Chociaż dogoniła już nas jesień, a wraz z nią deszcz i brak słońca, nie dajemy się październikowej chandrze, bo… nie ma na nią czasu! Nadciągają intensywne wydarzenia literackie, na których nie może Was zabraknąć. Jesienną atmosferę już po raz ósmy rozgrzeje Festiwal Conrada odbywający się w tym roku pod hasłem „intensywność”, a w ślad za nim – Festiwal literatury eksperymentalnej Ha!wangarda. Spacerem literackim oraz wystawą fotografii upamiętnimy 20. rocznicę uhonorowania Wisławy Szymborskiej Nagrodą Nobla. Na wytrwałych czekają także spotkania autorskie, Drugie Życie Książki, Krakowski Salon Poezji i Dramatorium Teatru Barakah. Niebawem przekonacie się, że będzie to najgorętszy miesiąc tego roku.

Wybrane wydarzenia:

• Festiwal Conrada 2016

Ósma edycja przyciągnie do Krakowa prawdziwe gwiazdy literackiego świata. W programie m.in.: spotkania z pisarzami, koncerty, pasmo filmowe, wydarzenia adresowane do wszystkich grup wiekowych, a także branżowe dyskusje. Jak co roku połączymy siły z jubileuszowymi 20. Targami Książki, by po raz kolejny udowodnić, że Kraków Miasto Literatury UNESCO jest stolicą polskiej literatury. W ty roku nie zapomnimy również o literackich debiutantach. Zwieńczeniem festiwalu będzie druga Gala Nagrody Conrada, podczas której wyróżnimy autora najlepszej debiutanckiej powieści ubiegłego roku. 24 – 30 października.

• Drugie Życie Książki

W październiku fani literatury będą mogli wymieniać się książkami aż trzykrotnie. Edycje specjalne akcji odbędą się: w Instytucie Goethego, w ramach Festiwalu Conrada oraz podczas Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie. Tradycyjnie będą to wielkie, bezpłatne wymiany książek, których zasady pozostają niezmienne. Wystarczy przynieść jedną, maksymalnie dziesięć książek. Wydawnictwa wydane przed 1995 rokiem będzie można wymienić wyłącznie na książki wydane do 1995 roku. Osoby, które przyniosą nowe książki będą mogły wybierać natomiast dowoli, zarówno spośród nowych, jak i starszych tomów. Edycje specjalne: 15 października od godz. 12.00 w Instytucie Goethego, od 24 do 30 października w Centrum Festiwalowym podczas Festiwalu Conrada oraz od 27 do 30 października podczas Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie.

• Krakowskie Biuro Festiwalowe

Zaprasza na spacer literacki szlakiem Wisławy Szymborskiej. Miejsca, wiersze, książki… już po raz trzeci wyruszymy na spacer, który cieszy się ogromną popularnością fanów literatury. Wraz z Anną Hojwą odwiedzimy Szufladę, Dom Literatów, Nową Prowincję i wiele innych miejsc powiązanych z twórczością poetki. Obowiązują zapisy mailowe pod adresem: spacery@miastoliteratury.pl . 1 października.

• Teatr im. Juliusza Słowackiego

Zaprasza na Krakowski Salon Poezji. Poezję Anny Kamieńskiej czytać będą: Anna Dymna oraz Paulina Puślednik. 2 października o godz. 12.00.

• Pawilon Wyspiańskiego

Fundacja Wisławy Szymborskiej zaprasza na otwarcie wystawy zdjęć „Radość pisania/radość fotografowania. Wisława Szymborska w obiektywie Joanny Helander”, który zorganizowana zostanie z okazji 20. Rocznicy przyznania nagrody noblistce. Na wystawie pokazane zostaną zdjęcia z wizyty poetki w Szwecji w 1996 roku oraz kilka portretów z lat wcześniejszych. 3 października o godz. 17.00.

• Śródmiejska Biblioteka Publiczna w Krakowie

Filia nr 16 zaprasza dzieci w wieku od 7 do 10 lat na spotkanie z dziennikarką, tłumaczką, ale przed wszystkim autorką popularnych książek dla dzieci. Barbara Gawryluk opowie o swojej pracy, zdradzi, co ją inspiruje. Uczestnicy spotkania usłyszą fragmenty najnowszych książek m.in. poznają Klifkę, gości Kliniki zdrowego chomika, usłyszą również opowieści swoich rówieśników, którzy w obliczu zagrożenia zachowali się jak dorośli ludzie. 5 października o godz. 17.00.

• Fundacja Ha!art

Jak co roku organizuje Międzynarodowy Festiwal Literacki Ha!wangarda. To święto twórczości awangardowej, eksperymentalnej i niekonwencjonalnej. Dla edycji wyszehradzkiej program został przygotowany przez pracowników fundacji oraz partnerów z Czech (Psi Vino) oraz Słowacji (Ars Poetica). Skupimy się na prezentacji twórców i organizacji z Wegier, Czech, Słowacji i Polski. Od 6 do 8 października.

Pełen harmonogram wydarzeń literackich w październiku znajdziesz tutaj.

Międzynarodowy Festiwal Literacki Ha!wangarda organizowany w Krakowie od 2010 r. to święto twórczości awangardowej, eksperymentalnej i niekonwencjonalnej. Co roku uczestnicy mają okazję poznać szeroki wybór najciekawszych zjawisk literatury cyfrowej, zobaczyć nietypowe podejścia do medium książki i poszerzyć swoje literackie horyzonty w trakcie licznych warsztatów i wykładów. Festiwal to także okazja do wymiany doświadczeń, burzliwych dyskusji i twórczych zabaw – prawdziwe awangardowe bachanalia.

Nie inaczej będzie w roku 2016.

Dla edycji wyszehradzkiej program przygotowaliśmy wspólnie z partnerami z Czech (Psi Vino) oraz Słowacji (Ars Poetica). Skupiamy się na prezentacji twórców i organizacji z Węgier, Czech, Słowacji i Polski.

W ciągu trzech intensywnych dni (6–8 października) zgłębiać będziemy bardzo odmienne, równie inspirujące i nowatorskie obszary.

Pierwszy z nich to świat niezależnych wydawnictw publikujących książki artystyczne. W centrum Krakowa w niecodziennych lokalizacjach zostanie rozmieszczona wielopunktowa wystawa, po której oprowadzać będzie kuratorka wraz z przedstawicielami wydawnictw. Wyjątkowe książki zobaczyć będzie można także w trakcie prezentacji twórców podczas wydarzeń festiwalowych.

Drugi obszar, który pragniemy przedstawić, to wyjątkowa subkultura – demoscena. Uznani członkowie sceny z krajów Grupy Wyszehradzkiej przedstawią najciekawsze elementy historii demosceny, od początków aż po produkcje współczesne. Demoshow odbywać się będzie z realnego sprzętu, czyli m.in. komputerów Atari XL/XE, ZX Spectrum, Commodore 264. Prawdziwa gratka dla fanów lo-fi.

Wreszcie, jak co roku, sercem Ha!wangardy będą prezentacje poezji nowomedialnej, generatywnej i eksperymentalnej, performanse, czytania i pokazy w wykonaniu zarówno stałych bywalców Ha!wangardowej sceny, jak i twórców przybywających do miasta literatury po raz pierwszy.

Nie zaniedbujemy także części warsztatowej. Uczestnikom gorąco polecamy warsztaty przekładu eksperymentalnego, twórczości liberackiej, konceptualizmu oraz muzyki elektronicznej. Poprowadzą je najlepsi specjaliści w tych dziedzinach.

Wśród ekscytujących wydarzeń towarzyszących m.in. projekcja filmu Sławomira Shutego Cargo i wykład Jaya Davida Boltera!

Szczegółowy program, opisy wszystkich wydarzeń oraz sylwetki zaproszonych gości znajduje się na stronie projektu.

Intensywność to postawa wobec świata. Dotyczy wielu dziedzin, w tym literatury, polityki i religii. Ma wymiar indywidualny i wspólnotowy, można ją rozumieć jako prywatne doświadczenie i jeden z aspektów procesu twórczego. Intensywny może być również sam odbiór sztuki, nasze uczestnictwo w rozmowie na temat literatury. Wszystkie te znaczenia znajdują swój wyraz w ogłoszonym dzisiaj programie Festiwalu Conrada, który odbędzie się w Krakowie w dniach 24–30 października! Już niedługo czytelnicy będą mogli wziąć udział w fascynujących spotkaniach z pisarzami, dyskusjach, lekcjach czytania, projekcjach filmowych, wystawach i wielu innych wydarzeniach.

Centrum tegorocznej edycji Festiwalu Conrada będzie mieściło się w zupełnie nowym miejscu i wszystkich wielbicieli literatury zaprosimy na spotkania festiwalowymi gośćmi do Pałacu Czeczotki (róg ulic Wiślnej i Św. Anny).

Ale hasło przewodnie to nie wszystko! Kolejnym dniom Festiwalu będą towarzyszyły inne jeszcze tematy: języki, wiary-niewiary, emocje, krajobrazy, napięcia, zmysły i mapy. Każdy z nich pokazuje, jak rozmaicie może być rozumiana idea intensywności.

„Języki” – hasło pierwszego dnia kieruje uwagę w stronę możliwości wyrażania siebie i świata. To brak pewności co do ostateczności własnego języka i towarzyszącego mu obrazu świata skłania do wsłuchiwania się w to, co mówią inni i do konfrontowania z nimi własnych wyobrażeń. Pierwszego dnia o swoim stosunku do języka będą opowiadać m.in. członkowie legendarnej grupy literackiej OuLiPo: Marcel Bénabeu, Frédéric Forte i Ian Monk. Festiwalowy poniedziałek zakończy koncert z udziałem Andrzeja Stasiuka i Mikołaja Trzaski.

Tematem drugiego dnia będą „Wiary-niewiary”, rozpatrywane przede wszystkim w kontekście społecznym. Wiara jako coś, co tworzy wspólnotę wyobrażoną może mieć duży wpływ na jednostkę i na całe społeczeństwa. Gośćmi drugiego dnia Festiwalu będą Michel Faber pisarz holendersko-australijsko-szkocki, autor Dziwnych nowych rzeczy, Ida Linde autorka książek „Poleciały w kosmos” i „Jeśli o tobie zapomnę, stanę się kimś innym”, a także wybitni polscy badacze kultury Andrzej Leder i Grzegorz Niziołek.

Trzeci dzień poświęcony będzie „Emocjom”. O tym, w jaki sposób z nich czerpać i tworzyć sztukę, opowie rodzina Peszków: Jan, Maria i Błażej. Gościem trzeciego dnia będzie również Colm Tóibín, jeden z najwybitniejszych współczesnych pisarzy irlandzkich, wymieniony na liście 300 najważniejszych brytyjskich intelektualistów opublikowanej w 2011 przez tygodnik „The Observer”. Autor opowie publiczności o trudnych emocjach, które przenikają do jego literatury i ją kształtują.

Krajobraz to nie tylko konkretne miejsce, lecz także wyobrażenie o nim, również polityczne czy ideologiczne, zapis w pamięci i towarzyszące mu uczucia. Czwarty dzień Festiwalu zostanie poświęcony „Krajobrazom”. Gość specjalny, Géza Röhrig, odtwórca głównej roli w filmie Syn Szawła nagrodzonym Oscarem w kategorii „Najlepszy film nieanglojęzyczny”, opowie o miejscu, które ukształtowało jego tożsamość.

Intensywność bez „Napięć” jest niemożliwa, dlatego to one staną się tematem kolejnego dnia Festiwalu. Każda żywa dyskusja zakłada, że prędzej czy później się one pojawią. Ten dzień poświęcony zostanie na przyjrzenie się liniom sporów, granicom, palącym punktom współczesności. Jednym z najważniejszych gości tego dnia będzie Samar Yazbek, syryjska pisarka i dziennikarka, autorka wstrząsającego dokumentu o wojnie w Syrii „Przeprawa. Moja podróż do pękniętego serca Syrii”.

Sobota na Conradzie zapowiada się wyjątkowo ekscytująco! Eleanor Catton, Michael Cunningham i Richard Flanagan będą gośćmi sobotnich wydarzeń festiwalowych odbywających się pod hasłem „Zmysły”. Flanagan, który w 2014 roku otrzymał Nagrodę Bookera za powieść „Ścieżki północy”, Catton, laureatka Nagrody Bookera w 2013 roku za powieść „Wszystko co lśni”, i Michael Cunningham, bestsellerowy pisarz amerykański, autor nagrodzonych Pulitzerem „Godzin”, opowiedzą o doświadczeniu zmysłowości i tym, co przenika z niego do prozy. Natomiast wieczorem w Kinie pod Baranami w ramach pasma filmowego zobaczyć będzie można obraz „Syn Szawła” w reżyserii László Nemesa.

Hasło przewodnie niedzieli to „Mapy”. Będzie to przede wszystkim dzień nagród. Odbędzie się polska odsłona najsłynniejszej francuskiej nagrody literackiej „Lista Goncourtów: polski wybór” pod honorowym patronatem Akademii Goncourtów. Jury nagrody składa się ze studentów romanistyki reprezentujących dziesięć polskich uniwersytetów. Laureatem zeszłorocznej edycji został Alain Mabanckou, który będzie gościem niedzielnego spotkania. Dzień zakończą emocje związane z ogłaszaniem laureata Nagrody Conrada, pierwszej w Polsce nagrody za debiut. Na książki debiutantów już teraz mogą głosować internauci. W ceremonii ogłoszenia wyników weźmie udział Geza Röhrig. Głosować można tutaj.

Program tegorocznego Festiwalu proponuje spojrzenie na intensywność z wielu różnych perspektyw, przez pryzmat nie tylko literatury, ale również filmu, muzyki, sztuki i filozofii. Jednak przede wszystkim jest okazją do osobistych poszukiwań intensywności. Organizatorzy, Miasto Kraków, Krakowskie Biuro Festiwalowe i Fundacja Tygodnia Powszechnego, serdecznie zapraszają do zapoznania się z wszystkimi wydarzeniami i uczestnictwa w tych poszukiwaniach już pod koniec października w Krakowie!

ZOBACZ PROGRAM

Do Krakowa zawita wystawa zdjęć „Radość Pisania/Radość Fotografowania. Wisława Szymborska w obiektywie Joanny Helander”. Uroczyste otwarcie wystawy, organizowanej przez Fundację Wisławy Szymborskiej, odbędzie się w poniedziałek (3 października) o godz. 17.00 w hallu głównym Pawilonu Wyspiańskiego przy Placu Wszystkich Świętych 2. Krakowskie Biuro Festiwalowe jest współorganizatorem wydarzenia.

3 października mija dokładnie 20. rocznica ogłoszenia przyznania Nagrody Nobla Wisławie Szymborskiej. Z tej okazji fundacja zarządzająca spuścizną po poetce otwiera w Krakowie wystawę zdjęć w obiektywie Joanny Helander. Na wystawie pokazane zostaną zdjęcia z wizyty poetki w Szwecji w 1996 roku oraz kilka portretów Szymborskiej z lat wcześniejszych.

Dodatkowo, tuż po otwarciu organizatorzy zapraszają na pierwsze piętro Pawilonu Wyspiańskiego na projekcję kilkuminutowej diaporamy „Gdyby ta Polka była tutaj z nami” Joanny Helander i Bo Perssona.

Joanna Helander to polska fotografka, reżyserka filmów dokumentalnych, pisarka i tłumaczka. Znana dokumentalistka życia codziennego w PRL-u oraz autorka filmowych i fotograficznych portretów przedstawicieli polskiej kultury. Studiowała romanistykę. W 1971 wyemigrowała do Szwecji. Tam ukończyła studium fotografii w Göteborgu. W 1978 w Szwecji wydała swój pierwszy album fotograficzny Kobieta. W 1983 otrzymała prestiżową szwedzką nagrodę „Fotograf roku”. Mieszka i pracuje w Göteborgu oraz Krakowie.

Bo Persson to szwedzki reżyser filmowy i teatralny urodzony w 1953 roku. Od wczesnych lat siedemdziesiątych podróżował po Europie Środkowej. Jego projekty artystyczne często skupiają się na konfliktach człowiek – państwo, a także na przepaści dzielącej pamięć i zapomnienie, w szczególności w społecznościach dotkniętych przez totalitarne reżimy. Bo jest reżyserem wielu nagradzanych filmów, m.in. „Teatr Ósmego Dnia”, „Walc z Miłoszem”, a także najnowszej produkcji „Wieczorem patrzą w księżyc”.

Wystawę będzie można oglądać w hallu Pawilonu Wyspiańskiego do 31 października.

Szał spontanicznych zakupów na Krakowskim Kiermaszu Książki przerwało dopiero oberwanie chmury i zupełnie niejesienny deszcz. Elia Kazan i Margaret Atwood z kultowej serii KIK-u czy unikatowe egzemplarze Batmana i Kajko i Kokosza z epoki? Penderecki na winylu czy komplet Prousta? Było się nad czym zastanawiać, popijając pyszną kawę od Bike Cafe i zagryzając pieczone kasztany, z hummusem i greckimi gołąbkami od Oliwki etc w torbach.

To nie koniec na ten rok! W październiku spotykamy się pod dachem, ale z równie dobrą ofertą i dodatkowymi atrakcjami.

Szczegóły wkrótce!

Krakowski Kiermasz Książki, 24 września 2016, Powiśle 11
Fot. Inga Szeliga

16 września w szwedzkim Östersund zakończył się 10. zjazd Miast Kreatywnych UNESCO. 250 delegatów ze 116 miast reprezentujących 54 kraje rozmawiało o strategiach zrównoważonego rozwoju miast w oparciu o kulturę i kreatywność oraz dzieliło się między sobą najlepszymi praktykami. W ramach zjazdu zaprezentowano dwie krakowskie inicjatywy – Czytaj PL i program wsparcia działalności kulturalnej w księgarniach. O dwa lata przedłużono również kadencję naszego miasta w roli przewodniczącego Komitetu Sterującego Miast Literatury!

Cieszę się, że spójne działania Krakowskiego Biura Festiwalowego – operatora Programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, podejmowane we współpracy z lokalnymi i międzynarodowymi środowiskami literackimi znajdują swoje uznanie w oczach miast o tak ogromnym wkładzie w historię światowej literatury i pozycji w świecie kultury, jak Edynburg, Dublin, Praga, Heidelberg czy Barcelona. To daje sens naszym inicjatywom – mówi Jacek Majchrowski, Prezydent Miasta Krakowa.

Sieć Miast Kreatywnych (Creative Cities Network) to program UNESCO utworzony w 2004 roku, aby promować rozwój ekonomiczny, społeczny i kulturowy miast, oparty na zasadach kreatywności i zrównoważonego rozwoju. UNESCO nadaje tytuły Miast Kreatywnych w dziedzinach: muzyki, literatury, filmu, gastronomii, rzemiosła artystycznego i sztuki ludowej, wzornictwa oraz sztuk wizualnych. Do sieci należą od 2013 roku Kraków (pierwsze słowiańskie i drugie nieanglojęzyczne Miasto Literatury na świecie) oraz od ubiegłego roku Katowice jako Miasto Muzyki.

Kraków uzyskał przewodnią rolę w Komitecie Sterującym Miast Literatury w 2014 roku w uznaniu za zaangażowanie i aktywność w tworzeniu wielokierunkowej, miejskiej strategii rozwoju czytelnictwa i wsparcia dla krakowskich środowisk kreatywnych oraz działania celem wzmacniania prestiżu sieci. Przyjęty drogą uchwały Rady Miasta program Kraków Miasto Literatury UNESCO jest jedyną miejską, wieloletnią strategią dla rozwoju literatury i czytelnictwa w Polsce w obszarach: promocji literackiego dziedzictwa, polityki festiwalowej, reformy miejskich bibliotek, wsparcia dla ludzi pióra oraz lokalnego rynku książki w tym min. sektora księgarskiego i wydawniczego.

Podczas zjazdu w Östersund Justyna Jochym, reprezentująca Krakowskie Biuro Festiwalowe w roli Operatora Programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, zaprezentowała dwa innowacyjne krakowskie projekty, wybrane przez UNESCO jako wzory dobrych praktyk dla wszystkich miast sieci – ogólnopolską, bezpłatną wypożyczalnię ebooków Czytaj PL! oraz pionierski program wsparcia działalności kulturalnej w księgarniach realizowany z inicjatywy KBF przez Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego, dzięki któremu tylko w tym roku kilkanaście krakowskich księgarni współtworzy całoroczne programy wydarzeń literackich na łączną kwotę 200 tys. zł. Czytaj PL i program dla księgarń były również prezentowane w formie plansz na wystawie w hallu centrum konferencyjnego Frösö.

Decyzją dyrekcji UNESCO, kadencja Krakowa w roli miasta przewodniczącego pracom Komitetu Sterującego Miast Literatury została przedłużona do 2018 roku. Do zadań Komitetu należą min.: ewaluacja kandydatur do sieci, komunikacja i reprezentowanie Miast Literatury na forum UNESCO, oraz monitorowanie postępów we wdrażaniu programów literackich w miastach członkowskich. Operatorem Programu Kraków Miasto Literatury UNESCO jest Krakowskie Biuro Festiwalowe, przewodniczące grupie 20 Miast Literatury, do której należą: Edynburg, Melbourne, Iowa City (USA), Dublin, Rejkiawik, Norwich, Heidelberg, Dunedin (Nowa Zelandia), Grenada (Hiszpania), Praga, Bagdad, Barcelona, Lublana, Lwów, Montewideo, Nottingham, Óbidos (Portugalia), Tartu/Dorpat (Estonia) i Uljanowsk (Rosja).

Więcej o zjeździe UNESCO w Östersund

Własnie dziś, 22 września 2016, rusza festiwal-laboratorium „Polish Impact: Ha!wangarda”. Celem jest opowiedzenie nowojorskiej publiczności o Polsce poprzez różne podejścia do literatury – począwszy od liberatury, przez książki artystyczne, e-literaturę, demoscenę, fejsbukowe gry, dank memes. Kuratorzy związani z krakowską Korporacją Ha!art skupią się na zjawiskach afirmujących lokalność, programowo nie będących kopią zjawisk uniwersalnych, lecz które właśnie przez tę lokalność mogą zainteresować zagraniczną publiczność.

W Ha!wangardzie wezmą udział Zenon Fajfer, Łukasz Podgórni, Katarzyna Bazarnik, Piotr Marecki i Kaja Puto. Gośćmi festiwalu będą znani twórcy amerykańscy, mający silne związki z polską sceną pisarstwa eksperymentalnego: Nick Montfort, Michael Joyce, Carolyn Guyer i Steven Zultanski. W programie wystawa najbardziej nietypowych książek, warsztaty, prezentacje, szalone performanse z użyciem mediów cyfrowych oraz tradycyjne czytanie poezji.

Festiwal rozpocznie się 22 września 2016 otwarciem wystawy liberatury, book artu i e-litu w galerii Central Booking, prowadzonej przez Maddy Rosenberg na Manhattanie. W piątek 23 września 2016 w samo południe podczas brunchu w popularnej Charlotte Pattiserie o dzisiejszej Polsce opowie seria memów. Po południu w bibliotece-galerii Wendy’s Subway odbędzie się prezentacja liberatury – niezwykłej literatury, w której książka i tekst tworzą organiczną całość, mogącej nawet przybrać kształt butelki (wykład Katarzyny Bazarnik dopełni liberacka poezja Zenona Fajfera). Tego dnia zaprezentowana zostanie także demoscena, wyjątkowa subkultura mistrzów artystycznego programowania na Amigę, commodore i inne antyczne komputery. Również w Wendy’s Subway, w sobotę Kaja Puto przedstawi opowieści o demoludach na podstawie fejsbukowej gry Keleti blok blokki, a Piotr Marecki pokaże trzy eksperymentalne animacje duetu Shuty i Bochniak: „Matrix”, „Trip” i „Cargo”, wyprodukowane przez Korporację Ha!art.

26 września w Central Booking odbędzie się premiera „Zegara Bezczasowości” („Clock of Timelessness”) Zenona Fajfera. Poemat stanowi kluczową część projektu budowy wież zegarowych w Krakowie i w Nowym Jorku, w których na tarczy zamiast cyfr pojawią się litery słowa BEZCZASOWOŚĆ/TIMELESSNESS, a okrągłe godziny, zamiast nerwowym biciem, odmierzane będą rytmem poetyckich fraz. Następnie Łukasz Podgórni przedstawi cyberperformans, w którym refleksje na temat niuansów życia podtrzymywanego zdalną pracą przed komputerem mieszać się będą z samplami do syntezatorów mowy do beatboxingu.

Na zakończenie wieczoru w ramach dyskusji panelowej „OffBOOK: między analogowym a cyfrowym” polscy kuratorzy i artyści oraz zaproszeni goście: Nick Montfort, Carolyn Guyer, Michael Joyce, Steven Zultanski, znani twórcy amerykańscy, mający silne związki z polską literaturą eksperymentalną, oraz artystka i kuratorka Maddy Rosenberg, będą rozmawiać o przenikaniu się literatury druku i mediów cyfrowych.

29 września, w Brooklyn Public Library w dzielnicy Greenpoint, dla Polonii zostanie zaprezentowany spektakl poetycki „Widok z głębokiej wieży” Zenona Fajfera (scenariusz Teresa Nowak). Festiwal zakończy się 2 października w Central Booking literackimi warsztatami kolażu poetyckiego prowadzonymi przez Katarzynę Bazarnik oraz anglojęzyczną wersją spektaklu Fajfera „View from the Deep Tower”, w którym poeta zaprezentuje wybór wierszy z dwóch ostatnich tomików – „Powieki” i „Widok z głębokiej wieży”.

Pełny program festiwalu dostępny jest na stronie: www.ha.art.pl

„Pani Stefa” Magdaleny Kicińskiej, „Uprawa roślin południowych metodą Miczurina” Weroniki Murek, „Dom z witrażem” Żanny Słoniowskiej, „Sensu sens” Marka Adamika i „O pochodzeniu łajdaków, czyli opowieści z metra” Tomasza Wiśniewskiego – znamy pięć tytułów nominowanych do tegorocznej Nagrody Conrada. Autor najlepszego debiutu 2015 otrzyma 30 000 zł, możliwość odbycia miesięcznego pobytu rezydencjalnego w Krakowie i pamiątkową statuetkę, a wszyscy nominowani zyskają możliwość promocji zarówno podczas Festiwalu Conrada, jak i na łamach „Tygodnika Powszechnego”.

Zwycięzcę wybiorą sami czytelnicy, głosując na stronie Festiwalu. Wyróżnienie zostanie wręczone 30 października 2016 r. podczas gali wieńczącej ósmą edycję Festiwalu.

Nagroda Conrada po raz pierwszy została przyznana w ubiegłym roku. Nagrodę wyróżnia między innymi jej demokratyczna formuła – laureata w głosowaniu internetowym spośród pięciorga nominowanych przez jury ostatecznie wybiorą czytelnicy. To właśnie „tajemniczym internautom” rok temu dziękowała Liliana Hermetz, której „Alicyjka” zdobyła najwięcej głosów.

„Aby mieć u czytelników powodzenie, trzeba albo umrzeć, albo być obcokrajowcem, albo pisać perwersyjnie. Najlepszy zaś sposób to być zagranicznym, perwersyjnym nieboszczykiem” – powiadał Julian Tuwim. Żadnego z tych kryteriów nie spełniają tegoroczni finaliści, wybrani przez Kapitułę w składzie: Michał Paweł Markowski (przewodniczący Kapituły), Urszula Chwalba, Inga Iwasiów, Grzegorz Jankowicz, Krzysztof Koehler, Zofia Król, Michał Nogaś, Joanna Szulborska-Łukaszewicz (sekretarz). Mimo to mają już swoją literacką publiczność, a ich książki, chociaż wydane w 2015 roku, zdążyły już zdobyć rozgłos. Niełatwo być debiutantem, jednak w ostatnich latach ta sytuacja zmienia się, między innymi dzięki Nagrodzie Conrada. Jej celem jest nie tylko wsparcie twórców, lecz także promocja młodej prozy, pobudzająca rynek wydawniczy i otwierająca go na debiuty.

Wybrani przez jury prozaicy to autorzy nominowani już w ostatnim roku do rozmaitych nagród literackich – twórcy świadomi swoich pisarskich wyborów. Jedna z finalistek, Weronika Murek, mówi: „Nudzi mnie opisywanie świata, pieczołowite, aptekarskie obrysowywanie go. Zawsze mnie potwornie ręka swędzi, żeby rzeczywistości dorobić jeden czy drugi lufcik, wypustkę”. W opowieściach, które tworzy z dziwnego, zasłyszanego języka, wszystko jest możliwe, a wymyślny tytuł „Uprawa roślin południowych metodą Miczurina” jest zaledwie przedsmakiem tego, co czeka czytelnika podczas lektury.

W prozie kolejnego z nominowanych, Tomasza Wiśniewskiego, czytelnik również może odnaleźć wiele „lufcików i wypustek”. A towarzyszyć mu będzie bohater heroiczny i pragmatyczny zarazem, swoisty Don Kichot i Sancho Pansa w jednym, który z charakterystyczną ironią punktuje otaczającą go rzeczywistość: „Każdy może robić wszystko: doktoranci mogą wesoluchno pompować szambo, literaci mogą niczym koty rozleniwiać się na taborecikach przy supermarketowej kasie, ministrowie kultury bez przeszkód mogą być jednocześnie rzeźnikami – nic nikogo nie ogranicza!”. Autor „O pochodzeniu łajdaków, czyli opowieści z metra” czerpie z tradycji surrealizmu. Groteska, ironia, poczucie absurdu oraz spora dawka humoru – wszystko to sprawia, że literackie miniatury Wiśniewskiego wydają się lekiem na rzeczywistość w trudnych czasach.

„Sensu sens” Marka Adamika jest książką, która powstawała, gdy autor walczył o swoje życie. Jest jednocześnie zapisem choroby i zmagań z językiem o możliwość wysłowienia osobistego doświadczenia. Autor odchodzi od stylu konfesyjnego, ceni sobie dyscyplinę pisania i znajduje unikalny sposób na opowiedzenie własnego cierpienia. Jak sam mówi: „Pierwsza wersja miała tysiąc stron i była pigułą bólu”. Adamik podkreśla, że jest to książka dla tych, którzy w swoim życiu zmagają się z postawioną diagnozą – bez względu na to, czego dotyczącą. „Postanowiłem nie skupiać się aż tak na bestialstwach, które mnie spotkały w szpitalu” – dodaje. O „Sensu sensie” Agnieszka Holland powiedziała: „Cała książka — z jej oprawą graficzną, z ilustracjami, staje się swoistym dziełem sztuki, artefaktem”.

„Pani Stefa” Magdaleny Kicińskiej to opowieść o Stefanii Wilczyńskiej, której sylwetkę autorka wydobyła z mroku niepamięci. Współzałożycielka Domu Sierot w Warszawie, bliska współpracowniczka Janusza Korczaka, zawsze pozostawała w jego cieniu. „Żyła tak, że mało o niej wiedzieliśmy” – mówi jeden z jej wychowanków, Szlomo Nadel. „Nic po niej nie zostało, jakby jej nigdy nie było”. Zbudowanie biografii z owego nic, z pocztówek, zdjęć i drobnych śladów to nie lada wyzwanie. Tak powstała historia ciągle jeszcze pełna tajemnic i niedopowiedzeń – i może dlatego tak intrygująca.

Żanny Słoniowskiej „Dom z witrażem” to opowieść o czterech pokoleniach kobiet – prababce, matce, babce i córce, których losy łączy jedno z mieszkań w kamienicy czynszowej w samym centrum Lwowa. W tej sadze, obejmującej aż cztery pokolenia, wątki osobiste przeplatają się z historią i polityką. Daje to wielopoziomowy wgląd zarówno w przeszłość, jak i współczesność miasta. W nocie na okładce książki znajdujemy informację: „W trakcie pisania tej książki krew przelana za wolną Ukrainę była fikcją, w lutym 2014 roku przestała nią być”.

Tegoroczne nominacje do Nagrody Conrada są bardzo zróżnicowane – obok pełnokrwistej powieści znajduje się tu zbiór surrealistycznych literackich miniatur, oniryczna proza poetycka, wreszcie intymna narracja i biografia. Autorzy poruszają się w rozmaitych rejestrach i gatunkach – od wyznania poprzez dokument, powieść osnutą na wątkach historycznych aż po propozycje zupełnie fantastyczne czy surrealistyczne. Tegoroczni debiutanci doskonale komentują rzeczywistość – bliższą i dalszą – tę widzianą z historycznego oddalenia, i tę daną bezpośrednio. Odtwarzają ją wiernie lub zniekształcają, posługują się zróżnicowanymi stylami – od ascetycznych aż po literackie eksperymenty.

Przedłużany lub skracany dystans do przeszłości, stosunek do własnych doświadczeń, a także do języka – to wszystko tegorocznych debiutantów łączy lub dzieli i sprawia, że dzięki ich książkom można wsłuchać się w polifoniczną rzeczywistość.

Przypominamy, że nominowani do tegorocznej Nagrody będą gośćmi festiwalowych spotkań.

Fundatorem i organizatorem nagrody jest Miasto Kraków.

Partnerzy: Krakowskie Biuro Festiwalowe, Fundacja Tygodnika Powszechnego i Instytut Książki.

Zagłosuj tutaj

Mówi się, że wzięły górę albo ktoś dał się im ponieść. Bywają pozytywne, ale mają też siłę destrukcyjną. Gdy próbuje się na nich zagrać, mogą się okazać niebezpieczne. Pomagają budować więź i intensywnie doświadczać świata. Emocje będą tematem trzeciego dnia Festiwalu Conrada (26 października), podczas którego będzie można wziąć udział m.in. w spotkaniach z Colmem Tóibínem, Eustachym Rylskim, Marią, Błażejem i Janem Peszkami, a także wysłuchać corocznego wykładu conradowskiego.

“Dotknęłam już takiej intymności, że chcąc iść dalej, trzeba by było zdjąć skórę i pokazać własne narządy wewnętrzne” – w jednym z wywiadów mówi Maria Peszek. Jej zdaniem twórcy są od tego, żeby rejestrować pewne drżenia i nadawać im formę artystyczną, a nie komentować rzeczywistość. Dla rodziny Peszków: Błażeja, Jana i Marii wyrażanie emocji i używanie ich do formowania artystycznego tworzywa, stało się fundamentem ich profesji. Podczas spotkania prowadzonego przez Katarzynę Kubisiowską opowiedzą o twórczej wolności, jak również o wynikających z niej zobowiązaniach.

Twórcze przekształcanie emocji jest jedną z opcji panowania nad nimi. Roman Dziadkiewicz w swoim projekcie połączył praktyki badawcze, literackie i artystyczne – jego zwieńczeniem jest Powierzchniologia, minipowieść science-fiction opowiadająca o świecie spełnionej utopii. Sztuka zostaje w niej nazwana najbardziej czułym, wyrafinowanym i wnikliwym medium umożliwiającym poruszanie się w złożonej rzeczywistości. Spotkanie z udziałem Romana Dziadkiewicza i Ewy Majewskiej poprowadzi Anna Kałuża.

Trzeciego dnia festiwalu nie zabraknie również rozmów dotyczących emocji zbiorowych. Kto i w jaki sposób nimi włada? Czy literatura powinna przejmować nad nimi kontrolę? O tym, jakie miejsce zajmują pisarze w debacie publicznej i dlaczego mogą stanowić zagrożenie dla władzy, porozmawiają Eustachy Rylski i Paweł Reszka.

Pod koniec dnia publiczność czeka spotkanie z Colmem Tóibínem, jednym z najwybitniejszych współczesnych pisarzy irlandzkich. Podczas spotkania prowadzonego przez Roberta Kuska, Tóibín, przez tygodnik “The Observer” uważany za jednego z najważniejszych brytyjskich intelektualistów, opowie o trudnych emocjach, które przenikają do jego literatury, jednocześnie ją kształtując.

Jedni powiedzą, że lepiej podchodzić do nich z rezerwą i zdać się na kierownictwo rozumu, inni – że to one czynią nas ludźmi. Emocje to również niezwykle cenny składnik każdej wspólnoty i jeden z wielu sposobów komunikowania się z innymi. Czy warto przeżywać je intensywnie? Trzeci dzień festiwalu – bez wątpienia pełen emocji – pomoże odpowiedzieć na to pytanie.
Czytaj więcej na www.conradfestival.com