Bez ironii świat byłby nie do zniesienia. Dzień piąty Festiwalu Conrada za nami

W piątym dniu Festiwalu Conrada spotkaliśmy się z gośćmi reprezentującymi różne kultury. Z Herkusem Kunčiusem dyskutowaliśmy o skomplikowanej tożsamości Wilna, z Kristiną Sabaliauskaite – o pamięci Rzeczypospolitej szlacheckiej w Polsce i na Litwie. Asli Erdoğan opowiadała o swojej twórczości literacko-dziennikarskiej, która stała się celem ataków tureckich polityków. Wieczór upłynął pod znakiem ironii – najpierw w świetny nastrój wprawił nas Petr Šabach, ikona tego, co nazywamy „czeskim humorem”. Może już nie tak lekka, ale na pewno nie mniej treściwa była rozmowa z Györgyem Spiró, węgierskim znawcą polskiego romantyzmu.

Petr Šabach podczas spotkania „Opowiadacz, co nie chce przynudzać” w stu procentach spełnił to, czego można było spodziewać się po tytule. Nie miał żadnych trudności w nawiązaniu kontaktu z publicznością – od razu zdobył serca uczestników, a z sali w Pałacu Pod Baranami co chwilę było słychać głośny śmiech. Pisarz zresztą nie ukrywał, że właśnie na tym mu zależało, a śmiech w literaturze jest dobrym wstępem do lżejszego potraktowania rzeczywistości. Jak stwierdził: „To, co nazywamy «tragedią» i «komedią» to tak naprawdę dwie strony jednej komedii. I jeśli się z tego śmiejecie – bardzo dobrze”.

György Spiró wniósł do naszego Festiwalu świeże spojrzenie na romantyzm, a zwłaszcza na jego ezoteryczne rejony. Wielu zna historię Towiańskiego i jego religijnej sekty, jednak Spiró potrafił wydobyć z losów jej członków diagnozę polskości, która jest aktualna do dzisiaj. Chociaż śmieszy go kultura uchwycona i przerysowana przez Gombrowicza, w której każe się powtarzać: „Słowacki wielkim poetą był”, to sam bardzo ceni teksty romantyczne – zwłaszcza Beniowskiego (być może dlatego, jak wspomniał, że nie musiał go czytać w szkole jako lektury). Przede wszystkim zaś szuka w literaturze ironii, która przybiera różne postacie. Jego zdaniem zastanawiające jest, że chociaż Węgrów i Polaków łączy tak wiele, to niezbyt dobrze rozumieją nawzajem „swoje własne ironie”.

Sobotni czas festiwalowy upływa bardzo wyraźnie pod znakiem pasma dziecięcego – mamy wiele ciekawych propozycji dla najmłodszych entuzjastów literatury (albo po prostu ciekawych i twórczych doświadczeń). O godzinie 18:00 w Pałacu pod Baranami pojawi się „Pan z dzielnicy literatury” – czyli Gonçalo M. Tavares, nazywany „portugalskim Kafką”. Zaraz po nim, o godzinie 20:00, spotkamy się z Jonathanem Franzenem, jednym z najbardziej wyczekiwanych pisarzy tej edycji Festiwalu.

Franzen, oprócz spotkania „Korekta świata”, weźmie udział w jutrzejszej uroczystej Gali Nagrody Conrada. Nagroda zostanie przyznana najlepszemu spośród pięciu nominowanych debiutantów, na których ksiażki głosują internetowo sami czytelnicy. Głosowanie trwa do dzisiaj do północy – zapraszamy, żeby skorzystać z tej wyjątkowej okazji, oddać głos i w ten sposób włączyć się w rozwój życia literackiego w Polsce.

Do zobaczenia na Festiwalu!

Na posiedzeniu, które odbyło się dnia 20 października 2015 r. w siedzibie Instytutu Książki przy ul. Zygmunta Wróblewskiego 6 w Krakowie, Jury I edycji Konkursu Promotorzy Debiutów 2015 w składzie:

Elżbieta Kalinowska – Instytut Książki (Przewodnicząca)
dr hab. Bernadetta Darska
dr hab. Dariusz Nowacki
Michał Sowiński – Fundacja Tygodnika Powszechnego

w wyniku dyskusji oraz w oparciu o wypełnione wcześniej formularze oceny wyłoniło

5 (pięciu) Laureatów Nagrody Głównej

oraz

1 (jednego) Laureata Nagrody Specjalnej Krakowa – Miasta Literatury UNESCO.

Tym samym Jury, korzystając z par. 12 ust. 2 Regulaminu, przyznało mniejszą niż pierwotnie planowana liczbę nagród.

Lista Laureatów Nagrody Głównej w wysokości 10.000 zł (w porządku alfabetycznym):

Laureat Nagrody Specjalnej Krakowa – Miasta Literatury UNESCO, w wysokości 10.000 zł (ufundowanej przez Krakowskie Biuro Festiwalowe):

Laureatom serdecznie gratulujemy, z każdym z nich skontaktuje się w najbliższych dniach sekretariat Konkursu celem uzgodnienia terminów i warunków wypłaty nagród.

Wyniki zostaną opublikowane w „Tygodniku Powszechnym” nr 44/2015 z dnia 1 listopada 2015 (w sprzedaży od 28.10, w internecie od 27.10) oraz na stronach internetowych Instytutu Książki, Festiwalu Conrada i Krakowskiego Biura Festiwalowego.

Uroczyste ogłoszenie wyników Konkursu planujemy podczas Gali Nagrody Conrada, połączonej z wykładem Jonathana Franzena „Jak pisać”, która odbędzie się w Centrum Kongresowym ICE Kraków w dniu 25 października, o godz. 20:00.

Szczegółowe wyniki konkursu, w tym punktacja w obu etapach oceniania zgłoszeń zostanie przesłana każdemu z zainteresowanych uczestników drogą elektroniczną na jego życzenie.

Festiwal trwa już kilka dni – ale po naszych gościach i uczestnikach nie widać zmęczenia. Wręcz przeciwnie! Czwartek okazał się bardzo energicznym dniem, przede wszystkim ze względu na dwa fantastyczne spotkania: najpierw z Kamelem Daoudem, a później z Hanną Krall, Mariuszem Szczygłem i Wojciechem Tochmanem. O tym, jak wartościowe były to dyskusje, świadczy już ogromne zainteresowanie uczestników – którzy znów wypełnili Pałac Pod Baranami.

Z pewnością było warto. Pewnym pretekstem do spotkania była wprawdzie książka KRALL, napisana niedawno przez obu reporterów, ale festiwalowy wieczór stał się przede wszystkim okazją do doświadczenia na nowo fenomenu autorki Zdążyć przed Panem Bogiem. Sama Hanna Krall zachwyciła uczestników wrażliwością na ludzkie historie, które udało jej się w życiu usłyszeć. Niektóre z nich były bardzo trudne, niektóre lżejsze, a i dobry humor dawał o sobie znać bardzo często (również dzięki osobowościom Wojciecha Tochmana i Mariusza Szczygła), łącząc się z głośnymi oklaskami. Wszystkie pozwoliły lepiej zrozumieć, jakie znaczenie ma bycie otwartym na opowieści kryjące się w drugim człowieku i na czym polega rola reportera, zachowującego ludzką pamięć wbrew dającemu o sobie często znać doświadczeniu braku i nieistnienia.

Rozmowa z Kamelem Daoudem pt. „Patrząc z Algierii – odpowiedzialność i gniew” koncentrowała się przede wszystkim na doświadczeniach autora Sprawy Meursaulta w rodzinnym kraju. Jego pisarstwo ukształtowały nie tylko trudne losy polityczne Algierii, ale przede wszystkim ogromna wrażliwość i wyobraźnia (widoczna zresztą podczas samego spotkania), a także głębokie zakorzenienie w kulturze Zachodu. Wielojęzyczność Dauda, stojącego na pograniczu świata arabskiego, Europy i Stanów Zjednoczonych, to dla pisarza klucz do literackiego sposobu budowania międzyludzkiego porozumienia.

Jeszcze wcześniej odbyła się rozmowa „Ślady judaizmu” z udziałem Agaty Bielik-Robson, Adama Lipszyca i Przemysława Tacika. Zaproszeni goście – filozofowie, dogłębnie znający pisarzy, myślicieli i badaczy odwołujących się do tradycji żydowskiej, wskazywali na jej szczególne miejsce w kulturze Zachodu – specyficzne „ukrycie”, towarzyszenie, dalekie od pokusy opanowywania innych języków myślenia. Stąd kategoria „śladu”, która wyraża nie tylko nietrwałość i „słabość” wątków judaistycznych, ale również ogrom tradycji tekstów, z których zawsze udaje się objąć jedynie wycinek pełnego obrazu.

Dzisiejszy dzień, piątek, znów postawi nas wobec problemu innych kultur. Odbędą się dalsze spotkania z pasma litewskiego (z Herkusem Kunčiusem, z Kristiną Sabaliauskaite) czy dyskusja z prześladowaną turecką pisarką Asli Erdoğan, stypendystką ICORN. O godzinie 17:00 będziemy gościć „Opowiadacza, co nie chce przynudzać”, czyli jednego z najbardziej poczytnych czeskich pisarzy, Petra Šabacha. Wieczorem, o godzinie 19:00 w Pałacu Pod Baranami spotkamy się wreszcie z Györgyem Spiró, węgierskim pisarzem, który jest jednocześnie wybitnym znawcą kultury polskiego romantyzmu – dzięki czemu będziemy mogli przekonać się, jacy jesteśmy dla „człowieka z zewnątrz”.

Każdy dzień Festiwalu kryje w sobie o wiele więcej niż jesteśmy w stanie przedstawić – zapraszamy do zapoznania się z pełnym programem i dalszego świętowania literatury!

Uwaga! Przypominamy, że trwa głosowanie na laureata Nagrody Conrada. Swoje głosy na jednego z piątki finalistów można oddawać na stronie www.conradfestival.pl w zakładce NAGRODA CONRADA. Głosowanie trwa do 24 października do północy.

Więcej informacji o Festiwalu Conrada znajdziecie Państwo na stronie www Festiwalu

Za nami dzień trzeci Festiwalu Conrada, wypełniony spotkaniami, warsztatami, wystawami i dobrym filmem. Ten dzień upłynął zwłaszcza pod znakiem fikcji – czy to w związku z literaturą polską, czy z grami komputerowymi, obecnymi coraz mocnej w kulturze, czy wreszcie z fascynującymi zabiegami, które są specjalnością Roberta Coovera, amerykańskiego pisarza-eksperymentatora.

Jednak właściwie po co nam fikcja? Ten problem był trzeciego dnia dyskutowany przez Ingę Iwasiów, Agnieszkę Taborską, Wita Szostaka i Grażynę Plebanek podczas dyskusji „Polskie fikcje”. Chodziło więc zwłaszcza o rodzimy kontekst, w którym fikcje (na czele z największą – którą jest sama „polskość”) mają zaskakująco duże oddziaływanie (choć wielu nie chce tego przyznać), pozwalają budować albo poddawać krytyce własną tożsamość. Pisarze zwrócili też uwagę na niełatwy problem granicy między fikcją a prawdą – które bywają sobie przeciwstawiane (z niekorzyścią dla literatury), ale tak naprawdę obie są człowiekowi potrzebne na co dzień, żeby mierzyć się ze światem i budować więzi z innymi ludźmi.

Jak mogą pomóc w tym gry wideo? Spotkanie z Igorem Sarzyńskim i Jakubem Szamałkiem (pt. „Agon, czyli muza graczy”), którzy znają od środka świat największych produkcji komputerowych (na czele z Wiedźminem 3), okazało się fascynującym wprowadzeniem w ten temat. Dziś scenariusze gier dorównują literackim rozmachem scenariuszom filmowym, a sama gra jest wizualnym widowiskiem rywalizującym z produkcjami Hollywood. Goście zwrócili uwagę nie tylko na blaski i cienie przygotowania i publikacji gier, ale także na to, że gry komputerowe mają coraz większe możliwości oddziaływania na grającego. Dzięki temu nie są po prostu czystą rozrywką, ale mogą skutecznie konkurować z innymi sztukami w poszerzaniu ludzkiego doświadczenia – a nawet pełnić rolę terapeutyczną.

Wreszcie – był z nami Robert Coover (spotkanie „Postmodernizm nie jest tym, co myślisz”), często korzystający z metafikcji do badania, jak daleko może posunąć się literatura. Amerykański pisarz nie tylko wprowadził w swoje myślenie o (po)nowoczesności, ale również wskazywał na perspektywy przenikania się świata nowych mediów elektronicznych i literatury. Tak naprawdę trudno jednak byłoby oddzielić jego refleksje od życia – pisarz fascynująco opowiadał o tym, skąd biorą się jego pomysły na opowieści, dlaczego spędził miesiąc w małej chatce, czytając Becketta i Biblię, oraz co daje mu impuls, żeby odnawiać pisanie, powieść i myślenie o narracji. Na koniec nasz gość odczytał specjalnie przywiezione opowiadanie Going For a Beer – i otrzymał na koniec głośne brawa.

Co czeka nas dzisiaj? Zapraszamy zwłaszcza na godz. 16 na dyskusję „Ślady judaizmu”, w której wezmą udział Agata Bielik-Robson, Adam Lipszyc i Przemysław Tacik – będzie ona kontynuować wątek tożsamościowy naszego festiwalu, pokazując, jak literatura może odnowić nasze myślenie o sobie jako wspólnocie narodowej, społecznej, historycznej. To nie koniec prób „innego spojrzenia”: o godz. 18 (spotkanie „Patrząc z Algierii – odpowiedzialność i gniew”) będziemy mieli przyjemność spotkać się ze słynnym Kamelem Daoudem. O godz. 20 czeka nas dyskusja pod wymownym tytułem „KRALL”, poświęcona oczywiście jednej z najwybitniejszych polskich pisarek i dziennikarek, Hannie Krall. Weźmie w niej udział ona sama, wraz z Mariuszem Szczygłem i Wojciechem Tochmanem – autorami nowej książki przedstawiającej jej postać.

Dni festiwalowe są różnorodne i wypełnione interesującymi spotkaniami, z których każdy może wybrać coś dla siebie – dlatego zachęcamy do zapoznania się z pełnym programem. Do zobaczenia na Festiwalu!

Uwaga! Przypominamy, że trwa głosowanie na laureata Nagrody Conrada. Swoje głosy na jednego z piątki nominowanych można oddawać na stronie www.conradfestival.pl w zakładce NAGRODA CONRADA. Głosowanie trwa do 24 października do północy.

Mijają dwa pełne lata od dnia, w którym Kraków został pierwszym słowiańskim i drugim nieanglojęzycznym Miastem Literatury UNESCO. Drugą rocznicę przyznania tego prestiżowego tytułu obchodzimy po raz kolejny w samym środku wielkiego literackiego święta, jakim jest Festiwal Conrada. Jesteśmy szczęśliwi i dumni, a przede wszystkim wciąż mocno skoncentrowani na dalszej pracy w mieście, które jest kolebką literackiej polszczyzny, z którym związani są najważniejsi polscy pisarze, gdzie przez wieki krzyżowały się najważniejsze prądy intelektualne kolejnych epok. Rozpiera nas energia i chęć ciągłego poszerzania znaczenia tego, czym może być miasto żyjące literaturą!

Obecność Krakowa w Sieci Miast Kreatywnych UNESCO to nie tylko potwierdzenie znaczenia naszego miasta dla światowej kultury, zaszczyt współpracy z innymi miastami uhonorowanymi tym mianem – min. Edynburgiem, Heidelbergiem, Pragą i Melbourne, oraz kierowania komitetem sterującym proces aplikacji nowych miast członkowskich. To także istotne zobowiązanie dla miasta i ogromna szansa rozwoju dla wszystkich, którzy żyją z tworzenia, projektowania, ilustrowania, wydawania, przekładania i upowszechniania literatury, słowem – całego sektora kreatywnego Krakowa związanego z książkami i czytelnictwem.

Literackie festiwale Krakowa stale umacniają swoje oddziaływanie w kraju i za granicą. Już po raz siódmy powitaliśmy w naszym mieście 150 gości uczestniczących w niemal 100 spotkaniach tegorocznego Festiwalu Conrada. Festiwal w połączeniu z Międzynarodowymi Targami to największe literackie wydarzenie Polski i Europy Środkowej, które gromadzi łącznie prawie 100 tys. odbiorców! Tłumy czytelników zgromadziły nie tylko spotkania z tegoroczną noblistką – Swietłaną Aleksijewicz, ale i najbardziej uznanymi pisarzami polskimi – Olgą Tokarczuk i Wiesławem Myśliwskim. Hasło tegorocznego festiwalu – „Pod prąd” – wskazuje jednak, że w tym roku chcemy też zgłębiać nieoczywiste obszary na mapie krajowej i światowej literatury. Ciekawym elementem programu jest przegląd literatury litewskiej, a festiwal zwieńczy premierowa Gala Nagrody Conrada – pierwszego polskiego wyróżnienia literackiego przyznawanego debiutującemu pisarzowi.

Rok 2015 to także kolejna odsłona Festiwalu Miłosza, organizowanego od tego roku w ścisłej współpracy z Festiwalem Literatury dla Dzieci. Spotkania z żywą poezją zapewniło wyjątkowe grono dwudziestu gości z Polski i z zagranicy, a ogromnym zainteresowaniem cieszyły się czytanki, gry miejskie, warsztaty, wystawy i koncerty skierowane dla najmłodszych. W ramach festiwalu publiczność spotkała się między innymi ze zdobywcą National Book Award – Robertem Hassem i Ruth Padel, pra-prawnuczką Karola Darwina, poetką, dziennikarką i działaczką na rzecz praw zwierząt.

Dwa lata w Sieci Miast Kreatywnych udowodniły, że nowe technologie są ważną, komplementarną wobec tradycyjnej formą istnienia czytelnictwa i literatury. Ogromne zainteresowanie Czytaj KRK!, wielką bezpłatną wypożyczalnią e-booków na przystankach komunikacji miejskiej, sprawiło, że w tym roku projekt ewoluował i jako Czytaj PL! objął zasięgiem nie tylko Kraków, ale także pozostałe pięć największych miast w Polsce.

W roku 2015 ruszył pierwszy kurs kreatywnego pisania pod patronatem Miasta Literatury UNESCO. 15 uczestników z całej Polski, wybranych na podstawie przesłanych próbek tekstu poznawało podczas weekendowych spotkań tajniki warsztatu pisarskiego pod okiem wybitnych polskich autorów i ekspertów z branży wydawniczej.

Kraków jest aktywnym uczestnikiem debaty o prawach człowieka i znaczeniu literatury w zmieniającym się świecie. Gościmy w tym roku szóstego już gościa programu ICORN, zainicjowanego z inicjatywy Salmana Rushdiego, którego stypendystką była m.in. Swietłana Aleksijewicz. Sieć, do której od 2011 należy Kraków, a od niedawna także Wrocław, daje schronienie pisarzom prześladowanym ze względów światopoglądowych we własnych krajach. W ubiegłym roku na stypendium ICORN przebywał białoruski filolog, tłumacz, pisarz i krytyk, Lawon Barszczeuski, a tym roku naszą stypendystką jest Aslı Erdoǧan – turecka publicystka, pisarka, działaczka praw człowieka, którą francuskie czasopismo „Lire” umieściło na liście 50 pisarzy przyszłości.

Bezustannie rozwijamy program działań całorocznych. Co miesiąc odbywają się literackie spacery, w ramach których podążaliśmy jak dotąd szlakiem krakowskich poetów, zwiedzaliśmy literacką Nową Hutę na rowerach i zakątki Krakowa obecne w kryminałach. Każdego dnia mieszkańcy Krakowa i turyści spotykają się również na Krakowskich Plantach, gdzie ponad sto literackich ławek z kodami QR dokumentuje najważniejsze przeszłe i teraźniejsze postaci krakowskiego życia literackiego. To jednak nie koniec – kalendarium akcji Drugie Życie Książki w tym roku także pęka w szwach. Przynajmniej raz w miesiącu zachęcamy mieszkańców do bezpłatnej wymiany książek, nie tylko podczas standardowych edycji akcji, ale również w ramach edycji specjalnych, między innymi podczas festiwalu kulinarnego Najedzeni Fest!, Europejskiego Dnia Języków czy Targów Książki.

To był wyjątkowy i intensywny czas. Pełni entuzjazmu wkraczamy w nowy rok, który, mamy nadzieję, będzie jeszcze lepszy – pełen wyjątkowych spotkań, fascynujących przeżyć i wymiany doświadczeń.

Izabela Helbin
Dyrektor Krakowskiego Biura Festiwalowego

Robert Piaskowski
Zastępca Dyrektora ds. Programowych Krakowskiego Biura Festiwalowego
koordynator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO

Już drugi dzień na Festiwalu Conrada płyniemy „pod prąd”! I chociaż mamy już za sobą spotkanie z noblistką, we wtorek również nie mogliśmy narzekać na brak wyjątkowych spotkań. Tego dnia była z nami między innymi Olga Tokarczuk, dwukrotna laureatka Nagrody Literackiej Nike oraz Hooman Majd, amerykańsko-irański pisarz, dogłębnie znający problemy Bliskiego Wschodu. Nie przestaje nas zaskakiwać entuzjazm uczestników, którzy z ogromnym zainteresowaniem śledzą wydarzenia festiwalowe – i również tego wieczoru zapełnili Pałac Pod Baranami.

W takich momentach można poczuć, jak tworzy się literacka wspólnota. Zwróciła na to uwagę Olga Tokarczuk podczas spotkania „Brakujące światy”, opowiadając o więzi tworzonej z czytelnikami dzięki książkom. Choć jak sama przyznała, w jej dziełach (nie tylko nagrodzonych Księgach Jakubowych) wyraźnie widać buntowniczego ducha, to przez swój sprzeciw próbuje pomóc w budowaniu porozumienia – a także głębszego rozumienia siebie. To bardzo trudne zwłaszcza w przypadku zbiorowej pamięci, dlatego Tokarczuk stara się przywrócić czytelnikom poczucie złożoności świata, zwłaszcza historycznego.

Podczas spotkania „Tłumacz kultur” z Hoomanem Majdem mogliśmy spojrzeć na Iran z punktu widzenia mieszkańca tego kraju, głęboko zakorzenionego w jego kulturze, ale przy tym pozostającego na pograniczu świata Zachodu i Wschodu. Pisarz mówił nie tylko o trudnych doświadczeniach, życiu w poczuciu inwigilacji i kontroli, ale także o nadziei na zmiany, związanej zwłaszcza z przemianami pokoleniowymi. Jak się dowiedzieliśmy, Majd to także pisarz żywo zainteresowany naszym krajem – zwłaszcza dzięki dyplomatycznym przyjaźniom.

Dyskusja Leonidasa Donskisa i Tomasa Venclovy, „Przemoc i wyobraźnia”, należąca do pasma litewskiego, była szansą na przemyślenie niebezpieczeństw totalitaryzmu w bliższej nam części świata. Znów pomocne były literackie tropy – zwłaszcza utopie Huxleya, Orwella, a także twórczość Houellebecqa – które stały się osią dla komentarzy na temat politycznych przemian w Europie.

Ten rzut oka na wydarzenia festiwalowe to oczywiście tylko wycinek tego, czego mogli doświadczyć drugiego dnia uczestnicy. Jednak przed nami już trzeci dzień festiwalu! Zapraszamy zwłaszcza na spotkanie „Polskie fikcje”, podczas którego Inga Iwasiów, Wit Szostak, Agnieszka Taborska i Grażyna Plebanek będą dyskutować o tym, które fikcje są nam niezbędne, a z których powinniśmy natychmiast zrezygnować. Zwrócimy też uwagę na to, co przekracza tradycyjne rozumienie literatury. O godz. 17 spotkamy się z Igorem Sarzyńskim i Jakubem Szamałkiem z CD Projekt, by dyskutować o Agonie, czyli muzie graczy i nowym miejscu gier wideo w kulturze. Wieczorem natomiast będzie z nami Robert Coover (spotkanie „Postmodernizm nie jest tym, co myślisz”), twórca fascynujących opowieści, które eksperymentują z literaturą i granicami fikcji, prowokując do krytycznego spojrzenia na rzeczywistość.

To wiele jak na jeden dzień, jednak Festiwal kryje w sobie o wiele więcej – warto sprawdzić samemu! Zapraszamy!

Pierwszy dzień Festiwalu Conrada rozpoczął się bardzo mocnym akcentem. Z pewnością zapamiętamy z niego zwłaszcza obecność noblistki Swietłany Aleksijewicz i dwukrotnego laureata Literackiej Nagrody Nike Wiesława Myśliwskiego – jednak doświadczeń, jakie przyniosła inauguracja Festiwalu, było o wiele więcej.

Swietłana Aleksijewicz, która najpierw uczestniczyła w konferencji prasowej otwierającej Festiwal, sprawiła, że Auditorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego stało się na czas spotkania „Rosja nie ma w sobie nic z kobiety” literackim sercem świata. Dyskusja, przyciągnęła tłumy ludzi, którzy szczelnie wypełnili mieszczącą ponad tysiąc osób aulę. Było warto – pisarka przejmująco opowiadała o swoich doświadczeniach reporterskich (szczególnie spotkaniach z opisywanymi kobietami), twórczości, planach na kolejne książki i długo odpowiadała na pytania czytelników.

Po spotkaniu z Aleksiejewicz uczestnicy znowu licznie spotkali się w Pałacu Pod Baranami, żeby wziąć udział w dyskusji pt. „Obłaskawianie świata” z Wiesławem Myśliwskim. Jak się okazało, dzięki tej rozmowie udało się bardzo odświeżyć wizerunek pisarza, na który nakłada się wiele klisz – i zrozumieć, jakie znaczenie dla autora Traktatu o łuskaniu fasoli ma kultura chłopska, związany z nią metaforyczny sposób myślenia o świecie i światotwórcze możliwości literatury. Co więcej, przy okazji pytania publiczności o ideę „śmierci autora” mogliśmy usłyszeć pokrzepiającą odpowiedź, że Myśliwski nie zamierza jeszcze odchodzić z tego świata – i nie zakończył jeszcze swojej twórczej pracy.

„Czyja Ukraina?” – o tym w pierwszym dniu festiwalowym dyskutowali Igor T. Miecik, Paweł Pieniążek i Ziemowit Szczerek, wraz z Iryną Vikyrchak. To spotkanie pokazało, jak ściśle literatura może przenikać się z polityką. O problemach, które pojawiły się w dyskusji, słyszymy na co dzień: polityczno-społeczna sytuacja na Ukrainie, patologie systemu władzy w tym kraju, ale również nadzieje, jakie wiążą się z rodzącymi się w bólach postawami obywatelskimi i przemianami tożsamości.

To tylko niektóre z doświadczeń pierwszego dnia – a przed nami już dzień kolejny i dalsze spotkania z literackimi postaciami wielkiego formatu. Najpierw, o godz. 19:00 wysłuchamy „tłumacza kultury” irańskiej i amerykańskiej, Hoomana Majda, który wprowadzi nas w świat „demokracji ajatollahów”. Później (godz. 20:30), dzięki Oldze Tokarczuk, tegorocznej laureatce Nagrody Literackiej Nike, zbliżymy się do własnej pamięci historycznej.

Oprócz tego będziemy szeroko sięgać do wielu innych kręgów kulturowych – z Lukasem Bärfussem, Leonidasem Donskisem i Tomasem Venclovą, czy z Varujanem Vosganianem. Odbędą się spotkania poświęcone trzem wystawom: „Nieopowiedziane. Jan Peter Tripp”, „Emeryty” i „Wojna!”. Na koniec czeka nas filmowy pokaz Taxi – Teheran, do którego wprowadzi nas sam Hooman Majd.

Serdecznie zapraszamy!

W tym roku po raz pierwszy w historii Festiwalu wręczona zostanie Nagroda Conrada dla najlepszego literackiego debiutu ubiegłego roku.

Wyróżnienie ma być wsparciem dla początkujących pisarzy, ale i zachętą dla wydawnictw do śmielszego inwestowania w młodych twórców. Dzisiaj z radością ogłaszamy listę pięciu nominowanych, spośród których wy sami – czytelnicy – wybierzecie laureata. Zapraszamy do oddawania głosów!

Kapituła nagrody, w składzie: Michał Paweł Markowski (przewodniczący Kapituły), Urszula Chwalba, Inga Iwasiów, Grzegorz Jankowicz, Zofia Król, Michał Nogaś, Tomasz Pindel i Joanna Szulborska-Łukaszewicz stanęła przed trudnym zadaniem wybrania nominowanych tekstów spośród kilkudziesięciu nadesłanych propozycji. Ostatecznie do Nagrody Conrada nominowani zostali:

• Michał Cichy (Zawsze jest dzisiaj)
• Liliana Hermetz (Alicyjka)
• Robert Pucek (Pająki pana Roberta)
• Michał R. Wiśniewski (Jetlag)
• Aleksandra Zielińska (Przypadek Alicji)

Zapraszamy do oddawania głosów na stronie www.conradfestival.pl w zakładce NAGRODA CONRADA.

Patronem nagrody jest Joseph Conrad, jeden z najwybitniejszych pisarzy nowoczesnych, który rozpoczął swą międzynarodową karierę literacką po wyjeździe z Krakowa. Dla odmiany wyróżnieni twórcy przyjadą do Krakowa, korzystając z programu rezydencyjnego Instytutu Książki, by w mieście Conrada pracować nad swoimi kolejnymi dziełami. Nagroda w wysokości 30 tysięcy złotych będzie wręczana co roku podczas Festiwalu Conrada. Wyróżnienie, brakujące ogniwo na mapie polskich laurów literackich,  ma być wsparciem tak dla początkujących pisarzy, jak i dla wydawców  – zachętą do podejmowania ryzyka wydawniczego.

Ustanowienie Nagrody Conrada pozwala realizować kluczowe cele zawarte w strategii Miasta Literatury UNESCO. Fundatorem i organizatorem nagrody jest Miasto Kraków. Partnerzy: Instytut Książki, Fundacja Tygodnika Powszechnego, Krakowskie Biuro Festiwalowe.

Gala wręczenia Nagrody Conrada, która odbędzie się w Centrum Kongresowym ICE Classic 25 października o 20:00, połączona jest z wykładem mistrzowskim Jonathana Franzena Jak pisać. Wejściówki można rezerwować na stronie www.conradfestival.pl od 17 października od 12:00. Jedna osoba może zarezerwować tylko jedną wejściówkę. Niewielka pula wejściówek będzie również dostępna w dwóch punktach Info Kraków (Pawilon Wyspiańskiego, pl. Wszystkich Świętych 2 i św. Jana 2).

W dn. 15-16 października w Willi Decjusza odbędzie się Międzynarodowa Konferencja „Powrót upadłych imperiów” – kolejne z serii wydarzeń poświęconych idei wolności organizowanych od 2002 roku przez Stowarzyszenie Willa Decjusza.

Konferencji towarzyszy uroczystość wręczenia, już po raz dwunasty, Polskiej Nagrody im. Sérgio Vieira de Mello, Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka (2002-2003), która przyznawana jest osobom i organizacjom pozarządowym za ich działania na rzecz pokojowego współistnienia i współdziałania społeczeństw, religii i kultur.

Głównym celem konferencji „Powrót upadłych imperiów” jest zwrócenie uwagi na dramatyczną eskalację wydarzeń na płaszczyźnie międzynarodowej i tworzący się pod ich wpływem nowy układ sił z perspektywy głównych politycznych i społecznych aktorów. W trakcie obrad poruszone zostaną kwestie strategii geopolitycznych dawnych i obecnych mocarstw, nowych stref wpływów oraz społecznych skutków tych działań.

Spotkanie służyć będzie wymianie informacji i poglądów między uznanymi autorytetami w dziedzinie stosunków międzynarodowych i szeroką publicznością. Do udziału w nim zaproszeni zostali bowiem przedstawiciele świata nauki, polityki, mediów oraz organizacji pozarządowych i młode środowiska akademickie.

XXI wiek otworzył, nie tylko nominalnie, nowy rozdział w historii stosunków międzynarodowych, a jego treścią, w opinii ekspertów, będą przede wszystkim działania państw o zasięgu ogólnoświatowym oraz ogólnospołeczny wymiar nowoczesnych technologii.

Za najważniejsze wyzywania dla polityki międzynarodowej uznaje się globalne w swoich skutkach, relatywnie nowe, lokalne konflikty zbrojne (libijski, syryjski czy ukraiński) oraz eskalacja dotychczasowych, toczących się od lat wojen w Afryce i na Bliskim Wschodzie. Kluczowym przedmiotem polityki międzynarodowej stają się także tematy z pogranicza tego co społeczne i polityczne, wśród nich kontestacja zarówno korporacjonizmu, jak i fundamentów (normatywnych i empirycznych) demokracji liberalnych oraz realne zagrożenie religijnym fundamentalizmem.

Konflikty zbrojne i ich społeczne skutki, podobnie jak obywatelska czy religijna kontestacja systemów demokratycznych, nie są w historii stosunków międzynarodowych niczym nowym i wpisują się we wzorzec znany od wieków. Jednak powszechnie dostępne technologie i rewolucja cyfrowa zdają się ten cykl przyspieszać i nadawać mu nowego znaczenia, co widać wyraźnie na przykładzie aktualnego kryzysu imigracyjnego w Unii Europejskiej.

Tegoroczna konferencja organizowana jest we współpracy z magazynem „Res Publika Nowa”, Krakowskim Biurem Festiwalowym oraz krakowskim środowiskiem akademickim. Koncepcja konferencji została przygotowana przez Danutę Glondys, Dominikę Kasprowicz oraz Wojciecha Przybylskiego. Wydarzenie to zostało objęte patronatem honorowym Prezydenta Miasta Krakowa Jacka Majchrowskiego.

Powrót upadłych imperiów: Program konferencji

Czwartek, 15. października

10:00-10:15 Powitanie gości

10:15 -11:00 Wykład inauguracyjny pt. „Imperia w XXI wieku” – Giles Scott-Smith

11:00-12:30 Debata I

Dawid i Goliat:  Stany Zjednoczone jako supermocarstwo i jego regionalni konkurenci

Paneliści: Metin Bulut, David Jones, Paweł Kowal, Sergei Kovalyov

Moderator: Wojciech Przybylski

13:00-13:30 Wykład specjalny: „Wzejście upadłych imperiów – Lucas Scott

13:30-15:00 Debata II

Stare vs nowe przestrzenie imperializmu – Afryka Północna i państwa Lewantu

Paneliści: Emel Akcali, Jeannette Bougrab, Felix Kaputu, Patrycja Sasnal

Moderator: Łukasz Fyderek

15:00-15:30 Wystawa multimedialna „Czas imperium” autorstwa Tomasza Kizny

15:30-16:30 Lunch

WYDARZENIE SPECJALNE

16:30-18:30 12. gala wręczenia Polskiej Nagrody im. Sérgio Vieira de Mello, Wysokiego Komisarza  Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka

Gala z udziałem członków Kapituły Polskiej Nagrody im. Sérgio Vieira de Mello, JE Ambasadora Federacyjnej Republiki Brazylii w Polsce, JE Ambasadora Królestwa Szwecji w Polsce, Przedstawicielstwa UNHCR w Polsce, przedstawicieli Kancelarii Prezydenta RP, Departamentu Narodów Zjednoczonych i Praw Człowieka MSZ, Rzecznika Praw Obywatelskich, Instytutu Pamięci Narodowej, Konsula Generalnego Stanów Zjednoczonych, Fundacji Współpracy Polsko-Ukraińskiej PAUCI, Fundacji ZNAK, Prezesa ZUE S.A., Prezesa Portu Lotniczego w Krakowie, Dyrektora Regionalnego PZU oraz Stowarzyszenia Willa Decjusza.

Piątek, 16. października

SEMINARIUM EKSPERCKIE

10:00 –12:30 Okrągły stół: Upadek i odbudowa społeczeństw w XXI wieku

Uczestnicy seminarium dyskutować będą na temat społecznych i politycznych skutków geopolityki, ze szczególnym uwzględnieniem zmian w obrębie instytucji państwowych, idei i praktyki praworządności oraz praw człowieka.

Wykład wprowadzający: Hans Kolstad

Moderator: Michal Vašečka

Uczestnicy:

• Samuel Abraham (Polska)
• Emel Akcali (Cypr/Turcja)
• Joanna Bar (Polska)
• Jeannette Bougrab (Francja)
• Metin Bulut (Cypr)
• Asli Erdogan (Turcja)
• Łukasz Fyderek (Polska)
• Olga Glondys (Polska/Hiszpania)
• Danuta Glondys (Polska)
• David Jones (USA)
• Felix Kaputu (Kongo)
• Dominika Kasprowicz (Polska)
• Marcin Kędzierski (Polska)
• Tomasz Kizny (Polska)
• Paweł Kowal (Polska)
• Beata Kowalska (Polska)
• Sergey Kovalev (Rosja)
• Scott Lucas (Wielka Brytania)
• Robert Piaskowski (Polska)
• Jan Piekło (Polska)
• Wojciech Przybylski (Polska)
• Janusz Majcherek (Polska)
• László Rajk (Węgry)
• Ziyad Raoof (Kurdystan/Polska)
• Agnieszka Rozner (Polska)
• Hans Ingvar Toth (Szwecja)
• Irakli Samkharadze (Gruzja)
• Patrycja Sasnal (Polska)
• Giles Scott-Smith (Holandia)
• Michał Sutowski (Polska)
• Elżbieta Święcicka (Szwecja)