Światowy Dzień Poezji w Krakowie Mieście Literatury UNESCO

21 marca świętujemy Światowy Dzień Poezji, ustanowiony z inicjatywy UNESCO jesienią 1999 roku. W całej Polsce odbywają się imprezy, których zadaniem jest promowanie pisania poezji, jej publikowania, czytania oraz nauczania, a także mające na celu propagowanie twórczości zarówno uznanych, jak i początkujących poetów. Zapraszamy na krakowskie obchody święta Poezji!

Spacer szlakiem Haliny Poświatowskiej – 21 marca, godz. 10.00

Spacer śladami bardzo krótkiego, ale za to bardzo intensywnego epizodu w życiu poetki, kiedy po powrocie ze Stanów Zjednoczonych zamieszkała w Krakowie, w słynnym Domu Literatów przy ulicy Krupniczej 22 (odniesiemy się jednak także do jej wcześniejszych wizyt w stolicy Małopolski). Był to dla niej nie tylko czas tworzenia i zdobywania wiedzy (podczas studiów filozoficznych na Uniwersytecie Jagiellońskim), ale także licznych romansów i zachłannego korzystania z życia, często kosztem zdrowia. Postaramy się przedstawić mniej znaną twarz poetki: odważnej buntowniczki, łamiącej konwenanse i przekraczającej granice, próbującej wyciągnąć od życia jak najwięcej. Spacer odbędzie się w ramach obchodów Światowego Dnia Poezji i rozpocznie tegoroczny, zupełnie nowy cykl literackich wypraw.

Aby wziąć udział w spacerze, konieczna jest wcześniejsza rejestracja. Wszystkich chętnych prosimy o wysyłanie zgłoszeń drogą mailową na adres: spacery@miastoliteratury.pl.

Wystawa „Grzebień Noblisty. Miłosz w fotografiach Macieja Billewicza” – Pawilon Wyspiańskiego 19 marca – 14 kwietnia

Na prezentowany wybór 10 zdjęć składają się prace wykonane za kulisami ceremonii przyznania Nagrody Nobla w grudniu 1980 oraz podczas pierwszej ponoblowskiej wizyty Czesława Miłosza w Polsce w czerwcu 1981 roku. Świadectwo tłumów witających pisarza w Krakowie i na auli Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego – obrazy trudne do wyobrażenia widzom wychowanym w dzisiejszych realiach czytelnictwa – miesza się tutaj z intymnym, osobistym portretem człowieka, którego zasłużona sława zbiegła się w czasie z wyborem Papieża-Polaka i legendą pierwszej „Solidarności”. Wystawa w Pawilonie Wyspiańskiego potrwa do 14 kwietnia.

Multipoezja na Światowy Dzień Poezji

21 marca na ścianie Kamienicy Potockich przy najbardziej poetyckiej ulicy Krakowa – Brackiej przez cały dzień będzie wyświetlać się specjalnie przygotowany na ten dzień wiersz, w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. Organizatorami projektu są Fundacja Poemat i Krakowskie Biuro Festiwalowe.

W Światowym Dniu Poezji ogłaszamy także program tegorocznego Festiwalu Miłosza. Szczegóły tutaj.

fot. Tomasz Wiech

Jak zacząć pisanie z wysokiego C i nie rozbić się później niczym fortepian Chopina? Jak tworzyć harmonijnie kompozycje literackie? I wreszcie: jak pisać o muzyce, żeby nie uderzyć w fałszywą nutę i żeby wszystko w tekście grało? Zapraszamy na spotkanie z udziałem Jacka Dehnela, które odbędzie się w czwartek (22 marca) o godz. 17.30 w księgarni muzycznej KURANT w Krakowie. Spotkanie poprowadzą Joanna Broniec, menedżer Festiwalu Misteria Paschalia, oraz Szymon Kloska z Działu Literackiego Krakowskiego Biura Festiwalowego.

„Miejscem pierwszego intensywnego doświadczania muzyki był dla mnie barłóg na tylnym siedzeniu groszkowozielonego fiata 125p, którym pojechaliśmy z rodzicami na pierwszą w moim życiu zagraniczną wycieczkę, do Bułgarii. PRL miał się skończyć dopiero za dwa lata, toczyliśmy się więc przez demoludy, kraje Jaruzelskiego i Husáka, przez gulaszowy komunizm Kádára i przez kukurydziane pola Ceauşescu, aż na trzeci dzień dotarliśmy do państwa Żiwkowa. Mój brat liczył sobie lat pięć, ja siedem, samochody w tamtych czasach nie miały z tyłu pasów bezpieczeństwa, o fotelikach nie słyszano; dołem leżały śpiwory i siatki z ręcznikami, na tym rozesłano nam koce i tak jechaliśmy przez obce krainy pierwszych sekretarzy, ścieżką muzyczną tej podróży było zaś kilka zabranych z domu kaset, które pamiętam do dzisiaj: ABBA, Shakin’ Stevens, Jesus Christ Superstar (Highlights), Edyta Geppert i Cztery pory roku Vivaldiego. Na przemian. I jeszcze raz”. – czytamy fragment eseju autorstwa Jacka Dehnela, który znajdziemy w książce programowej Festiwalu Misteria Paschalia 2018.

Tuż przed 15. edycją Festiwalu Misteria Paschalia zapraszamy na wyjątkowe spotkanie wokół eseju muzycznego i literatury o muzyce. Naszym gościem będzie Jacek Dehnel – jeden z autorów zaproszonych do współpracy przy pisaniu tegorocznej książki programowej Festiwalu Misteria Paschalia. Pisarz opowie na nim o swoim osobistym stosunku do muzyki – niekoniecznie tylko tej prezentowanej na festiwalu, oraz o swojej ostatniej „kompozycji” literackiej.

Jacek Dehnel – pisarz, poeta, tłumacz. Laureat Nagrody Kościelskich i Paszportu „Polityki”, czterokrotnie nominowany do Nagrody Nike i dwukrotnie do Nagrody Angelus. Prowadzi bloga poświęconego międzywojennemu tabloidowi kryminalnemu „Tajny Detektyw”. Autor m.in.: powieści „Lala”, „Saturn”, opowiadań „Rynek w Smyrnie”, zbiorów „Balzakiana” i „Fotoplastikon”. Za kilka dni światło ujrzy jego najnowsza książka: „Dysharmonia, czyli pięćdziesiąt apokryfów muzycznych” będąca zbiorem felietonów, które ukazywały się między 2012 a 2016 rokiem na łamach „Muzyki w Mieście”, miesięcznika Narodowego Forum Muzyki.

Najnowszą książkę Jacka Dehnela „Dysharmonia” można już kupować za pośrednictwem Narodowego Forum Muzyki.

Książka programowa Festiwalu Misteria Paschalia 2018 dostępna będzie od poniedziałku (26 marca) we wszystkich festiwalowych lokalizacjach.

Strona wydarzenia na facebooku

Spotkanie jest wydarzeniem towarzyszącym 15. Festiwalu Misteria Paschalia.

Z okazji tegorocznego Światowego Dnia Poezji Kraków Miasto Literatury UNESCO oraz nasi koledzy i koleżanki na całym świecie podejmują wspólne działania, aby zorganizować równoczesne wydarzenia literackie w 13 Miastach Literatury UNESCO.

Światowy Dzień Poezji, obchodzony co roku w dniu 21 marca, jest okazją do uhonorowania poetów i świętowania jednej z najbardziej cenionych form ekspresji kulturowej i językowej w historii ludzkości. Poezja, praktykowana na przestrzeni dziejów – w każdej kulturze i na każdym kontynencie – przemawia do naszego człowieczeństwa i wspólnych wartości, przekształcając najprostsze wiersze w nośny katalizator dialogu międzykulturowego i pokoju. Jest to forma sztuki, która bardziej niż inne ukazuje moc słów w zmienianiu świata.

W dniu 21 marca na całym świecie odbywają się następujące sztandarowe wydarzenia poświęcone szerokiemu spektrum różnorodnych poetów z Miast Literatury UNESCO:

• Maraton poetycki z udziałem 60 poetów w 24 bibliotekach w Granadzie, w tym poetek z Nottingham i Lublany – Georginy Wilding i Anji Golob. W wydarzeniu weźmie udział Ambasador Dobrej Woli Kreatywnych Miast UNESCO włoska poetka Maria Francesca Merloni.
• W tramwajach miejskich w Heidelbergu umieszczono 45 wierszy autorstwa 22 poetów. Przez miasto będzie przejeżdżał specjalny tramwaj poetycki mający regularne przystanki, a co 10 minut kolejny poeta będzie recytować pasażerom poezję, dzięki czemu podróż tramwajem stanie się przejażdżką poetycką.
• W Tartu widzowie będą poruszać się po mieście Szlakiem Poezji, a w 7 lokalizacjach odbędzie się 15 przedstawień poetyckich. Przez cały dzień będą odbywać się dodatkowe wydarzenia związane z czytaniem poezji z udziałem poetów i uczniów szkół średnich.
• W Krakowie odbędą się liczne działania poetyckie, m.in. spacer szlakiem piosenki poetyckiej, prezentacja nowych wierszy wielu autorów wyświetlanych na fasadzie budynku przy ul. Brackiej oraz ogłoszenie programu tegorocznego Festiwalu Miłosza.
• Heidelberg House we francuskim mieście Montpellier – bliźniaczym mieście Heidelbergu – zaprezentuje wieczór poezji niemieckiej z omówieniem jej wpływu na współczesne dzieła francuskiej sztuki poetyckiej.
• W Barcelonie odbędą się warsztaty poezji wizualnej oraz wydarzenia z udziałem Marii Isern i Guillema Gavaldy – laureatów nagrody poetyckiej im. Francesca Garriga.
• W Iowa City i Pradze odbywają się wydarzenia poetyckie i spektakle artystyczne.

W ramach programu można będzie obejrzeć szereg transmisji poetyckich na żywo w Internecie i w telewizji:

• Obidos – przy średniowiecznej bramie miasta wystąpi miejscowy poeta Armando da Silva Carvalho.
• Edynburg – lokalni poeci piszący przez cały dzień oraz podcasty literackie udostępniane co godzinę (każdy na inny temat) dla międzynarodowej publiczności z kanałów Edynburga – Miasta Literatury na Facebooku i
• Księgarnie, kawiarnie i główne ulice kulturalne Bagdadu.
• Kraków – wycieczka po księgarniach z udziałem krakowskiego poety, organizowana na żywo za pośrednictwem Facebooka.

Przed Światowym Dniem Poezji, w dniu 19 marca w Dublinie będzie miał miejsce Światowy Szlak Poezji i Słowa Mówionego, podczas którego publiczność będzie mogła usłyszeć wyjątkowe występy wielu debiutujących i uznanych poetów.

W trakcie tegorocznego Światowego Dnia Poezji zachęcamy do śledzenia sieci społecznościowych z użyciem tagów #WPD2018 oraz #CitiesofLitPoetry oraz do przeżywania kreatywnych i poetyckich chwil w pobliskim Mieście Literatury UNESCO.

INFORMACJE DLA REDAKTORÓW

Program Miast Literatury UNESCO jest elementem szerszej Sieci Miast Kreatywnych, która została zapoczątkowana w 2004 r. i obecnie składa się z 180 miast kreatywnych UNESCO na całym świecie. W 2017 r. w skład sieci Miast Literatury UNESCO wchodzi 28 miast reprezentujących 6 kontynentów i 23 kraje oraz łącznie ponad 26 milionów mieszkańców, 1250 bibliotek, 130 festiwali literackich i ponad 1200 księgarń. Sieć aktywnie działa na rzecz rozwoju sektora literackiego i kreatywnego w miastach poprzez opracowywanie i wdrażanie wspólnej globalnej strategii, której celem jest promowanie sieci, wymiana dobrych praktyk i dbanie o to, aby literatura docierała do różnych odbiorców.

O Światowym Dniu Poezji: Światowy Dzień Poezji przypada na dzień 21 marca i został po raz pierwszy ogłoszony przez UNESCO (Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury) podczas 30. Konferencji Generalnej UNESCO w Paryżu w 1999 r., a jego celem jest wspieranie różnorodności językowej poprzez ekspresję poetycką i zwiększenie możliwości zaistnienia dla zagrożonych języków.

Dni Tranströmerowskie, dwudniowe wydarzenie literacko-muzyczne odbędzie się po raz drugi w dwóch miastach kreatywnych UNESCO – Katowicach, Mieście Muzyki i Krakowie, Mieście Literatury w dniach 7-8 kwietnia 2018 roku. Partnerem wydarzenia będzie Kraków Miasto Literatury UNESCO.

Poezja i muzyka to dwie dziedziny nierozerwalnie związane z twórczością Tomasa Tranströmera, szwedzkiego poety nagrodzonego w 2011 Literacką Nagrodą Nobla. Tranströmer bywał w Polsce wielokrotnie, m.in. jako gość Spotkań Poetów Wschodu i Zachodu, z których wyrósł Festiwal Miłosza. Po otrzymaniu Nagrody Nobla gościł w Polsce w 2012 roku z okazji wydania jego „Wierszy i prozy 1954-2004”. W 2014 otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego i niezależnie Uniwersytetu Śląskiego. W Katowicach przed Biblioteką Śląską, w której występował, rośnie jego drzewo. Zamysłem Dni Tranströmerowskich jest, by muzyka odgrywała równie ważną rolę jak literatura. Obok poezji, muzyka była bardzo ważnym elementem życia Tomasa Tranströmera. Grał na fortepianie i organach, po wylewie, sparaliżowany, kontynuował przygodę z muzyką grając sprawną lewą ręką – specjalnie dla niego pisano także nowe utwory. Pisał o muzyce: o Liszcie, Schubercie, Griegu, Haydnie; o kwintetach smyczkowych, tonacjach, instrumentach. Ten swoisty festiwal literatury i muzyki skierowany jest do osób zainteresowanych eksplorowaniem niematerialnego dziedzictwa, poszukujących informacji o specyfice poezji, jej kontekstach kulturowych. Program wydarzenia pokazuje zarówno różnorodność poetyckiej twórczości, jak i jest otwarciem na jej nowe, mniej oczywiste perspektywy.

Wśród gości Dni Tranströmerowskich znajdą się m.in.: Adam Zagajewski, Ewa Lipska, Tomasz Różycki, Justyna Bargielska, Ryszard Koziołek, Tadeusz Sławek i znakomici artyści: Maja Komorowska, Krzysztof Globisz, Jerzy Trela, Joanna Freszel oraz Royal String Quartet. Honorowym gościem Dni będzie Adam Zagajewski, laureat Nagrody Tomasa Tranströmera z 2000 r. Specjalnie z okazji Dni ukaże się tomik jego poezji pt. „Nasze północne miasta” w wyborze własnym Poety. Szczególnie serdecznie zapraszamy na wykład mistrzowski oraz spotkanie autorskie z Adamem Zagajewskim.

W sobotę 7 kwietnia zapraszamy na koncert pt. „Muzyka słuchana z tobą” z udziałem Mai Komorowskiej, Joanny Freszel i Royal String Quartet, który odbędzie się w Katowicach, w sali koncertowej Miasta Ogrodów o godz. 19.30. W programie znajdzie się muzyka Franza Schuberta, Ludwiga van Beethovena, Dymitra Szostakowicza oraz wiersze Adama Zagajewskiego, który również pojawi się na scenie.

Krakowską odsłonę wydarzenia zwieńczy koncert pt. „Nasze północne miasta”, ktory odbędzie się w Cricotece w niedzielę 8 kwietnia o godz. 19:15. W części poetyckiej usłyszymy wiersze Tomasa Tranströmera i Adama Zagajewskiego w wykonaniu Mai Komorowskiej i Jerzego Treli. W części muzycznej zagra Royal String Quartet. Dla miłośników poezji i teatru przygotowaliśmy wyjątkową instalację performatywno-artystyczną z udziałem wybitnego aktora Krzysztofa Globisza wg koncepcji Tomasza Cyza.

Będzie to szczególne, intymne spotkanie z poezją Tomasa Tranströmera.

Organizatorzy: Fundacja Miasto Literatury, Katowice Miasto Ogrodów – Instytucja Kultury im. Krystyny Bochenek.
Partnerzy: Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka, Instytut Mikołowski, Wydawnictwo a5, Ambasada Królestwa Szwecji, Kraków Miasto Literatury UNESCO

Wszystkie wydarzenia odbędą się:

7 kwietnia 2018 w Mieście Ogrodów, Pl. Sejmu Śląskiego 2, Katowice
8 kwietnia 2018 w Cricotece, ul. Nadwiślańska 2-4, Kraków

Wielkimi krokami zbliża się Kongres Miast Kreatywnych UNESCO organizowany przez dwa polskie miasta kreatywne: Kraków i Katowice, zjednoczone pod wspólną nazwą „Krakowice”. Już w czerwcu będziemy gościć ponad 400 przedstawicieli ze 180 miast kreatywnych z całego świata. Mimo że oficjalne daty Kongresu to 12-15 czerwca, delegaci uczestniczyć będą mogli w wielu wydarzeniach towarzyszących, które zaczną się 7 czerwca, a zakończą dopiero dziesięć dni później. Podczas pobytu w Polsce będą mogli wziąć udział m.in. w Festiwalu Miłosza lub Festiwalu Ogrody Dźwięku.

Założona w 2004 roku Sieć Miast Kreatywnych UNESCO to międzynarodowe stowarzyszenie miast, dla których kreatywność jest kluczowym czynnikiem rozwoju. Przyłączając się do Sieci, ośrodki potwierdzają swoje zobowiązanie do dzielenia się najlepszymi praktykami, budowania międzynarodowych partnerstw oraz włączenia kultury i kreatywności do planu strategicznego rozwoju. Miasta dołączające do sieci wybierają jedną z siedmiu kreatywnych dziedzin: literaturę, film, gastronomię, muzykę, media arts, rzemiosło i sztukę ludową lub design.

Coroczne, obowiązkowe dla członków Sieci Miast Kreatywnych UNESCO Kongresy, gościły dotychczas m.in. w chińskim Chengdu, japońskiej Kanazawie, czy szwedzkim Östersund. To, co wyróżnia przyszłoroczny Kongres, to wspólne działania Krakowa Miasta Literatury UNESCO i Katowic Miasta Muzyki UNESCO na rzecz organizacji tego prestiżowego wydarzenia. To dzięki połączeniu sił, „Krakowice” wygrały rywalizację o miano gospodarza z takim miastami, jak Suzhou w Chinach czy Fabriano we Włoszech.

Podczas tygodniowego pobytu w Polsce, delegaci Sieci będą uczestniczyć w formalnych obradach dotyczących, między innymi strategii rozwoju Miast Kreatywnych. Kongres będzie też szansą dla poszczególnych miast na zaprezentowanie własnych projektów i podzielenie się dobrymi praktykami.

Pierwszym Miastem Kreatywnym w Polsce jest Kraków, który uzyskał tytuł Miasta Literatury UNESCO w 2013 roku jako pierwsze słowiańskie i drugie nieanglojęzyczne miasto na świecie. Od tego czasu miasto Szymborskiej, Miłosza, Lema i Conrada stworzyło od podstaw kompleksową miejską strategię rozwoju czytelnictwa i wsparcia lokalnego rynku książki, wdrażając pionierskie programy promocji debiutów, rozwoju życia kulturalnego w księgarniach i współpracy z wydawcami, rozwijając czołowe w kraju i regionie festiwale Conrada i Miłosza, wzmacniając największe w Polsce targi książki i tworząc innowacyjne projekty, wykorzystujące nowe technologie w promocji czytelnictwa, między innymi CzytajPL!.

Katowice, od grudnia 2015 roku członek Sieci Miast Kreatywnych UNESCO, są pierwszym Miastem Muzyki UNESCO w Europie Środkowo-Wschodniej. Miastem o imponującej tradycji: szkoły kompozytorskiej na czele z Henrykiem Mikołajem Góreckim i Wojciechem Kilarem, amatorskiego ruchu muzycznego sięgającego 100 lat wstecz, a także niekwestionowanego wkładu w rozwój polskiego jazzu (Wydział Jazzu i Muzyki Rozrywkowej Akademii Muzycznej) i bluesa (Rawa Blues Festival – największy halowy festiwal bluesowy na świecie). Dzisiejsze Katowice przyciągają wielkimi letnimi festiwalami muzycznymi (Off Festival, Nowa Muzyka), jak i koncertami symfonicznymi w znakomitej sali Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia. Katowice realizują unikatowy program rozwoju rynku muzycznego wspierając amatorów na drodze do profesjonalizacji, tworząc inkubator twórczości muzycznej i prowadząc program grantów na działalność muzyczną. Międzynarodowy wymiar działalności Katowic w świecie muzyki potwierdza decyzja o organizacji w mieście tegorocznej edycji Targów i Festiwalu Muzyki Świata WOMEX (25 – 29 października). Będzie to pierwsza edycja tego najważniejszego wydarzenia w branży world music w Polsce.

Więcej informacji na www.krakowice.com

Rejestracja na Kongres Miast Kreatywnych UNESCO ruszyła!

Wystartowała rejestracja delegatów na Kongres Miast Kreatywnych UNESCO 2018, który odbędzie się w dwóch polskich miastach kreatywnych – Krakowie Mieście Literatury i Katowicach Mieście Muzyki. Między 12 a 15 czerwca, podczas oficjalnej części wydarzenia, odbędą się spotkania robocze, sesje plenarne, a także Forum Prezydentów.

Poza oficjalną częścią Kongresu, reprezentanci miast kreatywnych mogą wziąć udział w wydarzeniach towarzyszących, do których zalicza się m.in. Święto Chleba i Festiwal Miłosza w Krakowie czy Festiwal Ogrody Dźwięków w Katowicach.

Rejestracja na stronie www.krakowcie.com potrwa do 4 maja.

Początek prac grup roboczych!

Odbywający się w czerwcu w Krakowie i Katowicach Kongres Miast Kreatywnych UNESCO to nie tylko prestiżowe jednorazowe przedsięwzięcie. Wydarzenie stanowi doskonały impuls do ożywienia i zintegrowania lokalnych środowisk twórczych oraz przedyskutowania obecnej sytuacji sektorów kreatywnych. Właśnie te cele przyświecają czternastu grupom roboczym, powstałym w Krakowie i Katowicach (po siedem w każdym z miast), które odpowiadają siedmiu dziedzinom kreatywnym UNESCO: literaturze, media arts, designowi, filmowi, muzyce, rzemiośle i sztuce ludowej oraz gastronomii. Krakowskim grupom przewodniczyć będą:

Marcin Wilk – literatura
Artur Tajber – media arts
Rafał Stanowski – design
Jacek Ziemek – film
Jarosław Szubrycht – muzyka
Antoni Bartosz – rzemiosło i sztuka ludowa
Bartek Kieżun – gastronomia

Grupy składające się z przedstawicieli poszczególnych sektorów, spotkają się sześć razy, a każdemu spotkaniu patronował będzie jeden z 17 celów zrównoważonego rozwoju Agendy 2030 ONZ, do których należą takie priorytety jak m.in. koniec z ubóstwem, dobra jakość edukacji czy mniej nierówności. Pierwsze efekty prac grup roboczych poznamy w czerwcu podczas konferencji Creative Cities and Industries w Katowicach.

Przez najbliższy miesiąc odwiedzający Pawilon Wyspiańskiego będą mieli okazję zobaczyć wyjątkową wystawę. W dniach 19 marca – 14 kwietnia w budynku przy pl. Wszystkich Świętych, pełniącym funkcję centrum działań dla programu Kraków Miasto Literatury UNESCO odbędzie się wystawa unikalnych zdjęć Czesława Miłosza autorstwa znakomitego polskiego artysty fotografika i fotoreportera Macieja Billewicza. Wystawa dokumentuje kluczowe w życiorysie patrona odbywającego się w Krakowie festiwalu poetyckiego wydarzenia z lat 1980-1981, tj. wręczenia Nagrody Nobla i pierwszej wizyty w Polsce po ceremonii w Sztokholmie.

OPIS WYSTAWY

„Był grudzień 1980 roku. Piękny, słoneczny i mroźny dzień. Samolot lecąc już niżej, zataczał wielkie koło nad Sztokholmem (…). Po rozlokowaniu się w hotelu „Gustaw Waza” obrałem kierunek na „Grand Hotel”, w którym zamieszkał Czesław Miłosz. Zaplanowałem zrobić zdjęcia Nobliście w sytuacjach prywatnych. (…) Byłem punktualnie. Obwieszony aparatami fotograficznymi, z przyspieszonym biciem serca po nieprzespanej nocy zapukałem do drzwi apartamentu Noblisty – rzekomo człowieka bardzo niedostępnego”[1].

– tak zaczyna swoją opowieść o pierwszym spotkaniu z Miłoszem Maciej Billewicz, urodzony w 1942 artysta fotografik, dziennikarz, wieloletni fotoreporter agencji prasowych, autor ponad 40 wystaw indywidualnych w kraju i zagranicą.

Na prezentowany na wystawie w krakowskim Pawilonie Wyspiańskiego wybór 10 zdjęć składają się prace wykonane za kulisami ceremonii przyznania Nagrody Nobla w grudniu 1980 oraz podczas pierwszej ponoblowskiej wizyty Czesława Miłosza w Polsce w czerwcu 1981 roku. Świadectwo tłumów witających pisarza w Krakowie i na auli Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego – obrazy trudne do wyobrażenia widzom wychowanym w dzisiejszych realiach czytelnictwa – miesza się tutaj z intymnym, osobistym portretem człowieka, którego zasłużona sława zbiegła się w czasie z wyborem Papieża-Polaka i legendą pierwszej „Solidarności”, tworząc nad Wisłą jedyny w swoim rodzaju karnawał nadziei na lepsze jutro.

Billewicz był w tym okresie jedynym fotografem dopuszczonym tak blisko Miłosza. Jego wyjątkowe zdjęcia pokazują pisarza nie takiego, jakim kazała nam go pamiętać szkoła. Nie jest to Miłosz na cokole – „chmurna twarz”, przed którą należy „klęknąć i odmówić «Ojcze nasz»”, jak pisała z przekąsem o „gębie” doklejonej Nobliście jego wielka przyjaciółka Wisława Szymborska. To człowiek pełen wigoru, i pogody ducha, którą zawsze okazywał najbliższym, nieco speszony zgiełkiem, jaki towarzyszył jego powrotowi do kraju, z wyszczerbionym, wysłużonym grzebieniem, który oswajał mu tremę na chwilę przed pełną powagi i kostycznego splendoru ceremonią w Sztokholmie.

„Panie Profesorze, ten grzebień stracił już chyba swoją funkcję użytkową” – miał wtedy wypalić Billewicz do Miłosza. „Tak, to prawda, ale ja się przyzwyczajam do przedmiotów. Czy pozwoli Pan, że wyczyszczę sobie buty?” – odpowiedział pisarz z uśmiechem.

Fotografie prezentowane na wystawie opublikowano w albumie „O Czesławie Miłoszu mniej znanym” (Warszawa 2014).

Maciej Stanisław Billewicz (*1942) – artysta fotografik, fotoreporter, dziennikarz, wieloletni współpracownik m.in. Polskiej Agencji Interpress. Fotografował m.in. Jana Pawła II, Czesława Miłosza, Andrzeja Wajdę, Romana Polańskiego, Lecha Wałęsę, Richarda Nixona, George’a Busha, Wojciecha Jaruzelskiego. Jego zdjęcia publikowano m.in. w czasopismach „Stern” i „Paris Match”. Jego wystawa „Andrzej Wajda i Człowiek z Żelaza” prezentowana była w Polsce i w wielu krajach świata, m.in. w operze w Sydney. W roku 1989 w rankingu „Annual Photographs” został sklasyfikowany w pierwszej dziesiątce najwybitniejszych fotoreporterów świata.

Grzebień Noblisty. Czesław Miłosz w fotografiach Macieja Billewicza

Wystawa: 19 marca – 14 kwietnia 2018
Pawilon Wyspiańskiego, Kraków

[1] Billewicz, M., O Czesławie Miłoszu mniej znanym, W-wa 2014.

Organizatorzy Festiwalu Reportażu NON-FICTION podali daty tegorocznej edycji imprezy.

Festiwal odbędzie się w dniach 6-8 lipca w kompleksie przy ul. Dolnych Młynów w Krakowie.

Non-Fiction to obecnie jedno z najważniejszych wydarzeń w Polsce poświęconych literaturze faktu. Otwarta formuła wydarzenia, łącząca aspekt literacki z prezentacją reportażu fotograficznego i radiowego przyciąga na kolejne edycje imprezy szeroką publiczność, wpisując się w początek sezonu letniego w Krakowie. Gośćmi poprzednich edycji festiwalu byli m.in. Mariusz Szczygieł, Artur Domosławski, Dionisios Sturis, Włodzimierz Nowak, Katarzyna Boni czy Justyna Kopińska.

Autorem zdjęcia edycji jest Damian Chrobak Photography.

Syryjska poetka i krytyczka sztuki, a także działaczka społeczna poszukująca lepszych możliwości życiowych dla kobiet i dzieci, które przeżyły wojnę – Kholoud Charaf została kolejną stypendystką Miasta Kraków w ramach programu ICORN – Międzynarodowej Sieci Miast Uchodźstwa. Będzie przebywała w Krakowie do końca roku, a organizatorami jej pobytu są Miasto Kraków, Krakowskie Biuro Festiwalowe i Stowarzyszenie Willa Decjusza.

Kholoud Charaf pochodzi z miejscowości Al Mjemr na południu Syrii. W 2003 r. ukończyła Uniwersytet w Damaszku i zyskała dyplom technika medycznego. W latach 2013-2015 pracowała jako kierownik pracowni medycznej na oddziale kobiecym w centralnym więzieniu Suwayda. Przez niespełna rok pracowała także jako nauczycielka języka angielskiego w Syryjskim Instytucie Edukacji dla dzieci, które nie miały szans na formalną edukację z powodu trwającej wojny w tym kraju. Uczestniczyła również w kursie wsparcia psychologicznego zorganizowanym przez Syrian Red Crescent w 2013 roku.

Jako poetka Charaf opublikowała jeden tom zatytułowany The Remains of the Butterfly, wydany przez Takween Publishing House w 2016. Spotkał się on z dużym uznaniem krytyków doceniających oryginalność literackich obrazów i metafor oraz zdolność autorki do przekształcania trudnych wydarzeń wojny w piękne, wyimaginowane światy generowane ze wspomnień dzieciństwa w jej rodzinnej wiosce.

Ze wspomnień Charaf wynika, że podczas pracy w charakterze superwizora w laboratorium medycznym w centralnym więzieniu w Suwayda była świadkiem systematycznego nadużywania praw człowieka wobec więźniów politycznych. Charaf była jedynym cywilnym pracownikiem w tej placówce, w której była pod dużą presją ze strony policji i strażników więziennych, którzy obawiali się, że mogłaby napisać o tym, co tam widziała. Jako kobieta i rozwódka, znana z jej działalności literackiej, również musiała stawić czoła dodatkowej presji społecznej.

Obecnie Charaf pracuje nad swoją drugą kolekcją poezji, która będzie zatytułowana As If I was Born to Escape the War oraz nad książką dokumentującą okrucieństwa wojny w południowej Syrii. Jako krytyk sztuki Charaf napisała wiele recenzji wystaw sztuk współczesnych syryjskich i arabskich artystów.

Kraków – Miasto Literatury, miasto schronienia

Kraków przystąpił do ICORN w 2011 roku (Roku Miłosza) – i jest pierwszym członkiem tej sieci z obszaru Europy Środkowo-Wschodniej. Sieć ICORN, oferująca azyl pisarzom i obrońcom praw człowieka, którzy z powodu prześladowań nie mogą swobodnie żyć i tworzyć we własnej ojczyźnie, powstał w 2005 r. w Norwegii. Jednym z jej pomysłodawców był jeden z najbardziej prześladowanych pisarzy XX w., Salman Rushdie, którego Szatańskie wersety wywołały gwałtowne protesty w świecie islamskim i nałożenie na autora przez ajatollaha Chomejniego słynnej fatwy – wyroku nakazującego każdemu prawdziwemu muzułmaninowi zabicie pisarza.

ICORN tworzy wciąż rozwijającą się sieć ponad 50 miast, a jego działalność to jeden z najsilniejszych na świecie głosów w obronie prawa do wolności poglądów i wypowiedzi oraz międzynarodowej solidarności. W ciągu 10 lat działalności sieci ICORN znaleziono miejsce tymczasowego schronienia dla kilkuset pisarzy, intelektualistów, blogerów i działaczy praw człowieka. Sieć nie tylko koordynuje program „miast tymczasowego schronienia” (shelter cities), ale także współpracuje z rządami poszczególnych państw i wieloma organizacjami z całego świata – bardzo konkretnie walcząc o wolność słowa i prawa człowieka.

Współpraca międzynarodowa w ramach sieci ICORN zajmuje strategiczną pozycję w programie Kraków Miasto Literatury UNESCO, który zakłada strategię rozwoju obejmującą 10 obszarów tematycznych, w tym m.in. rozwijanie związków literatury z prawami człowieka.

Kholoud Charaf w Krakowie, Zdjęcie: PAP

Książka? Biorę w ciemno! – to hasło drugiej edycji charytatywnego projektu organizowanego przez Niezależne Zrzeszenie Studentów Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.

W ramach akcji “Książka w ciemno” studenci zachęcają do czytelnictwa, a przy tym, wraz z Fundacją Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”chcą pomóc Agnieszce, która choruje na bardzo rzadką chorobę – ataksję Friedreicha. Dziewczyna potrzebuje codziennej rehabilitacji, która jest kosztowna.

W ramach wydarzenia organizatorzy prowadzą zbiórkę książek, które później specjalnie zapakują, tak aby nikt nie mógł oceniać ich po okładce. Następnie w dniach 20-22 marca na terenie Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie odbędzie się charytatywny kiermasz książek. Podczas jego trwania miłośnicy czytelnictwa będą mogli nabyć zebrane wcześniej lektury “w ciemno”, sugerując się jedynie cytatem z ich wnętrza lub krótką recenzją poprzedniego czytelnika umieszczoną na opakowaniu książek. Zebrane w tych dniach do specjalnych puszek datki pieniężne, zostaną przekazane na leczenie Agnieszki.

Jesteś molem książkowym? Kochasz literaturę? Spodobały Ci się idee akcji? W takim razie podziel się z kimś dobrą lekturą, biorąc udział w zbiórce! Książki można wysyłać do 18 marca na adres:

Niezależne Zrzeszenie Studentów Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
ul. Rakowicka 27
31-510 Kraków

Organizatorzy będą wdzięczni za dołączenie na osobnej kartce autorskiej, krótkiej recenzji nadesłanej książki.

Chcesz być na bieżąco z informacjami o przebiegu akcji? Dołącz do wydarzenia!