dobrą literaturą księgarnia. Oprócz książek Karakteru, można tu znaleźć beletrystykę, reportaż, eseistykę, poezję, a także całkiem sporo niszowych wydawnictw i nieoczywistych, często trudno dostępnych pozycji.

Rodzinna księgarnia i antykwariat Szafa Pełna Książek – laureatka kategorii dla najlepszych księgarzy– została otwarta w listopadzie 2015 roku i była spełnieniem marzeń historyka, który kocha książki ponad wszystko. Księgarnia mieści się w starym Podgórzu przy ulicy Krakusa 7, w miejskim lokalu, gdzie kiedyś swoją siedzibę miała fabryka czekolady. Szafa Pełna Książek to księgarnia o profilu historycznym, w której znaleźć można zarówno nowości wydawnicze, jak i wydane ponad sto lat temu rarytasy. To już trzecie z rzędu wyróżnienie dla tej księgarni.

Wyróżniona w kategorii „Najlepszy klimat” Spółdzielnia Ogniwo to niezależna księgarniokawiarnia i centrum kultury, które po pięciu latach działania na Kazimierzu przeniosło się w połowie 2020 roku na drugi brzeg Wisły – na ulicę Smolki 11A. Ogniwo to pierwsza spółdzielnia pracy założona w Krakowie po 1989 roku. Organizuje spotkania autorskie, debaty na tematy społeczne i kulturalne, warsztaty i pokazy filmowe. W asortymencie księgarni na pierwszy plan wysuwa się zaangażowana publicystyka i reportaż.

Doceniona za program wydarzeń kulturalnych Cafe NOWA Księgarnia od dwóch lat mieści się wraz z miejskim punktem informacji turystycznej InfoKraków na osiedlu Zgody 7. To pierwsza od lat kameralna księgarnia w największej i najludniejszej dzielnicy Krakowa – Nowej Hucie. Można tu znaleźć szeroką ofertę książek dla dzieci, literaturę współczesną, komiksy, albumy, reportaże, kryminały i powieści obyczajowe. Regularnie organizowane są też warsztaty i spotkania autorskie – tylko w tym roku mimo niesprzyjających okoliczności księgarnia gościła m.in. Marcina Świetlickiego, Monikę Sznajderman czy związanych z Nową Hutą cenionych autorów – Katarzynę Kobylarczyk i Igora Jarka.

W akcji Wybieramy Księgarnie Roku organizowanej przez Miasto Kraków i KBF wzięły udział łącznie 33 krakowskie księgarnie i antykwariaty – i to im wszystkim należą się brawa za współtworzenie życia kulturalnego w Krakowie! Głosowanie odbyło się przez internet za pośrednictwem strony www.ksiegarnie.miastoliteratury.pl.

Plebiscyt stanowi część strategii wspierania rozwoju tradycyjnego księgarstwa wpisanej w program Krakowa Miasta Literatury UNESCO. Na strategię składają się m.in. system ulg czynszowych w lokalach miejskich, program wspierania działalności kulturalnej w księgarniach, półki z patronatami wydawniczymi KMLU w krakowskich księgarniach i nadzwyczajne działania, takie jak program pomocowo-ochronny Księgarnie Odporne, zrealizowany wiosną 2020 roku podczas pierwszej fali pandemii koronawirusa.

WIĘCEJ NA: www.ksiegarnie.miastoliteratury.pl

Organizatorzy akcji: Miasto Kraków, KBF – operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO
Patroni medialni: „Gazeta Wyborcza” w Krakowie, Radio Kraków, TVP Kraków
Partnerzy: Azymut, Wydawnictwo Literackie, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Wydawnictwo Karakter, Fundacja PRZEKRÓJ

10 grudnia, w Międzynarodowym Dniu Praw Człowieka, w Krakowie zostanie ogłoszony raport na temat wolności wypowiedzi artystycznej osób LGBTI, przygotowywany przez organizację Freemuse. Raport przybliża przypadki ponad 100 naruszeń wolności artystycznej, które miały miejsce w 40 krajach.

Freemuse jest niezależną, międzynarodową organizacją pozarządową działającą na rzecz praw człowieka, wolności słowa i ekspresji artystycznej oraz różnorodności kulturowej. Organizacja posiada specjalny status doradczy ONZ przy Radzie Gospodarczej i Społecznej (UN-ECOSOC) oraz status doradczy przy UNESCO.

Freemuse działa w skali międzynarodowej, dokumentuje naruszenia wolności artystycznej w różnych krajach świata. Współpracuje z artystami, organizacjami artystycznymi i kulturalnymi oraz aktywistami. Wspiera artystów, którzy w swoich krajach prześladowani są ze względu na płeć, rasę lub orientację seksualną. Freemuse broni wolności artystycznej, analizując m.in. prawne i polityczne praktyki cenzury i bezprawnych ograniczeń wolności artystycznej w ponad 90 krajach. Organizacja prowadzi kampanie promujące różnorodność, a także inicjuje, rozwija i wspiera lokalne sieci artystów i pracowników kultury, starając się, aby ich głos był słyszalny, a wolność wypowiedzi artystycznej nie była ograniczana.

Organizacja Freemuse jest znana z przygotowywanego co roku raportu „The State of Artistic Freedom” (Stan wolności artystycznej), w którym analizuje przypadki naruszeń wolności artystycznej, z jakimi spotykają się różne grupy twórców i ludzi kultury. Raport jest szeroko komentowany przez rządy państw, urzędników ONZ, a także środowiska akademickie, kulturalne i artystyczne.

Tematem przewodnim tegorocznego raportu jest naruszanie wolności artystycznej twórców LGBTI (LGBTI – lesbijki, geje, osoby biseksualne, transpłciowe i interpłciowe). Raport przybliża przypadki ponad 100 naruszeń wolności artystycznej, które miały miejsce w 40 krajach (zarówno w krajach, w których nie ma prawa penalizującego homoseksualizm, jak też  w krajach, w których homoseksualizm i jego propagowanie są uznawane za przestępstwo). Raport pokazuje stopień odpowiedzialności rządów za naruszenia, a także wskazuje dziedziny artystyczne, w których twórcy najczęściej spotykają się z cenzurą. Kraków – miasto różnorodności kulturowej

Prezentacja tegorocznego raportu odbędzie się w Krakowie. Zaproszenie naszego miasta do współpracy to docenienie lokalnej polityki społecznej i kulturalnej ukierunkowanej na prawo do swobodnej wypowiedzi twórczej. To jednocześnie efekt dotychczasowych, wielowymiarowych działań na rzecz poszanowania grup społecznych, które tworzą bogaty i różnorodny charakter Krakowa i przyczyniają się do jego otwartości. Uwagę międzynarodowych mediów przyciągnęły w szczególności ostatnie wyraźne gesty miasta mające na celu przeciwdziałanie wykluczeniu osób nieheteronormatywnych.

Bezpośrednim impulsem do ogłoszenia tegorocznego raportu właśnie z Krakowa było poparcie Prezydenta Miasta prof. Jacka Majchrowskiego dla apelu Rady ds. Równego Traktowania. Przypomnijmy, że krakowska Rada ds. Równego Traktowania została powołana, by  wypracować strategię równego traktowania i przeciwdziałania dyskryminacji na poziomie lokalnym i realizować działania sprzyjające propagowaniu tolerancji i równości. Apel adresowany był do społeczności LGBT i powstał obliczu pogłębiających się homofobicznych wypowiedzi medialnych w Polsce, a także niekonstytucyjnych rezolucji niektórych samorządów tworzących w naszym kraju tzw. „strefy wolne od LGBT”.

Drogie lesbijki, drodzy geje, osoby biseksualne i transpłciowe: nie jesteście sami i same, jesteśmy z Wami, wspieramy i zrobimy wszystko, byście czuli się w Krakowie, jak w domu – bo tu jest Wasz dom. Kraków jest miastem tętniącym życiem i różnorodnością – a Wy i Wasza historia jesteście jego istotną częścią – podkreślała Rada, a Prezydent Krakowa poparł ten apel, przypominając, że wszystkim zależy, by Kraków był miastem ludzi otwartych, solidarnych i wspierających się wzajemnie.

Słowa Prezydenta odbiły się szerokim echem. Zareagowało na nie wiele miast  partnerskich  Krakowa, m.in. Leuven, Frankfurt n/Menem, Norymberga, Budapeszt i Edynburg. Z Prezydentem Krakowa spotkali się także przedstawiciele niemieckiego Bundestagu, którzy również z aprobatą odnieśli się do tych działań. A kilka miesięcy później także Rada Miasta Krakowa wezwała władze Województwa Małopolskiego do respektowania zasad równego traktowania w stosunku do osób nieheteronormatywnych.

 Otwartość zgodna z historycznymi tradycjami

Otwartość to ważna cecha Krakowa, którego bogate dziedzictwo powstawało w wielokulturowym kontakcie. Obok wybitnych i niepospolitych osób, które trafiały do Krakowa w związku z różnymi sytuacjami politycznymi czy wojennymi, Kraków od zawsze przyciągał także zwykłych imigrantów, którzy wnosili do tkanki miasta różnorodne wpływy kulturowe. Przyczyniali się równocześnie do rozwoju społecznego i gospodarczego miasta. Kraków był zawsze także bezpiecznym schronieniem dla osób nieheteronormatywnych, w tym artystów i artystek wszystkich dziedzin. Otwartość w tej kwestii była oczywista, nie wymagała szczególnego podkreślania. Jednak wobec niedawnych wypowiedzi części polityków i przedstawicieli władz kościelnych czuję się w obowiązku stanąć w obronie podstawowych praw i wolności osób nieheteronormatywnych i wyrazić w ten sposób nie tylko troskę i odpowiedzialność, ale także zdecydowany sprzeciw wobec języka wykluczenia, który w mieście dialogu, poszanowania i tolerancji nie jest akceptowany – stwierdził Jacek Majchrowski, prezydent Krakowa.

Do tej pory ogłoszenie raportów Freemuse odbywało się w miastach zachodniej Europy. Prezentacja tegorocznego raportu w Krakowie ma zatem również ważny wymiar symboliczny. Freemuse poszukiwało wiarygodnych partnerów, którzy byliby współgospodarzami serii wydarzeń dotyczących ogłoszenia raportu na temat wolności twórców LGBTI ich prawa do ekspresji artystycznej, a także ogłoszenia powstania światowej sieci artystów LGBTI i organizacji artystycznych oraz kulturalnych. Wspomniana sieć zostanie oficjalnie zainaugurowana w Krakowie.

Po zapoznaniu się z wszystkimi aspektami organizacji takich imprez w Berlinie, Amsterdamie i Londynie, zdecydowaliśmy się na wybór Krakowa. Kraków ma silny wizerunek jako miasto schronienia, jest aktywnym członkiem ICORN, miastem z bogatą tradycją wolności ekspresji artystycznej i kulturalnej – napisał dr Srirak Plipat, Dyrektor Wykonawczy Freemuse w liście do Prezydenta Krakowa.

Srirak Plipak podkreślił, że Kraków jest konsekwentny w przestrzeganiu zasad i wartości praw człowieka. Potwierdza to otwarta polityka społeczna i kulturalna, status miasta międzynarodowego schronienia dla twórców, wsparcie dla mniejszości etnicznych, kulturalnych i seksualnych, czego wyrazem w ostatnim czasie było także oświetlenie ważnych obiektów w kolorach tęczy w Międzynarodowym Dniu Tolerancji.

Kiedy wiele polskich gmin deklaruje się jako „strefy wolne od LGBT”, ogłoszenie globalnego raportu na temat wolności twórców LGBTI w Krakowie jest ważnym przesłaniem szacunku i różnorodności dla świata. Pomimo istotnej poprawy osiągniętej na szczeblu międzynarodowym w ciągu ostatnich dziesięcioleci w zakresie promowania niedyskryminacji i równości osób LGBTI, w wielu krajach artyści nadal tworzą dzieła sztuki ze świadomością, że najprawdopodobniej nigdy nie zostaną one wystawione tam na widok publiczny. Raport pokazuje, że przed wieloma krajami jest jeszcze długa droga do realizacji praw osób LGBTI do wolności wypowiedzi artystycznej – stwierdził Srirak Plipat.

Międzynarodowe wydarzenie

Ogłoszenie raportu odbędzie się 10 grudnia w Centrum Kongresowym ICE Kraków i będzie transmitowane online. Wśród gości specjalnych wydarzenia znajdą się m.in. Victor Madrigal-Borloz, Niezależny Ekspert ONZ ds. ochrony przed przemocą i dyskryminacją ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową, a także dr Srirak Plipat, Dyrektor Wykonawczy Freemuse.

Dla Krakowa to bardzo ważny moment, który jest elementem aktywnej polityki na rzecz przeciwdziałania wykluczeniom i dyskryminacji. Jesteśmy miastem otwartych bram. Bogatą wielowiekową tożsamość Krakowa budowali obywatele i obywatelki reprezentujący rozmaite wyznania, światopoglądy, narodowości i mniejszości etniczne. Wśród osób tworzących miasto w przeszłości, a także dziś, były i są osoby nieheteronormatywne. Zadaniem samorządów nie jest wykluczanie kogokolwiek ze wspólnoty, a solidarne budowanie i wspieranie silnych społeczności lokalnych, gdzie każdy ma prawo do równego traktowania. Siła naszych miast płynie z szacunku i poszanowania różnorodności – mówi Nina Gabryś, Przewodnicząca Rady ds. Równego Traktowania.

Kultura bez cenzury i stygmatyzacji

Prezentacja raportu będzie połączona z dyskusją panelową, w której wezmą udział: dr Srirak Plipat – przedstawiciel Freemuse, Nina Gabryś – przewodnicząca Rady ds. Równego Traktowania, Robert Piaskowski – pełnomocnik Prezydenta Miasta Krakowa ds. Kultury, a także przedstawiciele środowiska twórców: Anna Maria Potocka – dyrektorka Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK, Adeline Kiame – artystka sztuk wizualnych i pisarka z Angoli,  pisarz Jacek Dehnel oraz Daniel Rycharski, artysta sztuk wizualnych. Dyskusji towarzyszyć będzie program kulturalny dostępny za pośrednictwem platformy PLAY KRAKÓW.

– Erozja wolności w dziedzinie kultury zagraża bogactwu życia kulturalnego. Dlatego w polityce kulturalnej Krakowa przywiązujemy tak wielką wagę do zapewnienia możliwości i przestrzeni ekspresji dla twórców rozmaitych narodowości, poglądów czy orientacji. Od lat wspieramy prawo osób i twórców nieheteronormatywnych do swobody wyrazu na festiwalach literackich i muzycznych, takich jak m.in. UNSOUND, Off Camera, Sacrum Profanum, Miesiąc Fotografii w Krakowie, FMF, Festiwal Conrada, Krakowski Festiwal Filmowy, a także w ramach działalności instytucji kultury, takich jak MOCAK, Łaźnia Nowa, Bunkier Sztuki oraz teatrów nieinstytucjonalnych – przykładami są Teatr Nowy Proxima i Teatr Barakah. W inicjatywach kulturalnych realizowanych i wspieranych przez miasto obecni byli i są artyści i artystki zaliczający się do nurtu twórców LGBTI, a także podejmujący wątki mniejszościowe. Kraków od wielu lat demonstruje otwartość w tych kwestiach, zapewnia wsparcie dla wszystkich form kultury i bezwarunkową promocję wartości społeczeństwa otwartego – podkreśla Robert Piaskowski, Pełnomocnik Prezydenta Krakowa ds. Kultury.

Ogłoszenie międzynarodowego raportu na temat wolności wypowiedzi artystycznej osób LGBTI, które odbędzie się w Międzynarodowym Dniu Praw Człowieka, wpisuje się  w szereg działań skoncentrowanych na promowaniu poszanowania praw człowieka i różnorodności, które odbywają się w ostatnich tygodniach w Krakowie. Za nami konferencja „D&I Changemakers 2020. Festival on Diversity, Inclusion and Values” organizowana przez Diversity HUB oraz Festiwal Wielokulturowości „Nowi Krakowianie”.  W Międzynarodowym Dniu Praw Człowieka, odbędzie się również ceremonia wręczenia ustanowionych przez Stowarzyszenie Willa Decjusza Nagród im. Sérgio Vieira de Mello, Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka.

Przypomnijmy, że Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka został ustanowiony w 1950 r. w rocznicę podpisania Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Jest poświęcony orędownikom i działaczom na rzecz praw człowieka, którzy wkładają wiele wysiłku w działania zapewniające przestrzeganie tych praw na co dzień. Obchody Międzynarodowego Dnia Praw Człowieka są okazją do uczczenia ich odwagi i osiągnięć.

W październiku 2020 roku na posiedzeniu Kapituły Polskiej Nagrody im. Sérgio Vieira de Mello, Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka, wyłoniono Laureatów tegorocznej edycji Nagrody.

W pracach Kapituły udział wzięli przedstawiciele: Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, Ambasadora Federacyjnej Republiki Brazylii, Ambasadora Królestwa Szwecji w Polsce, Wysokiego Komisarza NZ ds. Uchodźców, Ministerstw Spraw Zagranicznych, Rzecznika Praw Obywatelskich, Prezydenta Miasta Krakowa, Konsula Generalnego Stanów Zjednoczonych w Krakowie, Wydawnictwa ZNAK, Fundatorów i Inicjatorów Nagrody oraz Przewodniczący Zarządu i Dyrektor Stowarzyszenia Willa Decjusza.

W tym roku do Nagrody zgłoszono ponad trzydzieści kandydatur. Wśród nominowanych znalazły się osoby i organizacje z różnych stron świata m.in. z Polski, Słowacji, Białorusi, Somalii, Libanu, Iraku i Syrii, działające na rzecz praw człowieka oraz dialogu religii i kultur.

Decyzją Kapituły, Polską Nagrodę im. Sérgio Vieira de Mello w 2020 r. otrzymują:

  • w kategorii „Osoba”: Hussein Koro Ibrahim Alqaidi (Irak)
  • w kategorii „Organizacja pozarządowa”: Centrum Obrony Praw Człowieka „Wiasna” (Białoruś)
  • Nagroda Honorowa: Marian Turski (Polska).

Laureaci otrzymają statuetkę autorstwa Andrzeja Renesa, pamiątkowy dyplom oraz nagrodę finansową ufundowaną przez Sponsora – Grupę ZUE SA. 

Uroczysta ceremonia wręczenia Nagrody odbędzie się 10 grudnia 2020 r. o godz. 16.00 podczas Gali online transmitowanej na kanale Facebook Stowarzyszenia Willa Decjusza oraz za pośrednictwem platformy Zoom (Meeting ID: 944 4694 0797, Passcode: 150950)

Bezpośrednio po Gali odbędzie się dyskusja panelowa: „Siła dobra: rola międzynarodowej solidarności w sytuacjach naruszeń praw człowieka”, organizowana we współpracy z Fundacją New Diplomacy.

W debacie udział wezmą tegoroczni laureaci Nagrody – Ales Bialiatski, Prezes Centrum Obrony Praw Człowieka „Wiasna” oraz Marian Turski, przewodniczący Rady Muzeum Historii Żydów Polskich, a także Anna Sevortian, dyrektor wykonawcza, EU-Russia Civil Society Forum/była dyrektor Human Rights Watch i Jan Piekło, Prezes Stowarzyszenia Willa Decjusza, były ambasador Polski na Ukrainie. Debatę poprowadzi Jeff Lovitt, przewodniczący New Diplomacy.

Honorowy patronat nad Polską Nagrodą im. Sérgio Vieira de Mello, Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka, objęli:

  • Ambasador Federacyjnej Republiki Brazylii w Polsce
  • Ambasador Królestwa Szwecji w Polsce
  • Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców

LAUREACI

Hussein Alqaidi jest Kurdem-jezydą. Urodził się w 1970 roku w Duhoku, w irackim Kurdystanie. Ukończył studia z języka i literatury kurdyjskiej na uniwersytecie Salahaddin w Erbilu. Od czasów studenckich aktywnie angażował się w działalność organizacji pozarządowych i charytatywnych. Pracował m.in. we francuskiej organizacji Farmaceuci Bez Granic (Pharmaciens sans Frontiéres) i w irackim Caritas. Hussein Alqaidi ze wsparciem Rządu Regionalnego Kurdystanu w 2014 roku po zajęciu jezydzkich ziem przez ISIS organizował działania mające na celu odnajdywanie zaginionych, uwalnianie ich i pomoc w powrocie do normalnego życia oraz przezwyciężenia traumy. W sierpniu 2014 został szefem „Biura Ratowania Porwanych Jezydów” (Office of Rescuing Kidnapped Yazidis) i kieruje nim do dziś. Jednocześnie Hussein Alqaidi działa też w lokalnej, kurdyjskiej organizacji „Dimdim Humanitarian Relief Foundation”. Zajmuje się ona dokumentacją losów uratowanych z rąk ISIS, wspiera ich materialnie i pomaga wrócić do normalnego życia. Hussein Alqaidi podróżuje po całym świecie, aby szukać wsparcia dla jezydów, zaświadczać o tym, co wydarzyło się w Szingal w 2014 roku, przekonywać społeczność międzynarodową do powszechnego uznania tej zbrodni za ludobójstwo i do pociągnięcia sprawców do odpowiedzialności. Hussein Alqaidi i Biuro Ratowania Porwanych Jezydów współpracuje też z Biurem Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców (UNHCR), Międzynarodową Organizacją do spraw Migracji (IOM) oraz Misją Pomocy Narodów Zjednoczonych dla Iraku (UNAMI). Biuro współpracuje też z innymi jezydzkimi organizacjami międzynarodowymi. Hussein Alqaidi współpracuje z powołanym w 2017 roku przez Radę Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych zespołem śledczym do spraw badania zbrodni ISIS, jak również z Pramilą Patten, Specjalnym Pełnomocnikiem Sekretarza Generalnego ONZ ds. przemocy seksualnej w konfliktach (Special Representative of the Secretary-General on Sexual Violence in Conflict).

Centrum Obrony Praw Człowieka „Wiasna” to ogólnonarodowa pozarządowa organizacja praw człowieka powstała na Białorusi w 1996 roku na fali pierwszych protestów przeciwko reżimowi Łukaszenki z siedzibą w Mińsku i oddziałami w większości białoruskich miast. W 2003 roku, Wiosnę bezprawnie zdelegalizowano za rolę, którą organizacja odegrała jako obserwator wyborów prezydenckich w 2001 r. Kontynuuje działania mimo szykan i jest obecnie największym stowarzyszeniem wspierającym prawa człowieka na Białorusi.

Priorytetami centrum są wsparcie prawne dla ofiar pogwałcenia praw człowieka, obserwowanie wyborów, edukacja i budowanie świadomości praw człowieka, oraz kampanie na rzecz zniesienia kary śmierci oraz monitorowanie więzień.

Wiosnę często dotykały organizowane przez rząd represje za odważne działania pozwalające wydobyć na światło dzienne przypadki pogwałcenia praw człowieka przez reżim Łukaszenki. Wielu członków Wiasny zaaresztowano a następnie skazano w pokazowych procesach. W 2011 roku, na podstawie spreparowanych zarzutów, skazano jej lidera Alesia Bialiatskiego na trzy lata więzienia. We wrześniu 2020 roku, zaaresztowano Marfę Rabkową, aktywistkę stojącą na czele ochotników Wiosny – podobne przypadki liczono w setkach. W październiku 2020 roku, Andrejowi Chapiukowi, jednemu z ochotników Wiosny, postawiono zarzuty kryminalne. Licząc się nawet z wysokim poziomem ryzyka, do Wiosny dołączyły setki nowych ochotników.

Po sfałszowanych wyborach prezydenckich w sierpniu 2020 roku, Wiosna była jedną z najważniejszych krajowych grup zajmujących się prawami człowieka, które skupiły się na dokumentacji pokłosia stanu określonego jako najgorszy kryzys praw człowieka w historii Białorusi. W ciągu zaledwie trzech miesięcy, aktywiści Wiosny wspomogli tysiące ludzi; swoją działalność na rzecz rządów prawa oraz podstawowych praw i wolności będą prowadzić nadal, pomimo wszelkich przeszkód.

Marian Turski – urodził się 26 czerwca 1926 r. w Druskiennikach. Był więźniem obozów koncentracyjnych Auschwitz i Buchenwald. W marcu 1965 uczestniczył w zorganizowanym przez Martina Luthera Kinga marszu przeciwko segregacji rasowej na południu USA z Selmy do Montgomery. Jest historykiem, kierownikiem działu historycznego tygodnika „Polityka”, przewodniczącym Stowarzyszenia Żydowskiego Instytutu Historycznego, jednej z najstarszych organizacji społecznych działających w Polsce na rzecz upamiętnienia historii i kultury Żydów. Aktywnie działa jako przewodniczący Rady Muzeum Historii Żydów Polskich, a także jest członkiem Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej. Został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Zasługi I Klasy Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec za zasługi na rzecz stosunków polsko-niemieckich. Jest również członkiem Rady Społecznej działającej przy Rzeczniku Praw Obywatelskich. W 2015 roku został odznaczony Odznaką Honorową RPO. W 2018 roku otrzymał honorowe obywatelstwo Miasta Stołecznego Warszawy. Swoją działalnością przyczynia się aktywnie do zachowania wiedzy o zbrodniach i ofiarach nazizmu, będącej ostrzeżeniem dla przyszłych pokoleń przed popełnianiem zbrodni na tle rasowym czy religijnym, przed wykluczaniem mniejszości i uwrażliwianiem na akty i mowę nienawiści.

 

O nagrodzie

Ustanowiona w 2003 przez Stowarzyszenie Willa Decjusza, Polska Nagroda im. Sérgio Vieira de Mello, Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (2002-2003) przyznawana jest osobom i organizacjom pozarządowym za ich działania na rzecz ochrony i promocji praw człowieka oraz pokojowego współistnienia i współdziałania społeczeństw, religii i kultur. Wśród dotychczasowych laureatów Nagrody znaleźli się m.in. Tadeusz Mazowiecki (Polska), Alaksandr Milinkiewicz (Białoruś), Krystyna Pryjomko-Serafin (Wielka Brytania), Leyla Ynus (Azerbejdżan), Pietro Bartolo (Włochy), Basil Kerski (Polska), czy Tamila Tasheva (Ukraina). Wśród uhonorowanych Nagrodą im. Sérgio Vieira de Mello znalazły się takie instytucje jak: Helsińska Fundacja Praw Człowieka (Polska), Stowarzyszenie Memoriał (Federacja Rosyjska), Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć (Polska), Fundacja przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu (Polska), Międzyreligijna Rada Albanii (Albania), Centrum Dialogu Międzyetnicznego i Tolerancji „Amalipe” (Bułgaria).

Sérgio Vieira de Mello (1948-2003) – dyplomata brazylijski. Władał biegle sześcioma językami. Obronił dwa doktoraty z nauk humanistycznych na Sorbonie. Na przestrzeni kilkudziesięciu lat pracy w ONZ  piastował szereg  urzędów, m.in.: Specjalnego Przedstawiciela Sekretarza Generalnego ONZ w Kosowie, Administratora Narodów Zjednoczonych dla Timoru Wschodniego, urząd Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka (2002-2003) oraz urząd Specjalnego Wysłannika Sekretarza Generalnego ONZ ds. Iraku. Podczas pełnienia tej funkcji zginął 19 sierpnia 2003 w zamachu bombowym na siedzibę placówki ONZ w Bagdadzie. Całe swoje życie działał na rzecz ochrony wolności i praw człowieka, dialogu międzykulturowego, walki z terroryzmem i kryzysem uchodźczym oraz przestrzegania prawa międzynarodowego.

720 godzin wypełnionych czytaniem najlepszych kryminałów, literatury pięknej, poradnikowej i młodzieżowej oraz reportażu dla wszystkich, którzy dołączyli w tym roku do Czytaj PL. Właśnie tyle czasu uczestnicy akcji mieli na pobranie i przeczytanie oraz zachęcenie innych do sięgnięcia po 12 tytułów, które przygotowali organizatorzy największej takiej inicjatywy czytelniczej, dając jednocześnie wszystkim 12 powodów do tego, by „znowu czytać”.  Spośród dostępnych przez cały listopad e-booków i audiobooków największą popularnością cieszyła się „Zimowla” Dominiki Słowik.

Listopadowa akcja po raz kolejny pokazała, że miłośnicy książek to mocno zmotywowana do działania grupa, za sprawą której literatura króluje i daje ukojenie nawet w najmniej sprzyjających okolicznościach. Pandemia sprawiła, że tegoroczna akcja nie była obecna w szkołach, ani na nośnikach reklamowych w partnerskich miastach i nie zaznaczyła, tak jak w poprzednich edycjach, swojej obecności w instytucjach kultury, bibliotekach czy kawiarniach i klubach na terenie kraju. Mimo tego uczestnicy Czytaj PL stanęli na wysokości zadania. Dowodem na to jest blisko 50 tysięcy pobrań aplikacji Woblink i ponad 100 tysięcy wypożyczeń e-booków i audiobooków w dostępnych w akcji.

Tradycyjnie postawiliśmy na najlepsze książki, utytułowanych twórców i ważne wydawnictwa. To przede wszystkim dzięki nim akcja Czytaj PL po raz kolejny dotarła do tylu czytelników i czytelniczek, zarówno tych, którzy „znowu” sięgnęli po wybrane przez nas książki, jak i tych nowych, których do czytania odrobinę zmusiliśmy. A mieliśmy 12 świetnych, bestsellerowych powodów, by czytać mówi dyrektor KBF Izabela Błaszczyk –Do czytania zagrzewaliśmy na wiele sposobów. Zaprosiliśmy do udziału w akcji Uber Eats, które pomogło nam przez żołądek trafić w czytelnicze gusta użytkowników aplikacji. Przez ostatni weekend listopada, wraz z uczestnikami wyzwania #znowuczytamchallenge ustanowiliśmy rekord w czytaniu e-booków i audiobooków. To nie jest łatwy czas dla kultury, ale akcja Czytaj PL dała radę.

„Zimowla” Dominiki Słowik, powieść laureatki Paszportu „Polityki” 2019 i finalistki Nagrody Literackiej Gdynia była w tym roku najczęściej pobieraną książką Czytaj PL. To opowieść o pełnej tajemnic miejscowości w Dolinie Zmornickiej, w której autorka po mistrzowsku miesza thriller i powieść grozy, zaciera granice między możliwym i niemożliwym, by zabrać czytelnika w gąszcz trudnych do wyjaśnienia zjawisk codzienności. Pisarka wielokrotnie podkreślała, że w akcji bierze udział nie tylko jako autorka jednego z dostępnych tytułów, ale także jako zagorzała czytelniczka i miłośniczka literatury, która od lat dopinguje proczytelnicze inicjatywy. Podobnie jak Jakub Małecki, który jest autorem „Horyzontu”, drugiej powieści, która znalazła się na trzeciej pozycji „wielkiej trójki” książek najchętniej pobieranych w Czytaj PL 2020. Na miejscu drugim w zestawieniu uplasował się w tym roku poradnikowy bestseller Stefanie Stahl „Kochaj najlepiej jak potrafisz”. W TOP 5 znalazły się ponadto uhonorowany podwójną Nagrodą Literacką „Nike” – od jury i czytelników – zbiór reportaży Mariusza Szczygła „Nie ma” oraz  „Historia bez cenzury 5. I straszno, i śmieszno – PRL”  Wojtka Drewniaka.

-Z oczywistych względów nie byliśmy w tym roku obecni z plakatami akcji w przestrzeni miast, a także w szkołach, które działają w trybie zdalnym. Nie stanęło to jednak na przeszkodzie, by dzielić się literaturą, refleksjami i emocjami, jakie wywołuje, by propagować dobrą literaturę oraz czytelnictwo, jako wartościowy sposób spędzania czasu, rozwijania wyobraźni i budowania czytelniczej wspólnoty. To sukces, że rokrocznie Czytaj PL i towarzysząca jej akcja dla młodzieży Upoluj swoją książkę zaznacza swoją obecność w literackim świecie. W tym roku najsilniej głos literatury słyszany był w przestrzeni wirtualnej, w kanałach społecznościowych i blogosferze, czyli tu gdzie w tym trudnym czasie gromadzi się najwierniejsze grono miłośników literatury – mówi Dariusz Jaworski, dyrektor Instytutu Książki, który jest strategicznym partnerem akcji Czytaj PL.

Historia Czytaj PL sięga 2013 roku, kiedy Kraków otrzymał tytuł Miasta Literatury UNESCO. Akcja po raz kolejny realizowana była przez KBF – instytucję kultury Miasta Krakowa, w ramach programu Kraków Miasto Literatury UNESCO.

Organizatorzy Czytaj PL: Miasto Kraków, KBF – instytucja kultury Miasta Krakowa, operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, Woblink

Partner strategiczny: Instytut Książki

Wydawcy: Wydawnictwo Znak, Wydawnictwo SQN, Dowody na Istnienie, Wielka Litera, Czwarta Strona, Filia, Wydawnictwo Otwarte, We Need YA, Wydawnictwo Literackie, Karakter, Wydawnictwo Marginesy

Miasta partnerskie: Białystok, Bielsko-Biała, Bydgoszcz, Bytom, Częstochowa, Elbląg, Gdańsk, Gdynia, Grudziądz, Katowice, Legnica, Lublin, Łódź, Nowy Sącz, Olsztyn, Opole, Płock, Poznań, Przemyśl, Radom, Rzeszów, Siedlce, Słupsk, Sopot, Szczecin, Toruń, Warszawa, Zamość, Zielona Góra.

W promocję akcji włączyły się też Polska Stacja Antarktyczna im. Henryka Arctowskiego na Antarktydzie oraz Miasta Literatury UNESCO: Norwich (UK), Edynburg (UK), Seattle (USA), Reykjavik (Islandia), Nottingham (UK), Quebec (Kanada), Manchester (UK), Exeter (UK), Heidelberg (Niemcy), Mediolan (Włochy)

Akcja dofinansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Choć za nami coroczne jesienne wydarzenia literackie – Festiwal Conrada, Festiwal Literatury dla Dzieci i akcja Czytaj PL – wciąż mamy dla Was wiele propozycji wspólnej dyskusji o książkach. Zanim zaprosimy Was na transmisje w ramach Prologu 30. Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie, przedstawiamy Wam program spotkań wokół publikacji pod patronatem Krakowa Miasta Literatury UNESCO. Między 2 a 18 grudnia na portalu Facebook odbędzie się aż 8 książkowych premier, na których wspólnie z wydawcami będziemy gościć m.in. Macieja Piotra Prusa, Agnieszkę Kaszubę-Dębską, Joannę Gromek-Illg czy autorów „Elementarza kultury polskiej”.

Co czeka nas w grudniowym cyklu spotkań patronackich KMLU? Jacek Dehnel i Piotr Tarczyński zdradzą szczegóły czwartego już śledztwa profesorowej Szczupaczyńskiej, a Maciej Piotr Prus zabierze nas na swoją „Wyspę”. Autorzy „Elementarzu kultury polskiej” zastanowią się nad miejscem, jakie zajmują polscy twórcy na światowej mapie kultury ostatnich stu lat. Justyna Sobolewska i Agnieszka Dauksza porozmawiają o Kornelu Filipowiczu, Anna Kaszuba-Dębska opowie o Bruno Schulzu, a Joanna Gromek-Illg o Wisławie Szymborskiej. Blaski i cienie pracy tłumaczki przedstawi Magdalena Heydel, która przełożyła opowiadania Katherine Mansfield, a koniec roboczego tygodnia zakończymy rewolucją w piątkowy wieczór, czyli dyskusją o eseju wizualnym Jakuba Woynarowskiego. Wśród prowadzących spotkania znaleźli się m.in. Paulina Małochleb, Katarzyna Kubisiowska i Aleksandra Klich.

Za nami już trzy odsłony patronackiego cyklu, które możecie oglądać na profilu Facebook KMLU: są to spotkania wokół książek „Panny z Wesela” Moniki Śliwińskiej (TUTAJ), „Antonówki. Kobiety i Czechow” Sylwii Frołow (TUTAJ) oraz „Złoty róg” Maryli Szymiczkowej, czyli Jacka Dehnela i Piotra Tarczyńskiego (TUTAJ).

Wszystkie spotkania zostaną również opublikowane na miejskiej platformie VOD – PLAY KRAKÓW.

4 grudnia, godz. 18.00

Spotkanie wokół książki „Wyspa i inni ludzie” Macieja Piotra Prusa (Korporacja Ha!art)
Gość: Maciej Piotr Prus
Prowadzenie: Georgina Gryboś

Kiedy na pewnej śródziemnomorskiej wyspie nagle pojawia się niezidentyfikowane stworzenie, które zaczyna niszczyć uprawy, w mieszkańcach tej zamkniętej enklawy odzywają się tłumione dotąd lęki, pragnienia i przyzwyczajenia. Wyspa jako miejsce akcji jest tu tylko pretekstem, aby oddać skomplikowane relacje międzyludzkie, specyficzną atmosferę zamknięcia i ograniczenia, ale także przyjrzeć się społeczeństwu, którego problemy skupiają się tu niczym w soczewce. O życiu w świecie (bez)troski z autorem porozmawia Georgina Gryboś.

Dołącz do wydarzenia: https://www.facebook.com/events/714505596091238
Transmisja z księgarni De Revolutionibus Books&Cafe na profilach Facebook KMLU, Korporacji Ha!art i księgarni.

 

6 grudnia, godz. 18.00

Spotkanie wokół książki „Elementarz kultury polskiej”
Goście: Ewa Solarz, Karol Szafraniec, Małgorzata Miśkowiec, Anna Niemierko
Prowadzenie: Anna Sańczuk

„Elementarz polskiej kultury” to artystyczno-edukacyjne przedsięwzięcie zwracające uwagę na unikatowe miejsce, jakie zajmują polscy twórcy na światowej mapie kultury ostatnich stu lat. Okres od odzyskania niepodległości po czasy dzisiejsze pełen jest tak niezwykłych postaci, jak: Andrzej Wajda, Krzysztof Penderecki, Wisława Szymborska, Tamara Łempicka czy Tadeusz Kantor. Postaci, których dokonania odbiły się szerokim echem na świecie. Rozmowę z autorami „Elementarza” poprowadzi Anna Sańczuk.

Dołącz do wydarzenia: https://www.facebook.com/events/1831405247027350
Transmisja na profilach Facebook KMLU i Wydawnictwa Wytwórnia.

 

7 grudnia, godz. 18.00

Spotkanie wokół książki „Miron, Ilia, Kornel. Opowieść biograficzna o Kornelu Filipowiczu” Justyny Sobolewskiej (Wydawnictwo Iskry)
Gościni: Justyna Sobolewska
Prowadzenie: Agnieszka Dauksza

„Przecież Filipowicz nie miał biografii” – usłyszałam kiedyś. – „Pisał, łowił ryby i był outsiderem. Co w tym ciekawego?”. Kiedy przyjrzymy się jego życiu, okaże się jednak, że podobnie jak w jego opowiadaniach pozornie nieefektowna szarość mieni się kolorami – pisze Justyna Sobolewska, autorka książki. O Kornelu Filipowiczu porozmawiają dwie znawczynie jego biografii i twórczości.

Dołącz do wydarzenia: https://www.facebook.com/events/174100884414628/
Transmisja na profilach Facebook KMLU i Wydawnictwa Iskry.

 

8 grudnia, godz. 18.00

Spotkanie wokół książki „Bruno. Epoka genialna” Anny Kaszuby-Dębskiej (Wydawnictwo Znak)
Gościni: Anna Kaszuba Dębska
Prowadzenie: Katarzyna Kubisiowska

Anna Kaszuba-Dębska pracowała nad książką 10 lat. Zafascynowana postacią Schulza rozprawia się z mitami krążącymi wokół niego i przedstawia postać niezwykłego, pełnego sprzeczności mężczyzny. Dzięki autorce przenosimy się w wielokulturowy barwny świat, który zniknął wraz z tragiczną śmiercią Schulza. Spotkanie poprowadzi Katarzyna Kubisiowska, biografistka i etatowa przepytująca.

Dołącz do wydarzenia: https://www.facebook.com/events/371361187305552/
Transmisja z księgarni Lokator na profilach Facebook KMLU, Wydawnictwa Znak i księgarni.

 

9 grudnia, godz. 18.00

Spotkanie wokół książki Katherine Mansfield „Opowiadania wybrane” w tłumaczeniu Magdaleny Heydel (Wydawnictwo Officyna)
Gościni: Magdalena Heydel
Prowadzenie: Paulina Małochleb

Uznawane obecnie za jedno z najważniejszych osiągnięć nowoczesnej prozy i odkrywcze przekształcenie formy opowiadania, a także za świadectwo nowoczesnej kobiecej biografii, dzieła Katherine Mansfield doczekały się w świecie anglosaskim licznych wydań i grona zagorzałych wielbicieli. Mansfield jest pisarką szeroko tłumaczoną i docenianą na świecie. Często wspomina się o tym, że Virginia Woolf w dziennikach wyznaje, iż tylko jednej Mansfield zazdrościła talentu. W ręce polskich czytelników i czytelniczek trafia przekład mistrzowskiej tłumaczki Magdaleny Heydel.

Dołącz do wydarzenia: https://www.facebook.com/events/363360931431243
Transmisja z księgarni De Revolutionibus Books&Cafe na profilach Facebook KMLU, Wydawnictwa Officyna i księgarni.

 

11 grudnia, godz. 18.00

Spotkanie wokół książki „November” Jakuba Woynarowskiego
Goście: Jakub Woynarowski, Paweł Rojek, Aleksandra Herzyk
Prowadzenie: Jan Bińczycki

„November” autorstwa Jakuba Woynarowskiego to eksperymentalna książka i zarazem próba rekonstrukcji w formie fabularyzowanego graficznego eseju mało znanych wydarzeń poprzedzających upadek I Rzeczypospolitej u schyłku XVIII wieku. Z kolażu oryginalnych dokumentów i materiałów ikonograficznych stopniowo wyłania się apokryficzna, alternatywna opowieść o nigdy niezaistniałej polskiej „rewolucji francuskiej”. Jesteśmy bardzo ciekawi, dokąd zaprowadzi nas dyskusja o książce w szerokim gronie – panelistów i czytelników.

Dołącz do wydarzenia: https://www.facebook.com/events/813500109487459
Transmisja ze Spółdzielni Ogniwo na profilach Facebook KMLU, Korporacji Ha!art i księgarni.

 

18 grudnia, godz. 18.00

Spotkanie wokół książki „Szymborska. Biografia wewnętrzna” Joanny Gromek-Illg (Wydawnictwo Znak)
Gościni: Joanna Gromek-Illg
Prowadzenie: Aleksandra Klich

Biografia wewnętrzna poetki. „Czasami jestem podobna do siebie, a czasami nie” – powtarzała Wisława Szymborska. Od zawsze budziła emocje. Była bliska także tym, którzy nigdy wcześniej nie czytali poezji. Czytelnicy myśleli o niej jak o przyjaciółce, sąsiadce i doradczyni. To może dziwić, tym bardziej że tak mało pisała i mówiła o sobie. Z Joanną Gromek-Illg porozmawia Aleksandra Klich, dziennikarka, pisarka i redaktorka.

Dołącz do wydarzenia: https://www.facebook.com/events/678795739478475
Transmisja na profilach Facebook KMLU i Wydawnictwa Znak.

 

O programie patronackim KMLU:

W latach 2015-2020 program Kraków Miasto Literatury UNESCO objął patronatem wydawniczym blisko 200 książek autorów i autorek związanych z Krakowem oraz jego literackim dziedzictwem. Rozwinięciem programu patronackiego jest od 2020 roku Nagroda KMLU, przyznawana twórcom, tłumaczom, redaktorom i ilustratorom za nowe projekty książkowe w szeroki sposób powiązane z naszym miastem. W pierwszej edycji konkursu wyłoniono aż 41 laureatów nagrody, dodatkowo przyznano ponad 20 dodatkowych patronatów, dzięki czemu portfolio książek, dla których Kraków stanowi punkt odniesienia, nieustannie się poszerza.

Listę książek objętych patronatem wydawniczym KMLU znajdziecie TUTAJ.

Jeden z najwybitniejszych polskich prozaików, najszerzej tłumaczony polski autor, wybitny mieszkaniec Krakowa został właśnie uhonorowany ustawą Sejmu RP ustanawiającą rok 2021 Rokiem Lema. Nie mogło być lepszego powodu, by to właśnie Lem został literackim patronem nadchodzącego roku – 12 września będziemy obchodzić setną rocznicę urodzin autora „Solaris”.   

KBF – instytucja kultury miasta Krakowa, operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO – wspólnie z Wydawnictwem Literackim i Fundacją Instytut Polska Przyszłości im. Stanisława Lema w marcu tego roku wystosował list do Marszałek Sejmu Elżbiety Witek z poparciem inicjatywy uchwalenia Roku Lema. 27 listopada, wraz z przyjęciem przez Sejm RP uchwały ogłaszającej Rok Lema, te starania doczekały się szczęśliwego finału. To najlepszy sposób, by uczcić jubileusz przypadający na przyszły rok – stulecie urodzin Stanisława Lema. Cieszymy się, że najczęściej tłumaczony polski autor, którego książki zostały opublikowane w 45 językach w milionach egzemplarzy, stanie się patronem nie tylko tych rocznicowych działań, które planujemy tutaj, w Krakowie – Rok Lema ogłoszony dziś przez Sejm RP będzie stymulował przyszłoroczną scenę literacką w całej Polsce – skomentowała ogłoszenie Izabela Błaszczyk, Dyrektor KBF. Cieszę się z decyzji o uchwaleniu Roku Lema i mam nadzieję, że dla czytelników na całym świecie będzie to okazja do kolejnego bliskiego spotkania z twórczością Mistrza. Mam również przekonanie, że to spotkanie przerodzi się w wieloletnią, literacką podróż, której stacją węzłową będzie otwarcie Planety Lem w Krakowie – mówi Wojciech Zemek, wieloletni sekretarz pisarza.

Kraków Miasto Literatury UNESCO przygotowuje się do Roku Stanisława Lema już od kilku lat. Dzieje się tak za sprawą działań podjętych na rzecz budowy Planety Lem oraz corocznie organizowanych obchodów urodzin pisarza. Centrum Literatury i Języka Planeta Lem jest pierwszą tego typu inwestycją w Polsce – to połączenie wielofunkcjonalnego centrum literackiego z nowoczesną przestrzenią ekspozycyjną. Pracownia projektowa JEMS Architekci przygotowała już koncepcję wielobranżową przyszłego centrum, a w tym momencie opracowywana jest pełna dokumentacja architektoniczno-budowlana. W przyszłym roku planowane jest pozyskanie pozwolenia na budowę, co umożliwi rozpoczęcie procedury zamówienia na roboty budowlane. Do momentu powstania Planety Lem inkubatorem pomysłów na prowadzenie nowego centrum literackiego zostanie Pałac Potockich, w którym od przyszłego roku będzie realizowany program Krakowa Miasta Literatury UNESCO.

Krakowskie obchody Roku Lema zapowiadają się bardzo różnorodnie. Głównym wydarzeniem będą same urodziny pisarza, które w 2021 roku odbędą się w dniach 12-14 września w Centrum Kongresowym ICE Kraków. Stanisław Lem będzie też bohaterem licznych tradycyjnych wydarzeń, od Festiwalu Literatury dla Dzieci po Festiwal Sacrum Profanum. Postać i twórczość Lema znajdą swoje miejsce a to na deskach teatrów, a to w utworach muzycznych, na sympozjach i konferencjach planowanych na ten rok, a kontekst programu uzupełnią książki, których huczne premiery planuje Wydawnictwo Literackie.

Wszystkie wydarzenia poświęcone 100. rocznicy urodzin Stanisława Lema będą zbierane w specjalnym serwisie roklema.pl. Znajdą się w nim też zapowiedzi nowych wydań książek i niepublikowane wcześniej materiały, a także konkursy z nagrodami. Strona roklema.pl stanie się najlepszym źródłem wiedzy o tym, jak i gdzie świętować urodziny polskiego twórcy – wielkiej postaci literatury XX wieku. Serwis będzie prowadzony przez portal lem.pl z udziałem partnerów realizujących lemowskie programy, w tym Wydawnictwa Literackiego, Instytutu Adama Mickiewicza, Instytutu Polska Przyszłości im. Stanisława Lema i KBF.

Znany i ceniony na całym świecie Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie na rozgrzewkę przed 30. edycją proponuje od października do grudnia tego roku szereg wydarzeń on-line pod hasłem Prolog. Mocnym punktem programu będzie Pasmo Literackie, organizowane już po raz piąty przez KBF, operatora programu Kraków Miasto Literatury UNESCO. W programie m.in. premierowe spotkanie z Anne Applebaum wokół książki Zmierzch demokracji, rozmowa z Shulemem Deenem o świecie amerykańskich chasydów i sekularyzacji, spotkanie z Mikołajem Grynbergiem i Wiolettą Grzegorzewską, dyskusja o innowacjach w izraelskiej gospodarce z Avi Jorischem wokół książki I będziesz się rozwijał czy literacko-filmowe wspomnienie Stefana i Franciszki Themersonów. Zapraszamy od 12 do 17 grudnia na transmisje live na Facebooku i platformie PLAY KRAKÓW.

Motywem przewodnim wydarzeń Prologu 30. FKŻ będzie Ogień – żywioł, który przenika zarówno najstarsze kultury na świecie, w tym kulturę tworzoną w Izraelu i w żydowskiej diasporze, jak i twórczość gości Pasma Literackiego. Kulminacja wydarzeń literackich przypadnie na czas święta Chanuka, pomiędzy 12 a 17 grudnia, ale maraton zaczniemy jeszcze w listopadzie od rozmowy Shulema Deena i prof. Marcina Wodzińskiego.

Wszystkie wydarzenia Pasma Literackiego odbędą się w formule online, z bezpłatną transmisją na profilach Kraków Miasto Literatury UNESCO i Jewish Culture Festival in Krakow na Facebooku oraz na platformie VOD PLAY KRAKÓW – www.playkrakow.com.

PROGRAM

26.11, g. 18.00 | Ortodoksja, świeckość, utrata. Spotkanie z Shulemem Deenem (US)

Prowadzenie: Marcin Wodziński

W wieku 18 lat ożenił się z dziewczyną, z którą rozmawiał przed ślubem ok. 7 minut. Wiedział wówczas więcej o uboju zwierząt w starożytnej Świątyni Jerozolimskiej niż o seksualności, filmach czy literaturze. Rozmowa krążyć będzie wokół wątków książki Shulema Deena Kto odejdzie, już nie wróci (Wydawnictwo Czarne 2020) o nieznanym świecie radykalnych wspólnot chasydzkich w Stanach Zjednoczonych, utracie wiary i różnorodności współczesnej kultury żydowskiej. Spotkanie prowadzi prof. Marcin Wodziński – wybitny specjalista od tematyki chasydzkiej, autor m.in. monografii Chasydyzm. Atlas historyczny (2019).

12.12, g. 17.00 | Tajne przez poufne. Spotkanie z Mikołajem Grynbergiem

Prowadzenie: Monika Ochędowska

W książce Poufne (Wydawnictwo Czarne 2020) Mikołaj Grynberg powraca z piękną, osobistą prozą, której centralnym elementem jest tym razem zwyczajna historia zwyczajnej rodziny naznaczonej długim cieniem historii. Świat, w którym błahe spóźnienie staje się przyczynkiem do paniki podszytej upiorami XX wieku, jest bliżej niż myślimy – czasami zaraz za ścianą.

13.12, godz. 17.00 | Zmierzch demokracji. Spotkanie z Anne Applebaum

Prowadzenie: Michał Okoński

Widmo radykalnej zmiany krąży nad światem. W zrozumieniu kryzysu, pod którym w ostatnich dekadach ugina się na całym świecie demokratyczny Pax Romana, szczególnie ważne jest wysłuchanie głosu tych, którzy podłoże i przyczyny dzisiejszych wojen politycznych i medialnych dostrzegli już wiele lat temu. Zapraszamy na premierowe spotkanie wokół polskiego wydania książki Zmierzch demokracji. Zwodniczy powab autorytaryzmu (Wydawnictwo Agora 2020) autorstwa wybitnej historyczki komunizmu i badaczki współczesnej polityki.

Wydarzenie organizowane we współpracy z Wydawnictwem Agora.

14.12, godz. 18.00 | Bądź cyklistą we własnym mieście

Dyskusja: Jakub Kornhauser, Ireneusz Kania

Prowadzenie: Grzegorz Jankowicz

Niejeden i niejedna z nas tęskni do „April skies” i chwil, kiedy wolno bezkarnie i do późna błądzić na rowerze po przedmieściach miasta, ale są tacy, dla których to całe życie, niezależnie od pory roku. O cegielni w Zesławicach i innych nieznanych fenomenach peryferii, szalonym ufałdowaniu południowej strony Krakowa i ponadpokoleniowej pasji do „dwóch kółek” rozmawiają ich krakowscy entuzjaści – Jakub Kornhauser, autor książki Premie górskie najwyższej kategorii (Wydawnictwo Książkowe Klimaty 2020), dyrektor programowy Festiwalu Conrada Grzegorz Jankowicz oraz wybitny tłumacz, znawca buddyzmu i wielki erudyta Ireneusz Kania.

15.12, godz. 18.00 | Dodatkowa dusza Wioletty Grzegorzewskiej

Prowadzenie: Georgina Gryboś

Inspiracją dla najnowszej książki Wioletty Grzegorzewskiej, autorki głośnych Gugułów (2017) nominowanych do Nagrody Bookera, były autentyczne okupacyjne losy ojca i syna uwięzionych w warszawskim getcie. Dodatkowa dusza (Wydawnictwo Literackie 2020) niczym bohaterowie Drogi Cormacka McCarthy’ego konfrontuje nas z pierwotnym duchem rodzicielstwa w czasie zagrożenia i zagłady. Co zostało po historii Juliana i Marcina Brzezińskich?

16.12, godz. 18.00 | Themersonowie. „Power couple” polskiej awangardy

Rozmowa: Adriana Prodeus, Anna Taszycka

Pisarz (powieści, opowiadania, dramaty, książki dla dzieci), filozof, kompozytor, poeta, autor filmów awangardowych, wydawca. Malarka, rysowniczka, ilustratorka, scenografka, wydawczyni i nauczycielka akademicka. Przeciwnicy wszelkich stereotypów, tropiciele absurdów ukrytych w pozornie logicznym porządku rzeczywistości, mistrzowie paradoksu i przewrotnej ironii. Czym byłaby (lub jest) polska kultura bez Stefana i Franciszki Themersonów? Do legendy „power couple” rodzimej awangardy powracają Adriana Prodeus, kuratorka i krytyczka filmowa, autorka książki Themersonowie. Szkice biograficzne (Czuły Barbarzyńca 2010) oraz filmoznawczyni i publicystka Anna Taszycka. Podczas rozmowy zostaną wyświetlone eksperymentalne filmy krótkometrażowe autorstwa Themersonów.

17.12 godz. 18.00 | „I będziesz się rozwijał”, czyli o Izraelu inaczej

Spotkanie: Avi Jorisch (IL)

W jaki sposób kraj wielkości województwa podlaskiego stał się światowym zagłębiem start-upów? Jak osiągnąć samowystarczalność hydrologiczną, kiedy ponad połowa państwa jest pustynią? Uczestnicy spotkania wokół książki Aviego Jorischa I będziesz się rozwijał. Izraelska innowacyjność, która zmienia świat (Wydawnictwo Dialog 2020) przyjrzą się fenomenowi innowacyjności gospodarki kraju targanego potężnymi napięciami etnicznymi i religijnymi, próbując uchwycić zjawiska o potencjale tworzenia ponadkulturowej wspólnoty w regionie.

Wydarzenie organizowane we współpracy z Ambasadą Izraela w Polsce.

Pasmo Literackie na Prologu 30. Festiwalu Kultury Żydowskiej wpisuje się w szereg działań popularyzujących literaturę i czytelnictwo podczas wybranych krakowskich festiwali w ramach programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, którego operatorem jest KBF.

Wydarzenie organizowane jest przy wsparciu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Promocja czytelnictwa”.

Serdecznie zapraszamy do udziału w konkursie literackim “Conversation with The Little Prince”, organizowanym przez #LearningPlanet we współpracy z UNESCO, Antoine de Saint-Exupéry Youth Foundation oraz Stories Labo. Termin zgłoszeń upływa 30 listopada.

Konkurs inspirowany jest najbardziej znanym i najchętniej tłumaczonym dziełem literatury francuskiej – „Małym Księciem”. W 120 rocznicę urodzin jego autora, Antoine de Saint-Exupéry, zapraszamy młodych ludzi do sięgnięcia do bogatego zasobu wyobraźni pisarza, który od wielu lat kształtuje marzenia i wrażliwość młodzieży i dorosłych. Tym razem proponujemy nieco inne spojrzenie na znaną wszystkim historię – prace konkursowe powinny dotyczyć rozmowy pomiędzy Małym Księciem a młodą dziewczyną w sytuacji lockdownu lub izolacji.

Zachęcamy do puszczenia wodzy wyobraźni i opisania rozmowy w taki sposób, by jak najpełniej oddać emocje bohaterów, ich wspólne nadzieje lub nawet podzielane przez nich uniwersalne wartości , które tworzą lepszą, szczęśliwą i zrównoważoną rzeczywistość.

Do udziału w akcji zachęca również Dyrektor Generalna UNESCO, Audrey Azoulay w krótkim filmie skierowanym do młodych ludzi z całego świata, który można zobaczyć TUTAJ.

Testy konkursowe o długości do 5 000 znaków ze spacjami powinny być napisane lub przygotowane w jednym z następujących języków: angielski, francuski, hiszpański, rosyjski, arabski lub chiński.

Termin zgłoszeń upływa 30 listopada, teksty należy przesyłać za pomocą strony poświęconej projektowi, na której znajdują się również wszelkie szczegóły: https://www.learning-planet.org/en/prince

W przypadku jakichkolwiek pytań, prosimy o kontakt z sekretariatem Sieci Miast Kreatywnych: creativecities@unesco.org

Wpisz szukaną frazę: