fbpx

Rok 2017 dobiegł końca, a wraz z nim krakowskie obchody 160. rocznicy urodzin Josepha Conrada. Program „Śladami Conrada” przybliżający sylwetkę jednego z najważniejszych przedstawicieli światowej literatury i jego związków z Polską oraz z Krakowem przygotowało Krakowskie Biuro Festiwalowe w ramach programu Kraków Miasto Literatury UNESCO. Ważność tekstów Josepha Conrada do dziś nie straciła na aktualności, a jego śladów w Królewskim Mieście jest więcej niż można by się spodziewać.

Motywem przewodnim Roku Conrada była podróż jako droga życiowa pisarza. Autor „Jądra ciemności” przebywał w Krakowie w ciągu swojego życia dwukrotnie: w latach 1869–1874 i w roku 1914. Najpierw, po przeprowadzeniu się tego miasta z ojcem, Apollem Korzeniowskim, w Krakowie wychowywał się, uczył i wkraczał w świat kultury. Stąd wyruszył w świat, by zostać marynarzem, aby po dwudziestu latach żeglugi morskiej wypłynąć na szerokie wody światowej literatury. Conrad po czterdziestoletniej nieobecności odwiedził Kraków w dzień wybuchu I wojny światowej, już jako twórca o uznanej sławie.  Uczestnicy wydarzeń i akcji organizowanych w ramach krakowskich obchodów mieli zatem okazję podążać jego śladami nie tylko poprzez teksty, prezentację twórczości, dyskusje i poznawanie tekstów kultury, które wchodzą z nią w dialog, ale i jak najdosłowniej, w samej przestrzeni miejskiej.

Dla początkujących pisarzy Joseph Conrad może być wielką inspiracją na wielu polach, m.in. jako prekursor nowoczesnej powieści kryminalnej (zwłaszcza poprzez jedną z najbardziej znanych swoich powieści – „Tajnego agenta”) – stąd pomysł na conradowską edycję Kursu Kreatywnego Pisania i warsztatów. Ich uczestnicy sprawdzili się w tym roku właśnie w powieści kryminalnej, podczas których gościem byli pisarz Mariusz Czubaj i redaktor wydawnictwa W.A.B. Filip Modrzejewski. W ramach Roku Conrada odbyły się również warsztaty reportersko-podróżnicze, inspirowane podróżniczo-marynistycznym nurtem twórczości autora „Tajfunu”. Prowadzącymi byli Marcin Kącki i Dariusz Rosiak – dziennikarze, reporterzy, czołowi przedstawiciele polskich gatunków non-fiction.

Jednym z głównych wydarzeń Roku było słuchowisko „Serce ciemności” z udziałem Jana Nowickiego i Jerzego Treli, stworzone przez Krakowskie Biuro Festiwalowe i Radio Kraków. Słuchowisko powstało na podstawie głośnego spolszczenia powieści Conrada dokonanego przez Jacka Dukaja i opublikowanego przez Wydawnictwo Literackie. Reżyserii „Serca ciemności” podjęła się jedna z najzdolniejszych reżyserek młodego pokolenia, czyli Małgorzata Warsicka, a oryginalną muzykę wykonaną na żywo podczas premiery skomponował twórca muzyki instrumentalnej, wokalnej i teatralnej Karol Nepelski.

Rok Conrada obfitował też w wydarzenia edukacyjne, przeznaczone dla różnych grup wiekowych. Należał cykl warsztatów dla dzieci podczas, których poznawały fascynujący życiorys Josepha Conrada – wybitnego pisarza, dzielnego podróżnika, łowcę przygód i obieżyświata. Warsztaty prowadzili m.in. Joanna Rusinek, Anita Andrzejewska, Andrzej Pilichowski-Ragno, Anna Kaszuba-Dębska. Do młodzieży szkolnej zaadresowana była propozycja 25 lekcji czytania organizowanych w miastach całej Polski wraz z Fundacją Tygodnika Powszechnego. Były to pozalekcyjne spotkania z literatura, zachęcające licealistów do uważnej lektury twórczości Conrada i  krytycznego myślenia. Poprowadzili je dla młodzieży m.in. tak wybitni humaniści jak Agata Bielik-Robson, Grzegorz Jankowicz, Inga Iwasiów, Michał Olszewski, Piotr Paziński, Paweł Panas, Maciej Świerkocki czy Jerzy Jarniewicz.

Ważnym punktem obchodów stała się kolejna, 9. już edycja Festiwalu Conrada, odbywająca się pod hasłem „Niepokój”. Po raz kolejny światło latarni conradowskiej rozświetliło Rynek Główny, a podczas spotkań nie zabrakło dyskusji o twórczości patrona wydarzenia, w tym niezwykle ważne spotkanie, inaugurujące festiwal, w którym udział wzięli tłumacze Conrada oraz Jacek Dukaj, którego „Serce ciemności” miało swoja premierę na festiwalu . W programie obchodów znalazło się również pasmo filmów nawiązujących do życia i twórczości Conrada. W Kinie Pod Baranami widzowie mieli okazję obejrzeć m.in. filmy Andrzeja Wajdy, Francisa Forda Coppoli i Ridleya Scotta, razem z wprowadzeniami specjalistów.

Ogromnym zainteresowaniem cieszyły się także spacery literackie. Mieszkańcy Krakowa i turyści odkrywali w towarzystwie ekspertów ślady obecności Conrada oraz miejsca jego upamiętnienia, takie jak mieszkanie przy ul. Poselskiej, w miejscu którego obecnie znajduje się tablica pamiątkowa, Grand Hotel, gdzie pisarz zatrzymał się z rodziną podczas krótkiej podróży do Polski w 1914 r., czy poświęcona mu ławka na Plantach. Oprócz tego zorganizowano 10 specjalnych spacerów dla szkół, w których mogły wziąć udział klasy.

Dzięki Ośrodkowi Dokumentacji i Badania Twórczości Josepha Conrada, na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego odbyła się ogólnopolska interdyscyplinarna konferencja naukowa „Conrad i (pop)teksty”. W jej trakcie, w gronie wybitnych badaczy, literaturoznawców, krytyków i studentów, dyskutowano o związkach Conrada i kultury popularnej. Kontynuacją konferencji było grudniowe spotkanie-panel dyskusyjny, skierowany do szerokiego grona odbiorców.

Częścią obchodów były także nowe publikacje książkowe pod patronatem Krakowa Miasta Literatury UNESCO. Należała do nich literaturoznawcza monografia „Konwencje, stereotypy, złudzenia. Relacje kobiet i mężczyzn w prozie Josepha Conrada” (Universitas)autorstwa Moniki Malessy-Drohomireckiej – a premierze książki towarzyszyła dyskusja z autorką. Patronatem została objęta także książka Oddać sprawiedliwość widzialnemu światu. Eseje o twórczości Josepha Conrada (Narodowe Centrum Kultury) oraz komiksy: adaptacja „Jądra ciemności” Catherine Anyango & Davida Mairowitza (Lokator) i „Kongo” Toma Tirabosco i Christiana Perrissina w tłumaczeniu Magdy Heydel w tłumaczeniu Krzysztofa Umińskiego  (Kultura Gniewu). Autorzy tych dzieł gościli na Festiwalu Conrada jako paneliści.

Rok Conrada 2017

Obchody Roku Conrada to również niepowtarzalna seria gadżetów literackich, z projektami graficznymi stworzonymi przez Mateusza Kołka, krakowskiego grafika, ilustratora i komiksiarza. Były to m.in. plakaty, kubki, skarpetki, zakładki do książek, notesy, znaczki pocztowe czy kreatywna ulotka w kształcie statku, prezentująca związki Conrada z Krakowem i jego życiorys.

Wiele ciekawych projektów pozwoliło też literaturze mocniej zaistnieć w przestrzeni miejskiej. Dzięki współpracy z firmą AMS i Muzeum Narodowym w Krakowie przez cały rok przy Muzeum Manggha pasażerowie komunikacji miejskiej mogli korzystać z multimedialnego przystanku literackiego, na którym Joseph Conrad spogląda w bezkres afrykańskiej dżungli. W grudniu został odsłonięty mural dedykowany pisarzowi, wykonany przez Artura Wabika, krakowskiego artystę ulicznego, wpisujący się w krajobraz poprzemysłowej dzielnicy Zabłocie (przy ul. Zabłocie 11). Pod koniec roku przez cały miesiąc miała miejsce także wystawa przed Pawilonem Wyspiańskiego przy pl. Wszystkich Świętych, dzięki której spacerowicze mogli dowiedzieć się interesujących faktów o twórczości i życiu polskiego pisarza.

Niezwykle istotnym elementem działań Krakowa Miasta Literatury UNESCO wokół Conrada były też działania medialne. Przedstawiciele KMLU uczestniczyli w cyklu audycji radiowych przygotowanych przez Program Trzeci Polskiego Radia, czy w conradowskiej edycji „Tygodnika Kulturalnego” przygotowanego przez TVP Kultura. Zwieńczeniem tych działań był conradowski numer Gazety Wyborczej, który ukazał się w dzień urodzin autora „Jądra ciemności”.

Całoroczny program krakowskich obchodów został zrealizowany dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Marcin Wicha, autor m.in. powieści „Rzeczy, których nie wyrzuciłem” odebrał wczoraj PASZPORT POLITYKI w kategorii Literatura. Nagrody wręczono podczas uroczystej Gali w Teatrze Wielkim Operze Narodowej. Po raz pierwszy w historii PASZPORTÓW, partnerem kategorii Literatura było KMLU-Kraków Miasto Literatury UNESCO, które dodatkowo ufundowało dla laureata miesięczne stypendium twórcze w Krakowie.

Marcin Wicha jest artystą grafikiem. Obok pracy zawodowej jego pasją jest pisanie. Dzieci i rodzice znają go jako autora dowcipnych książek o Klarze, „Łysolu i strusi” oraz kontynuację przygód Bolka i Lolka. Pierwszą jego książką eseistyczną była opowieść „Jak przestałem kochać design”. Najnowsza – „Rzeczy, których nie wyrzuciłem” przyniosła mu właśnie Paszport Polityki. Autor w swoich esejach opowiada o matce, o śmierci, o porządkowaniu rzeczy, książek i wspomnień. A przede wszystkim o słowach i milczeniu.

Przypominamy, że oprócz Wichy, do tegorocznej edycji nagrody nominowani byli także: laureatka Nagrody Conrada Anna Cieplak i Paweł Sołtys znany także fanom muzyki jako Pablopavo.


Marcin Wicha, fot. Leszek Zych | Polityka

Więcej o wszystkich laureatach tegorocznych Paszportów Polityki: tutaj

PASZPORTY POLITYKI nagroda przyznawana przez tygodnik POLITYKA od 1993 roku. Od 25 lat wręczana każdego roku młodym twórcom i artystom za wybitne osiągnięcia artystyczne. Twórcy nagradzani są w następujących kategoriach: film, teatr, sztuki wizualne, muzyka poważna, muzyka popularna oraz, od 2016 roku, kultura cyfrowa. Od 2002 roku przyznawana jest także nagroda specjalna dla KREATORA KULTURY. To wyróżnienie otrzymują osoby lub instytucje, które w sposób szczególny i niestandardowy przyczyniają się do krzewienia kultury polskiej w kraju i na świecie.

Przez 25 lat istnienia nagrody Kapituła PASZPORTÓW POLITYKI uhonorowała 147 laureatów, w tym 187 artystów i twórców (licząc zespoły) oraz wyróżniła 20 Kreatorów Kultury. Statystycznie wśród laureatów dominują mężczyźni w wieku 36 lat. Widoczna jest także dominacja stolicy jako miejsca urodzenia i wykształcenia nagrodzonych (ponad 37%). Dla porównania – Gdańsk 11%, Kraków 7%, Poznań 6%, Łódź 4%. Warto zauważyć też sporą grupkę zwycięzców urodzonych zagranicą m.in. w Rosji, na Litwie, we Francji, w Szwecji czy Szwajcarii. Paszporty przyznawane są na ogół młodym twórcom między 30 a 40 rokiem życia, ale wśród laureatów zdarzali się też dojrzali artyści – 50 i 60-latkowie oraz bardzo młodzi nastolatkowie. Ciekawostką jest to, że najniższą średnią wieku odnotowano w kategorii muzyka poważna (29 lat). W ostatnich latach wiek laureatów we wszystkich kategoriach zdecydowanie się wyrównuje (30+). Przez 25 lat istnienia nagrody Kapituła dwa razy przyznała nagrody ex aequo i raz nagrodę specjalną pozaregulaminową, którą uhonorowano Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. Ćwierć wieku to również obraz pokoleniowy artystów. Wielu laureatów z lat 90-tych to dzisiaj uznani twórcy, którzy wychowali nowe pokolenie artystów nagrodzonych PASZPORTAMI POLITYKI już w XXI wieku.

Noc Książki.  „Kraków – miasto literatury” to termin historyczny?

W czwartek, 11 stycznia 2018 r. o godzinie 19.00 w Kawiarni Jama Michalika przy ul. Floriańskiej odbędzie się spotkanie, podczas którego porozmawiamy na temat wpływu literackiego dziedzictwa Krakowa na współczesny stan czytelnictwa i zainteresowanie.

Kraków od wieków był miejscem pobytu licznych pisarzy i poetów, stanowiących niezaprzeczalnie grupę najważniejszych postaci polskiej literatury. Miasto żyło słowami jego twórców, wyznaczających ścieżki naszego kulturowego dziedzictwa. Obecność licznych wydarzeń literackich w Krakowie zdaje się potwierdzać ten fakt.

Jednak na ile historyczne znaczenie Krakowa dla polskiej literatury obliguje współcześnie do zwiększonego udziału w kulturze pisanej przez mieszkańców?

Problemy dotykające współczesną książkę nie omijają także naszego miasta. Tradycyjne księgarnie są zastępowane przez internetową dystrybucję w równym stopniu co w innych miastach. Cykliczne, duże festiwale literackie nie zawsze są gwarantem obecności mieszkańców podczas licznych mniejszych wydarzeń. Na ile “miasto literatury” realnie przekłada się
na czytelnictwo i zainteresowanie literaturą?

Wydaje się także, że w dobie upowszechnienia Internetu i środków masowego przekazu nie wymaga się konieczności przebywania w jednym mieście. Pisarze migrują i przemieszczają się, mogąc tworzyć i wydawać w dowolnym miejscu na świecie, żyjąc poza zgrupowanym środowiskiem twórców. Czy Kraków – miasto literatury, to podkreślenie historycznego dziedzictwa miasta czy określenie realnie opisujące stan teraźniejszy?

Na te pytania poszukamy odpowiedzi podczas dyskusji, w której wezmą udział: Krzysztof Żwirski z Działu Literackiego Krakowskiego Biura Festiwalowego, operatora programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, gdzie odpowiada m.in. za programy wsparcia dla księgarń, Paulina Bandura –PR Manager Księgarni Pod Globusem, prof. Teresa Walas –literaturoznawca, teoretyk literatury, historyk literatury i krytyk literacki, pracownik Katedry Antropologii Literatury i Badań Literackich Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz dr Piotr Kołodziej –adiunkt w Katedrze Dydaktyki Literatury i Języka Polskiego oraz w Katedrze Edytorstwa i Nauk Pomocniczych Filologii Uniwersytetu Pedagogicznego.

Wydarzenie Noc Książki. „Kraków – miasto literatury” to termin historyczny?” jest częścią projektu Noc Książki, prowadzonego przez Klub Jagielloński od 2015 roku i objętego w tym roku patronatem Krakowa Miasta Literatury UNESCO. Przez organizację spotkań autorskich, akcji miejskich i dyskusji na temat literatury, Noc Książki otwiera ją, szuka dla niej miejsca we współczesności i udowadnia, że jest ona w stanie odpowiadać na problemy i potrzeby dzisiejszego świata. Projekt promuje literaturę i dobre postawy czytelnicze także w innych polskich miastach: w Katowicach, Poznaniu i Wrocławiu.

cover_facebook

Więcej informacji:

Strona wydarzenia na Facebooku
Profil Noc Książki na Facebooku i Instagram

 

Nowy rok zaczynamy od obfitego miesiąca spotkań z literaturą. Zapraszamy na noworoczną premierę trzeciego numeru kwartalnika literackiego KONTENT, której towarzyszyć będzie panel dyskusyjny, konfrontujący poetów i krytyków. Starcia z pewnością będą elektryzujące, a już 13 stycznia porozmawiają ze sobą pisarka  oraz poetka Joanna Oparek i krytyczka literacka Marta Koronkiewicz.

12 stycznia zapraszamy na premierę książki „De profundis” Oscara Wilde’a. Słynny list więzienny ukazuje się w zupełnie nowym wydaniu w serii „Wielcy pisarze w nowych przekładach” Wydawnictwa Sic! Rozmowę z autorką wstępu Agatą Bielik-Robson, redaktorką książki Renatą Lis i tłumaczem Maciejem Stroińskim poprowadzi krytyk literacki Michał Płaczek. W krakowskiej premierze uczestniczyć będą także aktorzy Narodowego Starego Teatru: Katarzyna Krzanowska i Juliusz Chrząstkowski, którzy przeczytają fragmenty książki.

Pod koniec miesiąca wyróżnimy Krakowską Książkę Miesiąca. 25 stycznia w Klubie Dziennikarzy „Pod Gruszką” odbędzie się wręczenie nagrody za miesiąc styczeń oraz wieczór autorski Patryka Czarkowskiego, którego tomik poezji „Czekamy” otrzyma tytuł książki miesiąca. Spotkanie poprowadzą Elżbieta Zechenter-Spławińska i Marcin Wilk.

Zapraszamy!

 

literatura_styczen_2018

Pełen harmonogram wydarzeń literackich w Krakowie znajdziesz tutaj.

Wpisz szukaną frazę: